Ulama

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-21-2012

Cümle içerisinde sessiz harf ile biten bir sözcükten sonra sesli harf ile başlayan bir sözcük gelirse, bu iki sözcük okunurken bitişikmiş gibi okunur

Bu olaya ulama denir

Ulama sadece okuma ve söylemede geçerlidir

Yazmada geçerli değildir

NOT: Noktalama işlaretleri ulamayı bozar

Anlamı bozulan sözcükler arasında ulama olmaz

ÖRNEK ( 1 ) : Güzel bir ev satın aldık

Bu cümlede, " bir " sözcüğü ile " ev " sözcüğü arasında ulama vardır

Yine " satın " ile "aldık " sözcükleri arasında da ulama vardır

ÖRNEK ( 2 ) : Portokal, ağaçta yetişen turunçgil meyvelerdendir

Bu cümlede, " portokal " ile " ağaçta " sözcükleri arasında ulama yoktur

Çünkü; bu iki sözcük arasında noktalama işaretlerinden olan virgül ( , ) vardır

ÖRNEK ( 3 ) : Taze kan almış gibi koşuyordu

Bu cümlede, " kan " ile " almış " sözcükleri arasında ulama yoktur

Çünkü, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunduğunda başka bir anlam, başka bir sözcük oluşmaktadır

Oluşan sözcük ise " kanalmış " dır

NOT: Bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında, ulama kuralına uyulur

ÖRNEK: İlk + okul = İlkokul

Bu oluşumdan meydana gelen ve yeni bir anlam kazanan bileşik " İlkokul " sözcüğü hecelerine ayrılırken, kendini oluşturan " ilk " ve " okul " sözcüklerinin ayrı ayrı hecelerine ayrılmasına uygun olarak hecelerine ayrılmaz

Ya nasıl ayrılır?

Şöyle ayrılır: İl - ko - kul

Halbuki " İlk " ve " okul " sözcüklerini ayrı ayrı hecelerine ayırırken şöyle yaparız:

İlk= - İlk

Okul = O - kul

Çünkü, " İlkokul " sözcüğü bileşik sözcüktür

Yukarıda da belittiğimiz gibi, bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında ULAMA kuralına uyarız

Yani;" sessiz harf ile biten bir sözcükten sonra, sesli harf ile başlayan bir sözcük gelirse, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunur

" Hecelere ayırmada ise, böyle iki sözcük bileşmiş olduğu için sessiz harften sonra gelen sesli harfler, sessiz harfe ile birleştirilerek hecelerine ayrılır

ÖRNEKLER: Kızıl = Kı - zıl

Ay = ay

Kızlay = kı - zı - lay

Baş = baş

Öğretmen = öğ - ret - men

Başöğretmen = ba - şöğ - ret - men

Hanım = ha - nım

Eli = e - li

Hanımeli = ha - nı - me - li

Semiz = se - miz

Otu = o - tu

Semizotu = se - mi - zo - tu

Kırk = kırk

Ayak = a - yak

Kırkayak = kır - ka - yak

06-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ulama Cümle içerisinde sessiz harf ile biten bir sözcükten sonra sesli harf ile başlayan bir sözcük gelirse, bu iki sözcük okunurken bitişikmiş gibi okunur Bu olaya ulama denir Ulama sadece okuma ve söylemede geçerlidir Yazmada geçerli değildir NOT: Noktalama işlaretleri ulamayı bozar Anlamı bozulan sözcükler arasında ulama olmaz ÖRNEK ( 1 ) : Güzel bir ev satın aldık Bu cümlede, " bir " sözcüğü ile " ev " sözcüğü arasında ulama vardır Yine " satın " ile "aldık " sözcükleri arasında da ulama vardır ÖRNEK ( 2 ) : Portokal, ağaçta yetişen turunçgil meyvelerdendir Bu cümlede, " portokal " ile " ağaçta " sözcükleri arasında ulama yoktur Çünkü; bu iki sözcük arasında noktalama işaretlerinden olan virgül ( , ) vardır ÖRNEK ( 3 ) : Taze kan almış gibi koşuyordu Bu cümlede, " kan " ile " almış " sözcükleri arasında ulama yoktur Çünkü, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunduğunda başka bir anlam, başka bir sözcük oluşmaktadır Oluşan sözcük ise " kanalmış " dır NOT: Bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında, ulama kuralına uyulur ÖRNEK: İlk + okul = İlkokul Bu oluşumdan meydana gelen ve yeni bir anlam kazanan bileşik " İlkokul " sözcüğü hecelerine ayrılırken, kendini oluşturan " ilk " ve " okul " sözcüklerinin ayrı ayrı hecelerine ayrılmasına uygun olarak hecelerine ayrılmaz Ya nasıl ayrılır? Şöyle ayrılır: İl - ko - kul Halbuki " İlk " ve " okul " sözcüklerini ayrı ayrı hecelerine ayırırken şöyle yaparız: İlk= - İlk Okul = O - kul Çünkü, " İlkokul " sözcüğü bileşik sözcüktür Yukarıda da belittiğimiz gibi, bileşik sözcüklerin hecelere ayrılmasında ULAMA kuralına uyarız Yani;" sessiz harf ile biten bir sözcükten sonra, sesli harf ile başlayan bir sözcük gelirse, bu iki sözcük bitişikmiş gibi okunur " Hecelere ayırmada ise, böyle iki sözcük bileşmiş olduğu için sessiz harften sonra gelen sesli harfler, sessiz harfe ile birleştirilerek hecelerine ayrılır ÖRNEKLER: Kızıl = Kı - zıl Ay = ay Kızlay = kı - zı - lay Baş = baş Öğretmen = öğ - ret - men Başöğretmen = ba - şöğ - ret - men Hanım = ha - nım Eli = e - li Hanımeli = ha - nı - me - li Semiz = se - miz Otu = o - tu Semizotu = se - mi - zo - tu Kırk = kırk Ayak = a - yak Kırkayak = kır - ka - yak