Ses ve ses dalgası

ses

Ses atmosferde kulağımız tarafından algılanabilen periyodik basınç değişimleridir Fiziksel boyutta ses, hava katı sıvı veya gaz ortamlarda oluşan basit bir mekanik düzensizliktir Bir maddedeki moleküllerin titreşmesi sonucunda oluşur

Ses veren her madde bir ses kaynağıdır Ses kaynaktan aldığı enerjilerle titreşerek yayılırlar Titreşen cisimler esnek olup sesi oluşturur Esnek olan cisimler ses dalgaları meydana getirebilir ve ses dalgalarını iletebilir Ses mekanik dalga olduğu için yayılması için bir ortama ihtiyaç duymaktadır Ses dalgaları ortamlarda sıkışma ve genleşme şeklinde boyuna ilerleyen dalgalardır Ses dalgalarının basıncı olup girişim sunucu vuru oluştururlar

Sesin bir frekansı, boyu, periyodu ve hızı bulunmaktadır Bir saniye içerisindeki titreşim sayısına sesin frekansı denir Birimi ise Hertz (Hz)dir Dalga boyu, bir ses dalgasının oluşması için sesin aldığı yoldur Sesin hızı normal koşullarda; havada 340, tahtada 4000-6000, suda 3000-5000, çelikte ise 8000 m dir

Ses Dalgası Nedir


Ses dalgaları en önemli boyuna dalga örnekleridir Bu dalgalar herhangi bir ortamda (yani gazlar katılar ve sıvılar) ortamın özelliklerine bağlı olan bir hızla yayılırlar Ses dalgası bir ortamda yayılırken ortamın parçacıkları dalganın hareket doğrultusu boyunca yoğunluk ve hacim değişiklikleri üreterek titreşir Bu parçacık hareketi dalga hareketinin yönüne dik olan enine dalga hareketindeki durumun tersidir


Ses dalgaları şeklinde ortaya çıkan yer değiştirmeler denge konumundan itibaren her bir molekülün boyuna yer değiştirmesini gerektirir Bu sıkışma ve genişleme şeklinde yüksek ve alçak basınç bölgelerinin oluşumuna yol açar Bir mikrofonun diyaframındaki gibi ses dalgası kaynağı sinüsel olarak titreşirse basınç değişimleri desinüsel olur Harmonik ses dalgalarının matematiksel tanımının teldeki harmonik dalgaya özdeş olduğunu göreceksiniz


Frekanslarına göre boyuna mekanik dalgalar üç gruba ayrılır

İşitilebilir dalgalar insan kulağının duyarlılık sınırları içinde olan ses dalgalarıdır Bu dalgalar 20 Hz ile 20000 Hz frekansları arasındadır Bu sesler değişik yollarla yaratıyabilir: müzik aletleriyle boğazdaki ses telleriyle ve hoparlör ile


Sesaltı (infrasonic) dalgalar işitilebilir mertebenin altındaki frekansta olan boyuna dalgalardır deprem dalgaları bu dalgalara örnektir


Sesüstü (ultrasonik) dalgalar işitilebilir mertebenin üstünde frekansları olan boyuna dalgalardır Örneğin bu dalgalar bir kuartz kristaline alternatif elektrik alanın uygulanmasıyla elde edilebilir


Gücü bir halden diğerine dönüştüren herhangi bir aygıt transducer (dönüştürücü) olarak adlandırılır Mikrofon ve kuartz kristal gibi seramik ve magnetik fonograf pikaplar da ses dönüştürücülerine ait genel örneklerdir Bazı dönüştürücüler ultrasonik dalgalar yaratabilirler Böyle aygıtlar ultrasonik temizleyicilerde ve sualtı denizciliğinde kullanılır


Ses sıfır derecedeki havada saniyede 331 m 20 derecedeki havada 343 m sıfır derecedeki helyum gazı içinde 972 m ve sıfır derecedeki hidrojen gazı içinde 1286 m 25 derecedeki suda 1493 m deniz suyunda 1533 m alüminyumda 5100 m bakırda 3560 m ve yapay kauçukta 54 m hızla ilerler