Anlamı Güzel İsimler

AHAD: (Ar) Er 1 Bir kişi kimse 2 Birler birden dokuza kadar olan sayılar 3 Ünlü Türk denizcilerinden Ahad bey (Umur bey donanmasın*dan)

AHAVİ: (Ar) Er - 1 Kardeşçe dostça Kardeş gibi

AHBARÎ: (Ar) Er - Haber veren ri*vayet eden

AHDİ: (Ar) Er - Ahd and icabı ve*ya ahd ve ahda müteallik Ahdî Türk tezkire yazan ve Divan şairi (Bağdat 1593)

AHENK: (Fars) Ka 1 Uygun uyum düzen armoni 2 Renkler arasında uygunluk Sesler arasında uygunluk düzen makam 3 Çalgılı eğlence-Saz takımınca icra edilen beste 4 Kasıt
niyet
AHFA: (Ar)- Kalb ruh sır hafi ah-fa şeklinde sıralanan "Ietafet-i hamse" sonuncusuna verilen ad- Erkek ve kadın adı olarak kullanılır

AHFAZ: (Ar) Er - 1 Belleği çok kuvvetli 2 Kur'an'ı en iyi hıfzetmiş kişi 3 Alçak gönüllü

AHFEŞ: (Ar) Er 1 Küçük gözlü zayıf bakışlı 2 Yalnız gece gören kimse Ahfeş lakabında üç büyük Arap alimi vardır Abdülhamid Said b Mes'ade Ali b Süleyman

AHİ: (Ar) Er 1 Ahi ocağına mensup olan kimse 2 Cömert eliaçık Ahi Benli Hasan Türk şairi Yavuz döne*minde yaşamış ve Şirinu Perviz mes*nevisini yazmıştır

AHİD: (Ar) Er 1 Bir şeyin yerine getirilmesini emretmek 2 Söz ver*mek Emir talimat taahhüt yükümlülük
anlaşma
AHKAF: (Ar) Er 1 Kum fırtınası 2 Kur'an-ı Kerim'in 6 suresi Araplar bu ismi Arabistan'ın güneyinde kim*senin bilmediği ve giremediği çöle vermişlerdir

AHLA: (Ar) Ka - Çok tatı Pek şi*rin

AHLAS: (Ar) Er - 1 Saf halis ka-rışımsız 2 İyi yürekli temiz kimse 3 Kur'anî ıstılahta Allah'a halis ola*rak yönelip ihlaslılıkta ileri bir dere*ceye varmış kul

AHMED: (Ar) Er - Çok en çok övülmüş methedilmiş Kur'an-ı Kerim'de Saf suresinin 2 ayetinde: Hzİsa İsrailoğullarına: "adı Ahmed olan peygamberi de müjdeleyici ola*rak geldim" şeklinde geçen isimlen*dirme ile Peygamberimizin isimlerin*den birisi olarak anıldı ve kullanılma*ya başlandı- Türk dil kuralı açısından "d/t" olarak kullanılır Ahmed-i Muh*tar Hz Muhammed (sas)

AHMER: (Ar) Er - Kırmızı kızıl

AHNEF: (Ar) Er 1 Ayaklan çarpık ve eğri büğrü olan Daha çok lakap olarak kullanılır Ahmet b Kays as-habdan

AHNES: (Ar) Er - Basık ve sivri bu*runlu Daha çok lakap olarak kullanı*lır

AHRA: (Ar) Ka - Daha layık mü*nasip uygun

AHSA: (Ar) - Arabistan'ın Kuveyt-Katar kısmına verilen isim- Erkek ve kadın adı olarak kullanılır

AHSEN: (Ar) - Daha güzel çok gü*zel en güzel Erkek ve kadın adı ola*rak kullanılır Ahsen-i takvim: En gü*zel şekil Kur'an-ı Kerim'in Tin sure*sinin 3 ayetinde insanın ahsen-i tak*vim üzere yaratıldığı beyan buyurulmaktadır Ahsen kelimesi Kur'an'da 16 yerde zikredilmiştir

AHTER: (Fars) Ka - Yıldız

AHU: (Fars) Ka 1 Ceylan karaca gazal 2 Güzel ince alımlı kadın 3 Gözleri ceylan gözüne benzeyen ka*dın 4 Kardeş dost

AHVER: (Ar) Er -1 Müşteri yüzlü güzel gözlü adam 2 Zeki akıllı

AHVES: (Ar) Er - Cesur kahraman yiğit

AİŞE: (Ar) Ka - 1 Yaşayan zen*ginlik ve bolluk gören Yaşayış Aişe binti Ebu Bekir Peygamberimiz (sas)'in hanımlarından Muhterem annelerimizden biri olan Aişe (ra) İslami bilgisi ve fakihliği ile de meş*hurdur (bkz Ayşe)

AJDA: (Tür) Ka 1 Filiz sürgün 2 Çentik çentik olan şey

AKABE: (Ar) Er 1 Sarp geçit çı*kılması zor yokuş 2 Tehlike Atlatıl*ması zor güçlük muhtıra

AKAD: (Tür) Er - Doğruluğuyla dürüstlüğüyle tanınmış kimse

AKALP: (Tür) Er - Doğruluğu ve dürüstlüğüyle tanınan kimse

AKALIN: (Tür) Er - Alnı açık suçu olmayan onurlu Akalın (Besim Ö-mer Paşa) Türk hekim

AKANAY: (Tür) Ka - Yıldız küme*si

AKANSEL: (Tür) Er 1 Akarsu 2 Uzun mesafeler geçerek denize dökü*len akarsu

AKAR: (Tür) Er 1 Akıp geçen 2 Gelir getiren

AKASMA: (Tür) Ka - Beyaz mavi morumsu pembe çiçek veren yabani tırmanıcı bir bitki

AKASOY: (Tür) Er - Sevilen sayı*lan soydan gelen

AKASYA: (Yuni) Ka - Küçük sıra yapraklı gölgeli küçük cinsleri süs için yetiştirilen baklagillerden bir ağaç Salkım ağacı da denir

AKAY: (Tür)- Beyaz ay ayın tam bir daire olarak dolgun parlak görün*düğü evre Ak ve ay kelimelerinden

birleşik isim Erkek ve kadın adı ola*rak kullanılır

AKBATU: (Tür) Er - Yiğit erkek

AKBATUN: (Tür) Er - (bkz Akbatu)

AKBEHMEN: (Tür) Er Peygamber çiçeğinin eşanlamlısı

AKBİLGE: (Tür) - Alim bilgili dü*rüst kimse- Erkek ve kadın adı olarak kullanılır

AKBOĞA: (Tür) Er - Boğa gibi güçlü ve temiz şahsiyetli Akboğa Celayir: Moğol emir ve komutanı

AKBORA: (Tür) Er - (bkz Bora)

AKBUDUN: (Tür) Er - Temiz ta*nınmış soydan gelen

AKBURAK: (Tür) Er - (bkz Bu*rak)

AKÇAN: (Tür) Ka - Temiz dürüst kimse

AKCEBE: (Tür) Er - Beyaz zırh sa*hibi yiğit

AKÇA: (Tür) Ka 1 Oldukça ak be*yazca 2 Eskiden kullanılan küçük gümüş para nakit 3 Temiz saf iyi niyetli kişi

AKÇAKİRAZ: (Tür) Ka - Bir kiraz çeşidi

AKÇAKOCA: (Tür) Er - Temiz ve namuslu erkek - Osman Gazi ve Or*han Gazi'nin silah arkadaşı

AKÇALI: (Tür) Er - Varlıklı zen*gin

AKÇAM: (Tür) Er - Kuzey Ameri*ka'da yetişen bir çam türü

AKÇAR: (Tür) Er - iyi ruhlar

AKÇIL: (Tür) - Beyazımsı solgun Erkek ve kadın adı olarak kullanılır

AKÇİÇEK: (Tür) Ka - Beyaz çi*çek- Daha çok örfte kullanılır

AKÇORA: (Tür) Er - İyi ruhlar

AKDA: (Ar) Ka - Himaye altında olan cariye kadın köle

AKDEMİR: (Tür) Er - Demir gibi güçlü ve temiz yürekli Yiğit

AKDES: (Ar) Er - En kutsal

AKDİL: (Tür) Er - İyi doğru güzel konuşan kişi

AKDOĞAN: (Tür) Er - (bkz Doğan)

AKDORU: (Tür) Er - Doruğu bulutlu dağ

AKEL: (Tür) Er 1 Doğru dürüst iş*ler yapan kimse Dürüst güvenilir er*kek

AKERGİN: (Tür) Er - (bkz Akerman)

AKERMAN: (Tür) Er - Dürüst soylu temiz kişi

AKGİRAY: (Tür) Er - (bkz Akergin)

AKGÜL: (Tür) Ka - Beyaz gül

AKGÜN: (Tür) Er - Mutlu sevinçli gün

AKHAN: (Tür) Er - Dürüst hakan

AKALP: (Tür) Er - Cömert eli açık yiğit

AKIMAN: (Tür) Er - Cömert eli açık kimse

AKIN: (Tür) Er - Her engeli aşan güçlüklerden yılmayan hızlı hareket kabiliyetine sahip

AKINALP: (Tür) Er - Akın yapan yiğit Yiğit

AKINCI: (Tür) Er -Osmanlılarda ileri karakol Ani vurkaçlarla düşman*larının moralini bozan uç süvarileri Hafif süvari

AKINER: (Tür) Er - (bkz Akınalp)

AKINTAN: (Tür) Er - Tan yeri ağa*rırken yapılan akın

AKİF: (Ar) Er 1 Bir şeyde sebat eden 2 İbadet eden ibadet maksa*dıyla mübarek bir yere çekilen İ'tikafa giren 3 Direnen M Akif Er soy: Ünlü şair ve yazarımız Safahat'ın ya*zan İstiklal marşını telif etmiştir

AKİFE: (Ar) Ka 1 Bir şey üzerinde azimle duran sebatlı kararlı 2 İba*det eden hanım

AKİL: (Ar) Er- Akıllı akıl sahibi Uslu kavrayışlı Ali b Ebi Talib'in kardeşi Akil b Ebi Talib

AKİLE: (Ar) Ka- (bkz Akil)

ÂBAD: (Fars) Er 1 Şen bayındır 2 (Ar) Sonsuz gelecek zamanlar

ABADÎ: (Fars) Er - Şen bayındır mamurlukla ilgili Abadı Mehmet Çe*lebi Türk hukuk bilgini (1555)

ABAKA HAN: (Tür)- İlhanlı hü*kümdarı Hülagu'nun oğlu

ABAY (Tür) Er - Beceri Sezgi an*layış dikkat Abay Kunanbayoğlu Kazak Türk şiirinin kurucusu

ABAZA: (Tür) - Karaçay-Çerkes Özerk bölgesinde yaşayan müslüman bir halk - Abaza Hasan Paşa Os*manlı vezirlerinden

ABBAD: (Ar) Er -Allaha itaat ve ibadet eden kulluğunu hakkıyla yeri*ne getiren Yasaklarından kaçınan -Abbad b Bişr Ashab'dan

ABBAS (Ar) Er: 1 Sert çatık kaşlı kimse 2 Arslan (bkz Esed gazanfer şiir) - Abbas b Abdülmuttalib Rasûlullah (sas)'ın amcası Mek*ke'nin fethinde müslüman olmuştur

ABBASE: (Ar) Ka - (bkz Abbas) Ahmed b Hanbel'in hanımının ismi Hz Abbas'a mensup olan

ABBAZ: (Fars) Er- Yüzgeç yüzü*cü

ABD: (Ar) Ka - Köle hizmetçi itaat edici Kul Sonuna Allah'ın isimleri getirilince bazı isimler meydana gelir Abdullah Abdurrahim Abdulmelik gibi

ÂBDAR: (Fars) Ka - 1 Sulu taze 2 Parlak 3 Sağlam vücutlu 4 Nük*teli 5 Zarif güzel hoş 6 Su veren hizmetçi

ABDİ: (Ar) Er - Kulluk ve itaat eden

ABDULLAH: (Ar) Er- Allah'ın ku*lu Peygamber (sas)'in en sevdiği isimlerden aynı zamanda babasının adıdır

ABDURRAHMAN: (Ar) Er - Rahman'ın kulu Rahman; dünyada her canlıya mü'min-kafir ayırdelmeksizin herkese merhamet eden Allah'ın isimlerindendir Abdurrahman İbn Avf: Sahabedendir

ABDURRAUF: (Ar) Er - Rauf olan Allah'ın kulu (bkz er-Rauf)

ABDUSSABUR: (Ar) Er - Sonsuz sabır ve genişlik sahibi Allah'ın kulu Allah'ın isimlerinden (bkz es-Sabur)

ABDÜDDAR: (Ar) Er - Zararlı şeyleri ve sebeblerini bir hikmete mebni olarak yaratan Allah'ın kulu ed-Dar Allah'ın isimlerindendir

ABDÜLAFUV: (Ar) Er - Geniş Avf ve mağfiret sahibi yüce Allah'ın kulu Allah'ın isimlerinden (bkz el-Afuv)

ABDÜLA'LA: (Ar) Er - En yüksek en yüce ve yücelikte eşi olmayan Allah'ın kulu A'la kelimesi Kur'an-ı Kerim'in sıfatı olarak geçmektedir Ünlü bir İslam bilgini

ABDÜLALİ: (Ar) Er - Yüce ulu şan ve şeref sahibi Allah'ın kulu Ali kelimesi Kur'an'da Allah'ın yüceliğini vasfetme anlamında kullanılmıştır

ABDÜLALİM (Ar) Er - Alim ve mükemmel bilgiyi uhdesinde bulun*duran Allah'ın kulu Alim kelimesi Allah'ın 99 isminden birisidir

ABDÜLAZİM: (Ar) Er - Azamet ve büyüklük sahibi Allah'ın kulu - Al*lah'ın isimlerinden (bkz el-Azim)

ABDÜLAZİZ: (Ar) Er - Büyük ve aziz olan izzet ve şeref sahibi Al*lah'ın kulu (bkz Aziz) Aziz Allah'ın isimlerindendi r - Sultan Abdülaziz: 32 Osmanlı padişahının adı

ABDÜLBAKİ: (Ar) Er - Sonsuz ebedi olan ve ölmenin kendisi için sözkonusu olmadığı Allah'ın kulu-Allah'ın isimlerinden (bkz Baki)

ABDÜLBARİ: (Ar) Er - Yaratan yaratıcı Allah'ın kulu Bari ismi Al*lah'ın isimlerindendir "Abd" takısı al*madan kullanılmaz

ABDÜLBASIT: (Ar) Er - Genişlik ferahlık ve kolaylık verici olan Al*lah'ın kulu - Allah'ın isimlerinden (bkz el-Basıt)

ABDÜLBASİR: (Ar) Er - Her şeyi görüp gözeten ve gizliliğin kendisi için söz konusu olmadığı yüce Al*lah'ın kulu - (bkz el-Basir)

ABDÜLBEDİ: (Ar) Er - Allah'ın isimlerinden- Bedi'nin kulu (bkz el-Bedi)

ABDÜLBERR: (Ar) Er - Berr'in kulu Cömert ve ihsan edicinin kulu-Berr Allah'ın isimlerindendir (bkz el-Berr)

ABDÜLCEBBAR: (Ar) Er - Cebredici zorlayıcı kuvvet ve kudret sahi*bi Allah'ın kulu Cebbar
Allah'ın isimlerindendir
ABDÜLCELİL: (Ar) Er - Büyük ulu yüce Allah'ın kulu Celil Allah'ın isimlerindendir

ABDÜLCEMAL: (Ar) Er - Güzel*likleri kendinde toplayan Allah'ın ku*lu

ABDÜLCEVAT: (Ar) Er - Cömert olan Allah'ın kulu

ABDÜLEHAD: (Ar) Er - Şeriki ve ortağı bulunmayan tek olan Allah'ın kulu Ehad Allah'ın isimlerindendir

ABDÜLESED: (Ar) Er - Aslan'ın kulu- Hz Rasûlullah (sas)'m reddet*tiği isimlerdendir Müslümanlar kul*lanmazlar

ABDÜLEVVEL: (Ar) Er - Herşe-yin evveli ilk olan varlığının başlan*gıcı bulunmayan Allah'ın kulu

ABDÜLEZEL: (Ar) Er - Ezelden beri var olan varlığı için başlangıç söz konusu olmayan Allah'ın kulu

ABDÜLFERİD: (Ar) Er - Tek eş*siz eşi olmayan kıyas kabul etmez üstün olan Allah'ın kulu (bkz Ferid)

ABDÜLFETTAH: (Ar) Er – Zafer kazanmış üstün gelmiş fetheden-açan kullarınının kapalı-müşkil işle*rini açan Allah'ın kulu (bkz Fettah) Allah'ın isimlerindendir

ABDÜLGAFFAR: (Ar) Er - Kulla*rının günahlarını affeden Allah'ın ku*lu - (bkz Gaffar) Allah'ın isimlerindendir "Abd" takısı almadan kullanıl*maz

ABDÜLGAFUR: (Ar) Er - Kulları*nın günahlarını tekrar tekrar bağışla*yıcı olan Allah'ın kulu - (bkz Gafur) "Abd" takısı almadan kullanılmaz

ABDÜLGANİ: (Ar) Er - Zengin varlıklı bol doygun olan Allah'ın ku*lu- Allah'ın isimlerinden (bkz Ga*ni)

ABDÜLHABİR: (Ar) Er - Her şe*yin iç yüzünden gizli ve saklılıklarından haberdar olan Allah'ın kulu (bkz el-Habir) Allah'ın isimlerinden

ABDÜLHADİ: (Ar) Er - Hidayet eden doğru yolu gösteren Allah'ın kulu - Allah'ın isimlerinden
(bkz Hadi)
ABDÜLHAFIZ: (Ar) Er - Herşeyi bütün ayrıntı ve inceliğiyle kayıtlayıp tutan ve dilediği zamana kadar bela ve afetlerden koruyan Allah'ın kulu -(bkz el-Hafız) Allah'ın isimlerinden

ABDÜLHAK: (Ar) Er - Hak ve ger*çek olan varlığı hiç değişmeden du*ran Allah'ın kulu - Hak
Esmau'l-Hüsna'dandır
ABDÜLHAKEM: (Ar) Er Bütün iş*lerin kendisine döndürüldüğü onun adalet ve kararına baş vurulduğu yüce Hakem Allah'ın kulu - (bkz el-Ha-kem) Allah'ın isimlerinden

ABDÜLHAKİM: (Ar) Er - Her şe*ye hükmeden Allah'ın kulu- Hakim Allah'ın isimlerindendir "Abd" takısı almadan kullanılmaz

ABDÜLHALİK: (Ar) Er - Yaratan yoktan vareden yaratıcı Allah'ın ku*lu - Halik Allah'ın isimlerinden "Abd" takısı almadan kullanılmaz

ABDÜLHALİM: (Ar) Er - Tabiatı yavaş olan yumuşak huylu hikmetli Allah'ın kulu - (bkz Halim) Al*lah'ın isimlerinden

ABDÜLHAMİD (Ar) Er - Hamdolunmuş övülmüş bütün varlığın di*liyle övülmüş Allah'ın kulu - Hamid; Allah'ın isimlerindendir (bkz Ha*mid)- Türk dil kuralları açısından "d/t" olarak kullanılır

ABDÜLHASİB: (Ar) Er - Bütün varlıkların takdir edilen hayatları bo*yunca yaptıkları bütün işlerin ayrıntı*larıyla hesabını en iyi bilen Hasib'in kulu - Hasib; Allahın isimlerinden*dir

ABDÜLHAY: (Ar) Er - Daima diri olan ebedi hayat sahibi her şeye gü*cü yeten Cenab-ı Allah'ın kulu -(bkz el-Hay) Allah'ın isimlerinden

ABDÜLKADİR: (Ar) Er - Bitmez tükenmez kuvvet sahibi olan her şeyi yapmaya gücü yeten Allah'ın kulu-Kadir; Allah'ın isimlerindendir (bkz Kadir)

ABDÜLKAVİY: (Ar) Er - Sonsuz güç ve kuvvet sahibi Allah'ın kulu -Kaviy kelimesi Esmau'l-Hüsna'dandır (bkz el-Kaviyy)

ABDÜLKAYYUM: (Ar) Er - Bu isim her şeyin bir varlık olarak durabilmesi için neye ihtiyacı varsa onu veren gökleri yeri ve her şeyi tutan baki kaim Allah'ın kulu - Kayyum Allah'ın isimlerindendi (bkz el-Kayyum)

ABDÜLKEBİR: (Ar) Er - Kebir'in büyüklük ve Azamette eşsiz olan Allah'ın kulu - Kebir; Allah'ın isimlerindendi (bkz el-Kebir)

ABDÜLKERİM: (Ar) Er - Keremi bol cömert olan Aziz ve Celil Al*lah'ın kulu - Kerim; Allah'ın isimle -rindendir (bkz Kerim)

ABDÜLLATİF: (Ar) Er - Latif gü*zel yumuşak hoş nazik olan bütün olayların ve eşyanın inceliklerini bi*len Allah'ın kulu - el-Latif; Allah'ın isimlerindendi (bkz Latif)

ABDÜLMACİD: (Ar) Er - Kadru şanı büyük cömertlik ve keremi bol olan Allah'ın kulu - Macid kelimesi Allah'ın isimlerindendi (bkz el-Ma-cid)

ABDÜLMALİK: (Ar) Er - Sahip olan her şeyin mülkiyetinin sahibi olan Allah'ın kulu - Malik; Allah'ın isimlerindendi "Abd" takısı almadan kullanılmaz

ABDÜLMECİD: (Ar) Er - Şanı bü*yük ve yüksek olan şan ve onur sahi*bi yüce Allah'ın kulu - Mecid kelime*si Allah'ın 99 isminden biridir Sultan Abdülmecid Han: 31 Osmanlı padi*şahı

ABDU'L-MELİK: (Ar) Er - Her şey üzerinde tasarruf ve hükmeden tek hükümdar Allah'ın kulu el-Melik Allah'ın isimlerindendir

ABDÜLMENNAN: (Ar) Er – Çok ihsan eden ihsanı bol olan Allah'ın kulu - Mennan kelimesi
Allah'ın sıfatlarındandır
ABDÜLMESİH: (Ar) Er - Hastala*ra şifa veren mesih İsa'nın kulu-(bkz Mesih) İsim olarak kullanıl*maz

ABDÜLMETİN: (Ar) Er - Metanet*li sağlam dayanıklı olan Allah'ın ku*lu - (bkz Metin) Allah'ın isimlerin-dendir

ABDÜLMUCİB: (Ar) Er - Kendisi*ne yönelip yalvaranların isteklerine cevap veren onların dua ve tevbelerine icabet eden yüce Allah'ın kulu Mucib Esmau'l-Hüsna'dandır - (bkz el-Mucib)

ABDÜLMUHSİ: (Ar) Er - Bütün varlıkların sayısını tek tek bilen Al*lah'ın kulu - Muhsi Esmau'l-Hüs*na'dandır

ABDÜLMUHYİ: (Ar) Er - Hayat veren can ve ruh veren bütün canlı*ları ve hayatı diri tutan Allah'ın kulu - Muhyi Allah'ın 99 isminden birisi*dir (bkz Muhyi)

ABDÜLMUİD : (Ar) Er - Yaratıl*mışları yokettikten sonra tekrar diril*ten Allah'ın kulu - Muid Allah'ın 99 isminden birisidir (bkz el-Muid)

ABDÜLMUİZ: (Ar) Er - Muiz'in izzet veren şereflendiren Allah'ın ku*lu - (bkz el-Muiz) Allah'ın isimlerindendir

ABDÜLMÜMİN: (Ar) Er - Gönül*lerde iman nurunu yerleştiren kendi*sine yönelenlere iman nasib ederek onları hidayetine alan koruyan yüce Allah'ın kulu - Mü'min Allah'ın isimlerindendir

ABDÜLVACİD: (Ar) Er - Yoktan vareden meydana getiren dilediğini anında elde eden zenginlik ve serve*tine nihayet bulunmayan Vacid'in ku*lu Vacid Allah'ın isimlerindendir -(bkz el-Vacid)

ABDÜLVAHİD: (Ar) Er - Tek ve eşsiz olan zatında sıfatlarında hü*kümlerinde işlerinde asla benzeri ol*mayan Allah'ın kulu - Vahid kelimesi Cenab-ı Hakk'ın Kur'an'da zikredilen 99 isminden birisidir (bkz el-Vahid)

ABDÜLVALİ: (Ar) Er - Bütün alemleri ve meydana gelen bütün olayları tedbir ve idare eden Allah'ın kulu - Vali Esmau'l-Hüsna'dandır (bkz el-Vali)

ABDÜLVARİS: (Ar) Er - Gerçek servet ve zenginliklerin mutlak sahibi Bütün zenginliklerin son ve asıl sahi*bi olan yüce Allah'ın kulu - Varis ke*limesi Allah'ın isimlerindendir (bkz el-Varis)

ABDÜLVASİ: (Ar) Er - Vasi'nin kuluGenişlik sahibi ve müsade edici darlık fakirlik ve sıkıntıdan münez*zeh olan Allah'ın kulu - Vasi kelime*si Allah'ın isimlerindendir (bkz el-Vasi)

ABDÜLVEDUD: (Ar) Er - Vedud'un kulu- Allah'ın isimlerinden Vedud; iyi amel sahibi kullarını se*ven onlara rahmet ve rızasını yönel*ten sevilmeye ve sayılmaya dostluğu kazanılmaya yegane layık olan yüce Allah anlamındadır

ABDÜLVEHHAB: (Ar) Er - Çok çeşitli nimetleri daima bağışlayan Allah'ın kulu Vehhab Allah'ın isimle-rindendir - "Abd" takısı almadan kul*lanılmaz

ABDÜLVEKİL: (Ar) Er - Kendisi*ne tevekkül edilen kudretiyle kulları*nın işlerini halleden onlara yardımcı olan yüce Allah'ın kulu - Vekil Al*lah'ın isimlerindendir (bkz el-Vekil)

ABDÜLVELİ: (Ar) Er - Kendisine iman edenlerin dostu ve yardımcısı Yarattıklarına mütevelli ve nazar edi*ci olan Allah'ın kulu - el-Veliyy keli*mesi Allah'ın isimlerindendir (bkz el-Veli)

ABDÜNNAFİ: (Ar) Er - Yararlı şeyleri ve sebeplerini kudretiyle yara*tan Allah'ın kulu - Nafı kelimesi Al*lah'ın isimlerindendir (bkz en-Nafı)

ABDÜNNASIR: (Ar) Er - Yardım eden Yardımcıların en hayırlısı mü'minlere nusrct ve zafer veren Allah'ın kulu - Nasır Allah'ın sıfatla-rındandır

ABDÜNNASIR: (Ar) Er - Yardım*cı yardım eden Allah'ın kulu

ABDÜNNUR: (Ar) Er - Nur sahibi aydınlık parlaklık sahibi olan Al*lah'ın kulu - Nur Allah'ın isimlerin*dendir

ABDÜRRAFİ: (Ar) Er - Rafı'nin kulu (bkz er-Rafi) Allah'ın isimle*rinden

ABDÜRRAHİM: (Ar) Er - Merha*metli esirgeyen koruyan acıyan ahirette mümin kullarına merhamet eden Allah'ın kulu- er-Rahim Al*lah'ın isimlerindendir

ABDÜRRAUF: (Ar) Er - Çok lütuf şevkat ve rahmet eden Onları belli nimetlerle dengeli yaşatan seviyelendiren Allah'ın kulu (bkz Rauf)

ABDÜRREŞİD: (Ar) Er - Allah'ın isimlerinden Reşid'in kulu- (bkz er-Reşid)

ABDÜRREZZAK: (Ar) Er - Bütün mahlukların rızkını veren Allah'ın ku*lu - Rezzak Allah'ın isimlerindendir "Abd" takısı almadan kullanılmaz

ABDÜSSAMED: (Ar) Er - Kimse*ye hiçbir şeye muhtaç olmayan Al*lah'ın kulu - Samed Allah'ın isimle*rindendir "Abd" takısı almadan kul*lanılmaz Türk dil kuralı açısından "d/t" olarak kullanılır

ABDÜSSELAM: (Ar) Er - Barış rahatlık selamete çıkaran selam eden zevalsiz ebedi olan Allah'ın ku*lu - es-Selam kelimesi Allah'ın isim*lerindendir "Abd" takısı almadan kullanılamaz

ABDÜSSEMİ: (Ar) Er - Her şey*den arınmış olarak bütün sesleri söz*leri ve kelimeleri işitip ayırdeden yü*ce Allah'ın kulu (bkz es-Semi')

ABDÜSSETTAR: (Ar) Er - Günah*ları örten gizleyen Allah'ın kulu

ABDÜŞŞAHİD: (Ar) Er - Şahid'in kulu Görünen ve görünmeyen eşya*nın hepsini görücü ve tasarruf edici olan ve her şeyi müşahade altında bu*lunduran Allah'ın kulu - Şahid Al*lah'ın isimlerindendir (bkz eş-Şahid)

ABDÜŞŞEKÜR: (Ar) Er - Emrine uyan yasaklarından sakınan kullarını seven ve çok ikramda bulunan Al*lah'ın kulu - Şekür Allah'ın isimle*rindendir "Abd" takısı almadan kullanılmaz

ABDÜZZAHİR: (Ar) Er - Varlık ve birliği sonsuz sayıda eserler ve delil*lerle belli olan Allah'ın kulu - ez-Za*hir Allah'ın isimlerindendir (bkz ez-Zahir)

ABER: (Ar) Er - Hz Nuh'un erkek torunu

ABENDAM: (Fars) Ka - Güzel vü*cutlu güzellik

ABGUN: (Fars) Er - 1 Mavi renk Gök 2 Parlak 3 Nişasta

ABHER: (Ar) Er 1 Nergis çiçeği 2 Yasemin 3 Zerrin kadehi çiçeği 4 Dolu kab

ABILAY HAN: (Tür) Er - Orta cüz Kazak Hanı Ülkesini Çinlilere Hive hanlıklarına karşı ustaca savundu (1711-1781)

ABIŞKA NOYAN: (Tür) Er - İlhan*lı komutan (XIII-XIV yy) bkz Abuşga

ABHİZ: (Fars) Er 1 Büyük dalga 2 Kaynak 3 Su yolu

ABİD: (Ar) Er Allah'a ibadet eden çok ibadet eden zahid Kullar köle*ler

ABİDE: (Ar) Er - Anıt Önemli ve değerli yapıt

ABİDİN: (Ar) Er - İbadet edenler-Zeyne'l-Abidin'den kısaltma isim ad Zeynelabidin: Hz Ali'nin torunların*dan biri ibadet edenlerin ziyneti

ABŞAR: (Ar) Ka- Şelale

ABUŞKA: (Tür) Er - Koca zevc yaşlı erkek

ABUZER: (fai) Er - Altın suyu Altın suyu gibi parlak ve görkemli Yahut Ebu Zer (el-Gıfarî) isminin fo*netik değişikliğe uğramış şekli

ABUZETTİN: (Ar) Er - Din yolun*da çabuk hızlı giden

ACA: (Tür) Er 1 Amca ağabey 2 Güçlü kuvvetli başladığı işi bitiren 3 Büyük

ACABAY: (Tür) Er - (bkz Aca)

ACAHAN: (Tür) Er - (bkz Aca)

ACAR: (Tür) 1 Becerikli 2 Atıl*gan ele avuca sığmaz 3 Halk 4 Ye*ni taze- Erkek ve kadın adı olarak kullanılır (örfte) Acar Sırrı: 1967 Dünya Güreş şampiyonu Türk

ACARALP: (Tür) Er - Yiğit bece*rikli cesur kişi

ACARBAY: (Tür) Er - Doğan Acarbay olimpiyatlarda yarışmış Türk atlet 1948

ACARER: (Tür) Er - (bkz Acaralp)

ACARKAN: (Tür) Er - (Acaralp)

ACARMAN: (Tür) Er - Çevik be*cerikli girişken

ACARÖZ: (Tür) Er - Özünde yiğit*lik bulunan

ACARSOY: (Tür) Er - Yiğit soylu

ACEM: (Ar) Er 1 Arap olmayan milletlerin hepsi 2 Açık ve doğru Arapça konuşamayan kimse 3 Özel*likle İranlı İran halkından biri Acem Bekir Efendi: Türk Reisü'l-Küttab 1723

ACER: (Ar) Ka - Hz İsmail (as)'in annesi (bkz Hacer)

ACLAN: (Ar) Er - Hızlı çabuk telaşlı Osman Bey ile çağdaş olan 14 yy ortalarında yaşamış Karasi Beyi

ACUN: (Ar) Er - Dünya varlık

ACUNAL: (Tür) Er - Dünyayı kap*sayan dünyayı fetheden

ACUNALP: (Tür) Er - (bkz Acunal)

ACUNMAN: (Tür) Er - Dünyaca ta*nınmış ünlü

AÇANGÜL: (Tür) Ka - (bkz Gül)

AÇE: (Tür) Ka - Sumatra adasının en kuzey kısmı Önceleri burada Açe İslam devleti hüküm sürerdi Şimdi ise Hollanda sömürgesidir

AÇELYA: (Yuni) Ka - Kokusuz fundagillerden çeşitli renklerde çiçek*ler açan bir bitki

AÇIL: (Tür) Ka - Açılmak eylemin*den emir; serpil

AÇILAY: (Tür) Ka - Ayın dolunay halinde olmaya başlaması

AD: (Ar) Er - Çok eskiden Yemen taraflarında bulunan ve Hud peygam*ber tarafından imana getirilemediği için Allah tarafından yok edildiğine inanılan bir kavmin adı Kur'an-ı Ke-rim'de bu kavim aynı isimle anılmış ve başlarından geçen hadiseler geniş*çe ele alınmıştır

ADAHAN: (Tür) Er - Adanın haki*mi yöneticisi

ADAL: (Tür) Er - "Adın yayılsın ün kazan" manasında

ADALEDDİN : (Ar) Er - Dinin adaleti- Türk dil kuralı açısından "d/t" olarak kullanılır

ADALET: (Ar) Ka/Er - 1 Hakka riayctkarlık hak tanırlık haklılık doğruluk 2 Haksızlıktan uzaklaşma 3 Düzenli ve dengeli davranma 4 Hakkaniyet

ADANIR: (Tür) Ka/Er - Şanlı şöhretli

ADEM: (İbhi) Er 1 Allah'ın yarat*tığı ilk insan insan soyunun atası ve ilk peygamberi 2 Adam 3 İyi temiz kimse Âdem (as) ilk insan ve ilk isimlendirilen varlık Kur'an'da Hz Adem'in 25 yerde ismi geçer

ADETULLAH: (Ar) Er - Allah'ın kanunu ilahi sünnet

ADEVİYE: (Ar) Ka 1 İyilik yar*dımseverlik 2 Ünlü hanım mutasav-vıfe

ADIGÜZEL: (Tür) Ka/Er - Güzel isim Verilen ismin güzel olması

ADİL: (Ar) Er 1 Doğruluk göste*ren Doğru 2 Eşit eş müsavi 3 Adaletli davranan Kur'anî bir isimdir Allah'ın emirlerini hakkıyla uygula*yan anlamına gelir Raşid halifelerin 2 cisi Ömer b el-Hattab'ın meşhur lakabı

ADİLE: (Ar) Ka 1 Doğruluk göste*ren 2 Doğru- Her işinde adalet doğ*ruluk bulunan hükümet 3 Adile Sul*tan; Osmanlı döneminde Bağdat'ta valilik yapan Süleyman Paşa'nın hanı*mı Adına bir cami bir de kervansaray yapılmıştır

ADİLHAN: (ati) Er - Adil yöneti*ci

ADİL GİRAY: (ati) Er - Kırım ve-liahtı (1548- Kazvin 1579) Devlet Giray'ın oğlu Osmanlı-İran savaşında Osmanlılara yardımcı oldu İkinci Şa-

mah savaşını kazanan İranlılarca tut*sak edildi ve Kazvin'de öldü

ADİN: (Ar) Er - Cennet (Adn)

ADİY: (Ar) Er - Savaşçı savaştan geri durmayan mücahid Adiy b Ha*tim et-Tai: 630 yılında müslüman ol*du Babası gibi cömertti Kabilesinde İslam'dan dönme eğilimleri görünce engel oldu Cemel vakasında Hz Ali*nin yanında yer aldı

ADNAN: (Ar) Er - Cennette ölüm*süzlüğe kavuşan kimse

ADNİ: (Ar) Er 1 Adın'a mensup (bkz Adnan) 2 Cennete girmeye hak kazanan Adni Recep Dede Türk mu*tasavvıf şair (Belgrat 1688)

ADNİYE: (Ar) Ka - (bkz Adni)

AFAFET: (Ar) Ka 1 Afıflik temiz*lik temiz olan 2 Fenalıktan günah işlemekten kaçınma 3 Namuslu ol*mak

AFET: (Ar) Ka 1 Büyük felaket bela musibet 2 Çok güzel kadın dil*ber

AFFAN: (Ar) Er - Kötü şeylerden kaçınan kötülüklerden uzaklaşan te*miz Ashab'dan bu ismi kullananlar olmuştur

AFGAN: (Ar) Er - Heyecanlı çabuk öfkelenen Orta Asya'da yaşayan müslüman bir kavim Cemalettin Af-gani: Müslüman alimlerden

AFİF: (Ar) Ka 1 İffetli namuslu ırz ve namus sahibi kadın 2 Doğru haramdan sakınan
yolsuzluğa sap*maz kişi
AFİFE: (Ar) Ka - (bkz Afif) IV Mehmed'in hanımı

AFİL: (Ar) Er 1 Uful eden gurub eden batan (güneş yıldız) 2 Görün*mez olan kaybolan

AFİTAB: (Fars) Kal Güneş gün ışığı 2 Çok güzel dilber parlak yüz

AFRA: (Ar) Ka 1 Ayın onüçüncü gecesi 2 Beyaz toprak Afra binti Ubeyde: Sahabe hanımlardan

AFŞAR: (Tür) Er 1 Oğuz Türkleri*nin 24 boyundan biri Türkiye Iran Azerbaycan ve Afganistan'da dağınık olarak yaşamaktadırlar 2 Çabuk iş gören çevik atılgan

AFŞİN: (Tür) Er - Zırh silah Afşin bey: Selçuklu komutanı ( XI yy) Gümüştigin'le birlikte Anadolu savaş*larına çıktı Malatya'da Bizans ordula*rını yendi Marmara kıyılarına kadar ilerledi (1079)

AFTABE: (Fars) Ka - 1 Su kabı 2 Güneş biçiminde yapılan mücevher

AFUV: (Ar) Er - Daima affeden merhametli Esmaü'l-Hüsna'dandır "Abd" takısı alarak kullanılır

AGAH: (Fars) Er - Bilgili haberli uyanık afif Vakıf olmuş malumatlı Agah Efendi: (1744-1824) Türk dev*let adamı

AĞAN: (Tür) Ka- Akanyıldız ağma

AGER: (Tür) Er - Temiz doğru kimse

AGRA: (Ar) Er - Çok sevimli çok yakışıklı

AĞA: (Tür) Er 1 Yaşlanma manası*na gelen "ağmak"tan Büyük efendi Büyük kardeş ağabey 2 Amir baş reis Eski devlet teşkilatımızda bazı idarecilere verilen unvan 3 Osmanlı devletinde okuma-yazma bilenlere verilen şeref unvanı 4 Halkın saygı*sını kazananlara verilen unvan 5 Er-kek eş koca 6 Eski büyük konaklar*da çalışan hizmetlilerin başı Eski Türklerde soylu aileye mensup kadın*lar da bu unvanı kullanmışlardır

AĞAHAN: (Tür) Er - Nizari İsmaili imamlara verilen unvan Doğu Türk-çesinde ağabey anlamında da kulla*nılmıştır Türk kökenli Kaçarların onur unvanıydı Ağa Han: Nizari İsmailîlerin dini önderi

AĞAR: (Tür) Er - 1 Beyaz renkli 2 Açık tavırlı samimi 3 Asil onur*lu şerefli

AĞANER: (Tür) Er - Saf temiz duru insan

AĞCA: (Tür) Ka - Beyaz tenli ka*dın

AĞGÜL: (Tür) Ka - Beyaz gül ak gül