Britanya Edebiyatı

Britanya Edebiyatı


Britanya Edebiyatı, Birleşik Krallık, Man Adası ve Kanal Adaları'nın edebiyatıdır Bu edebiyat başlıca İngilizce yazılmış olmakla beraber Galce, İskoçça, İrlandaca ve diğer dillerin de edebiyatlarını kapsar:

• Eski Kelt Edebiyatı
• Eski İngiliz Edebiyatı
• Ortaçağ'da İngiltere Edebiyatı
• Ortaçağ'da Diğer Edebiyatler
• 1660-18 yüzyıl arası İngilizce Edebiyat
• 16 ila 19 yüzyıl arası İngilizce dışı Edebiyatlar
• 19 yüzyıl İngilizce Edebiyatı
• 1900'den günümüze İngilizce Edebiyat
• 1900'den günümüze İngilizce dışı Edebiyatlar
• Edebi ödüller

Eski Kelt Edebiyatı
Keltik dili edebiyatı Avrupa'nın en eski halk dili edebiyatıdır Bu dil grubuna ait olan Galcen'n edebiyat geleneği 6 yüzyıldan beri sürmektedir En eski örnekleri günümüz Galler Bölgesinde değil, kuzey İngiltere ve güney İskoçya'da bulunmuştur Keltik grubunun bir diğer dili olan İrlandaca şiirler 6 yüzyıldan günümüze kesintisiz devam etmiş bir gelenektir

Eski İngiliz Edebiyatı
Anglo-Saxonlar, Almanya'da yaşarken kendilerine özgü bir edebiyatları vardı ve İngiltere'ye bu edebiyatı getirmişler İşte ilk İngiliz edebiyatını Anglo-Saksonların Almanya'dan getirdiği edebiyatları oluşturmaktadır Anglo-Saksonlar pagan (putperest) insanlardı Eski İngilizce'nin en ünlü eseri Beowulf adlı epik şiirdir Metnin tam tarihi tartışmalıdır ama çoğu tahmin yaklaşık 1000 yılı civarındadır

Ortaçağ'da İngiltere Edebiyatı
71 Rönesans Dönemi İngiliz Edebiyatı İngilizcenin yazı diline dönüşmesinde büyük katkıları olan ve Canterbury Hikâyeleri adlı eseri bulunan Chaucer (1340-1400) İngiliz edebiyatında Rönesans’a zemin hazırlayan yazarlardan birisidir"Elizabeth Dönemi "adı verilen XVI yüzyılda tiyatro ve şiir türlerinde önemli eserler ortaya konmuştur Rönesans dönemi İngiliz edebiyatının en önemli tiyatro yazarı Shakespeare(1564-1616)'dir Shakespeare dram ve komedya türlerinde hem nazım, hem düzyazı, hem de her iki-sini birlikte kullanarak başarılı oyunlar yazmıştır Oyunlarının tamamı beşer perdeden oluşur Kin, aşk, dostluk, yükselme, öç alma gibi hemen hemen tüm insanî boyutları derinlemesine irdelemiştir Başlıca dramları arasında Romeo ve Juliet, Hamlet, Macbeth, Othello, Kral Lear; en önemli komedyaları arasında da Venedik Taciri,Yanlışlıklar Komedyası sayılabilir Marlowe (1564-1593) ve Ben Jonson (1573-1637) da dönemin önemli tiyatro yazarları arasında yer alırlar İlk büyük İngiliz şairi olan Edmund Spenser (1552-1599) ise pastoral türde yazdığı şiirlerini Çoban Takvimi, alegorik bir destanını da Peri Kraliçesi adlı eserlerinde topladı Tasvir ve ruh çözümlemelerinde başarılı olan ve üslûba önem veren dönemin son büyük şairi John Milton (1608-1674)'un en önemli eseri Kaybolmuş Cennet adlı konusunu Tevrat'tan aldığı dinî destanıdır Montaigne gibi deneme türünde başarılı ürünler veren Bacon (1561-1626)'un en önemli eseri ise Denemeler'dir
72 Klâsik Dönem İngiliz Edebiyatı Klâsisizm akımı İngiltere'de çok kısa sürmüştür Bu akımın İngiliz edebiyatında iki önemli temsilcisi vardır: Şiir ve oyunlarıyla Drydon (1631-1700) ve şiirleriyle Pope (1688-1744)
73 Romantik Dönem İngiliz Edebiyatı İngiltere'nin kuzeybatısında yer alan göller bölgesinde bir süre yaşamış olan ve bundan dolayı kendilerine "Gölcüler" denilen Wordsworth (1770-1850), Coleridge (1772-1834) gibi sanatçılar, ayrıca Lord Byron (1788-1824), Shelley (1792-1822) ve Keats (1795-1821) gibi şairler bu akımın başlıca temsilcileri arasında yer alırlar
74 20 Yüzyıl İngiliz Edebiyatı 20 yüzyılda İngiliz edebiyatı en çok roman türünde başarılı ürünler vermiştir J Conrad (1857-1941) macera ve deniz romanları yazmıştır İrlandalı romancı James Joyce (1882-1941) ise klâsik roman kurallarını bir tarafa bırakarak, modern roman tarzının örneklerini vermiştir Kronolojik zaman akışını değil, insanın bilinçaltının belirlediği zaman sistemini esas almıştır İnsanın iç dünyasını kendi mantıkî gerçekliği içinde olduğu gibi sunmaya çalışır Bir olaydan başka bir olaya, bir zamandan başka bir zamana atlar, kalemini çağrışımların emrine verir, bazen dilin gramatikal sistemini bozar, başka dillerden alıntılar yapar, kahramanların iç konuşmalarına geniş yer verir Onun romanları alışılmış klâsik roman kurgusuna uymaz Dublinler (1914) adlı eserinde on beş hikâye yer almaktadır Üçü çocukluk, dördü genlik, dördü orta yaşlılık, dördü de sosyal hayatla ilgilidir Kitap, bütün bir roman olarak da okunabilir Diğer önemli eseri ise Ulysses (1922) adlı romanıdır O bu romanında Dublin özelinde çağdaş dünyanın bir destanını verirken, asıl olarak modern bireyin zihinsel hayatını tüm yoğunluğu ve düşünce karmaşıklığı ile sunmak-tadır Eserleri genellikle Dublin kenti etrafında yoğunlaşır V Woolf (1882-1941) önemli bir İngiliz kadın roman yazarıdır O da James Joyce gibi bilinç akımı tekniğine başvurmuştur "Acı" ve "yalnızlık", "kadın sorunları" temalarına ağırlık vermiştir Romanlarında insan zihninin herhangi bir günde algıladığı şeyleri aktarmaya çalışır Eserlerinin başlıcaları Jacob'ın Odası (1922), Perde Arkası (1941), Mrs Dalloway, Orlando, Dalgalar, Yıllar'dır