Abdülhak Molla ( 1786)- (1853)

Osmanlı Devlet Adamı, doktor, şair


1786 yılında İstanbul?da doğdu Devrinin meşhur şahsiyetlerindendir Pek çok ilim ve fikir adamı yetiştirmiş bir aileye mensuptur Babası Osmanlı Devletinde Divan-ı Hümayun haceganlığı vazifesinde bulunan şair Mehmed Emin Şükuhi Efendi'dir


Büyük kardeşi Behçet Efendi gibi medrese öğrenimi yanında, hekimlik (tıp) tahsili de yaptı Eski sarayda hekim olarak vazife aldı Dönemin önemli bürokratı Halet Efendi, hem onu, hem de ağabeyi Behçet Efendi'yi himaye etti Ancak aleyhinde bulundukları gerekçesiyle, 1821?de Mustafa Behçet Efendi ile birlikte İstanbul?dan Keşan?a sürüldüler Küçük kardeşleri Hızır İlyas Efendi'nin aracılığıyla bir sene sonra affedilip İstanbul?a döndüler


Abdülhak Efendi bundan sonra Yeni Saray hekimliğine, 1827'de Asakir-i Hassa hekimbaşılığına tayin edildi Medresede yetişmiş olması sebebiyle ona, o devrin ilim rütbelerinden Selanik sonra da Yenişehir Mollalığı; 1829?da Mekke payesi, 1832?de İstanbul payesi verildi 1833?te hekimbaşılığa ve Mekteb-i Tıbbiyye-i Adliyye-i Şahane nazırlığına seçildi 1836?da Anadolu kadıaskerliği payesi verildi Fakat aynı sene payesi alınıp, hekimbaşılıktan çıkarıldı 1839'da yeniden vazife verilip Anadolu kadıaskeri ve ikinci defa hekimbaşı oldu 1841?de Rumeli kadıaskerliği payesi verildi 1845?te hekimbaşılığı vazifesinden ayrıldı 1847?de Maarif Meclisi başkanlığına ve üçüncü defa hekimbaşılığa tayin edildi 1852 senesinde de Reis-ül-ülema ünvanı verildi Bu vazifeyi aldıktan bir sene sonra altmış yedi yaşındayken İstanbul?da Bebek semtinde 1853 yılında vefat etti


Sultan İkinci Mahmud Han Türbesinin bahçesine defnedildi


Abdülhak Molla bir takım tıbbi yeniliklerin getirilmesinde ön ayak olmuştur Hekimbaşı iken Tıbbiyye okulunda yeni bir proje uygulandı Salgın hastalıklara karşı karantina teşkilatını kurdurdu Çiçek aşısı yapılmasını mecburi hale getirdi Bebek?te kendi yalısında bir eczahane açtı ve burada bir nükte olarak, ?Ne ararsan bulunur derde devadan gayrı? mısraını levha halinde asmıştır


Hekimliğinin yanında ayrıca şairliği ile de tanınmıştır Divan edebiyatında kuvvetli şiirleri vardır Bu şiirleri matbu değildir


ESERLERİ:


Şiirlerinden başka eserleri şunlardır:

1Tarih-i Liva: Elli bir yaprak olan bu vakayiname, İkinci Mahmud Hanın Rami Kışlasında bulunduğu zamana ait kayıtlardır Matbu değildir


2Rüzname: Yazma olan bu eseri, Sultan İkinci Mahmud Hanın hastalığı ile ilgili olarak hekimbaşı sıfatıyla yazmıştır O devirde yaptığı tıbbi incelemelerinden bahsetmiştir


3Hezar Esrar: Hekimlik ile ilgili bir eserdir Ağabeyi Mustafa Behçet ile birlikte hazırlamıştır Bu eser yarım kalmış, bilahare oğlu Hayrullah Efendi tarafından tamamlanıp, 1867?de yayınlanmıştır