İslamda Komşuluk Hakkı

Yüce dinimiz İslamiyet'e göre komşunun komşu üzerinde hakları vardır Buna komşuluk hakkı diyoruz Dinimiz komşuluk hakkı üzerinde çok durmuştur Hz Aişe R Anha'dan rivayet edilen hadis-i şerifte Rasülullah (SAV):
"Cibril bana komşu hakkını o kadar çok tavsiye etti ki, neredeyse komşuyu komşuya vâris kılacak zannettim"

Demek ki, komşu hakkı o kadar büyük ki, Cebrâil (as) defalarca Peygamber Efendimiz'e gelip komşu hakkının öneminden bahsetmiştir

Hadisteki, "Komşuyu komşuya mirasçı kılacak zannettim" ifadesi komşunun komşusu üzerindeki hakkını açıklamak için getirilmiştir Çünkü İslam'ın ilk yıllarında kardeşlik ahdi de mirasçı olmayı gerektiriyordu Sonraları bu kaldırılarak mirasın sebepleri olarak, soy yakınlığı, nikâhtan dolayı yakınlık ve velâ akdi yürürlükte bırakılmıştır

Hadis, komşu hakkının yüceliğine, onunla yardımlaşma ve güzelce ikramda bulunmanın gerekliliğine, komşuya zarar vermemeye, hastalanınca ziyaret etmeye, sevinçli ve kederli günlerinde yanlarında bulunmaya işaret etmektedir

"Komşunun komşularıyla geçiminin edep ve erkânı kırktır" demişlerdir

1 Kişinin kendi evine bitişik olanlarla, karşısında bulunup da kapıları görünenlerden kırk eve kadar oturanlar, -zımmî (hıristiyan vatandaş) da olsalar- komşularıdır Bunlara, iyilik etmek ve gerçekten akrabalarmış gibi güzel davranmaktır
2 Komşunun ev halkına, kötülük etmeyip, onların namusunu korumaktır
3 Komşuya gelip gidene uzun uzun bakıp, rahatsız etmemektir
4 Komşusu açken, kendi tok yatmamaktır
5 Komşuyu el veya diliyle incitmekten sakınmaktır
6 Komşunun evine, penceresinden, duvarından izinsiz bakmamaktır
7 Komşularına azdan çoktan -zımmî de olsa- hediye vermekti
8 "Komşu çanağı" göndermektir Yani kokusu duyulacak bir yemek pişirildiğinde, bitişik komşuya hediye etmektir
9 Satın aldığı meyveden, rastladığı komşusuna hediye etmektir
10 Komşuları borç isterse, vermektir
11 Komşuları muhtaç kaldıysa, ihtiyaçlarını gidermektir
12 Komşusunu bayramlarda ziyaret etmektir
13 Komşunun hayvanlarına taş atmamaktır
14 Komşunun çocuklarını, kendininkilere dövdürüp sövdürmemektir
15 Komşuların izni olmadan, kendi binasını, onlarınkinden yüksek ve önlerini kapayacak şekilde yaptırmamaktır
16 Komşularını, kendi taraflarından, duvara ağaç kakmaktan menetmektir
17 Komşularına, kendi oluklarının akıntısıyla veya yolunun toprak kazıntısı ve kar kürün tüsüyle rahatsız vermemektir
18 Komşuların sırlarını ve ayıplarını soruşturmamaktır
19 Komşuların hallerini ve işlerini başkalarına söylemektir
20 Komşularına yolda rastladıkça ilk önce selâm vermektir
21 Komşularla konuşurken lâfı uzatmayıp, lüzumu kadar konuşmaktır
22 Komşularından su, tuz ve ateş gibi zarurî maddeleri esirgemeyip vermektir
23 Komşuların hediyesini, az da olsa kabul edip, çok bilmektir
24 Komşuların ayıplarını örtmektir
25 Komşularına dert ortağı olmaktır
26 Komşularından izin almadan evini yabancıya satmamaktır
27 Komşusu bir yerden dönünce ziyaret etmektir
28 Komşularını kederli günlerinde teselli etmektir
29 Komşuları tarafından davet olununca, kabul edip gitmektir
30 Komşusu bir şey isteyince memnuniyetle vermektir
31 Komşusu bir kusur işleyince, af ederek, sevgi uyandırmaktır
32 Komşuları hasta olunca ziyaret etmektir
33 Komşulardan biri vefat edince, cenazesinde hazır bulunmaktır
34 Komşuların yetimlerini himâye etmektir
35 Komşularıyla buluşunca, güleç yüzlü olup, tatlı söz söylemektir
36 Komşuların kendisine nasıl davranmasını istiyorsa, onlara öyle muamele etmektir
37 Başkalarından gelse tahammül edemeyeceği eziyete, komşusundan gelince tahammül etmektir
38 Komşulardan kabalık edenlere aldırmamaktır
39 Komşulardan sert söyleyenlere, mülâyim davranmaktır

Yolda kalmışların hakKı ise, onların muhtaç olduğu kadar, yardımcı olmaya çalışmaktır