Karın Acillerinde İlkyardım İLK DEĞERLENDİRME : Tüm vakalarda olduğu gibi AVPU ve

Karın Acillerinde İlkyardım


İLK DEĞERLENDİRME :


Tüm vakalarda olduğu gibi AVPU ve ABC değerlendirilir Sonra karın ağrılı hastaya özgü değerlendirmeye geçilir :



Ağrı (PQRST)


SAMPLE [HİKAYE ; H: hastalıkları(P), İ: ilaçları(M), K: çağrıya neden olan kaza veya hastalık (E), A: Alerjileri, Alışkanlıkları (A), Y: yediği/içtiği(L), E: Emareler/belirti/bulgular (S)]


Kanama


Bulantı-kusma


Halsizlik, deri rengi


Barsak alışkanlıkları


Üriner bulgular


Ateş,üşüme (titreme)


Kardiyo - pulmoner semptomlar



1- P → Ağrıyı artıran azaltan etkenler var mı?


> Ağrıyı azaltmak üzerehasta pozisyon arayışında mı?


Q → Nasıl bir ağrı : batıcı, yırtılır gibi, kramp girmiş gibi, yangılı, sancılı, sinsi (künt) ?


NOT: Ağrıyı hastanın tanımladığı şekilde rapora yazın ; bıçak saplanır veya iğne batar gibi vs


R → Ağrı yaygın mı / lokalize mi ?


> Yansıyor mu / yayılıyor mu ?


S → Hafif mi, dayanılacak gibi mi, dayanılamayacak kadar şiddetli mi ?


NOT : 65-70 yaşlarında ağrı eşiği daha yüksek olduğundan yanılmayın ! Hafif bir ağrı ciddi bir sorunun habercisi olabilir


T → Ne zaman başladı


> Aniden mi başladı, giderek artan bir ağrı mı?


> Sürekli mi, sabit mi, aralıklarla mı geliyor, kramp tarzında mı?


> Ağrı ile birlikte bayılma, bulantı, kusma vBulletin görülüyor mu?




2- H→ Şimdikinin benzeri yakınmaları daha önce olmuş mu ? Evetse sonuç ne olmuş?


→ Kalp hastalıkları, KOAH, hipertansiyon, diyabet, karaciğer hastalıkları, ülserler, idrar yolu enfeksiyonları,


batın ameliyatı, geçirilmiş aorta abdominalis anevrizması gibi yakınmaları var mı ?


İ → Abdominal yakınmalarıiçin kullandığı ilaç/lar var mı?


→ Başka nedenlerden dolayı sürekli veya geçici olarak kullandığı ilaçlar var mı ( aspirin, gripin, doğum kontrol hapı gibi)


K→ Ambulansı çağırmaya neden olan yakınma nedir, nasıl başlamış?


A→ Alerjileri var mı, sigara ? içki alışkanlığı var mı?


Y→ En son ne zaman, ne yemiş / içmiş, ne kadar yemiş / içmiş (iştahı nasıl) ?


E→ Belirti ve bulgular ? vaka hazırlarken ilk muayenedeki veriler olduğundan ?S? yi yazmaya gerek yok




3- Kanama var mı > ağızdan ( balgamda mı, köpüklü mü, kahve telvesi gibi mi ?), rektumdan (taze kanlı, zift


gibi siyah ve parlak?) vajen, idrar yolu ?


> kanama sızıntı şeklinde, hafif, aşırı miktarda ?


> kanamanın rengi parlak kırmızı mı, koyu mu ?


4- Bulantı ? kusma > Ne zamandan beri var ?


> Ağrı ile bağlantılı mı ?


> Kusmuğun rengi, miktarı, özelliği, kokusu ?


> Dehidratasyon var mı?


5- Deri rengi > Sklera ve deride sarılık var mı ? Ne zamandan beri var ?


Halsizlik > Ne zamandan beri var ?




6- Barsak alışkanlıkları > Herhangi bir değişiklik, kabızlık, ishal var mı?




7- Ateş / üşüme / titreme > Enfeksiyon durumunda ortaya çıkar




8- Üriner bulgular > Dizüri (yangılı idrar), hematüri, poliüri, pollaküri, anüri var mı?




9- Kardiyopulmoner semptomlar > Çocuklarda Pnömoni karın ağrısına neden olabilir


> Myokard infarktüsü karın ağrısına ve kusmaya neden olabilir Öncelikle bunların olmadığı saptanmalıdır