08-06-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Çolpan ( 1897)- (1938)
1897 yilinda Türkistan'ın Fergana vilayetine bağlı olan Andican kentinde dogdu Gerçek adı Abdülhamit Süleyman'dır Çolpan (Tan Yıldızı) onun takma adıdır
Çolpan Cedit doneminin en önemli şairidir Hem medresede hem Rus okullannda öğrenim görmüş; Arapça, Farsça, Rusça ve Ingilizce öğrenmiştir Mevlana, Sadi, Hafız, Hayyam, Nevayî, Fuzülî gibi Türk ve İslam klasiklerini okumuştur Devrin diğer ceditçileri gibi Osmanlı, Kazan, Azerbaycan Türk edebiyatlarını yakından takip etmiştir Türkiye’den Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Mehmet Emin, Ziya Gökalp, Mehmet Akif gibi şair ve yazarları yakından tanımıştır Hint düşünürü Tagor’dan, İngiliz yazarı Shakespeare’den ve Rus yazarı Maksim Gorki’den bazı eserler tercüme etmiştir
1917-1920 yılları arasında ilk önemli eserlerini veren Çolpan, 1920-1926 yılları arasında ise Oyganış (Taşkent 1922), Bulaklar (Taşkent 1924) ve Tan Sırları (Taşkent 1926) adlı eserierini yayınlamıştır Bu eserlerinde yer alan toplam 119 şiir millî sembolizmin eşsiz örnekleridir Çolpan, millî meseleler yanında sosyal buhranları da işlemiştir
Şiirleri yüzünden sekiz defa tutuklandı Stalin devrinde 1937'de, Taşkent'te yapılan bir yazarlar toplantısında, 'eserlerinde, ideolojik açıdan komünizm dışı meselelerle uğraştığı için, davaya ihanet ettiğini söyleyerek suçunu itiraf etmesini' istediler Çolpan ""Siz beni üç gün içinde islah edemezsiniz"" diye cevap verdi Bu olaydan sonra, halk düşmanı ve milliyetçi olmakla suçlanıp tutuklandı ve 'Aydınları Temizleme' hareketleri esnasında 1938'de kurşuna dizildi
Çolpan’ın şiirleri bağımsızlığın ve yurt sevgisinin birer timsali gibi görülmüş, Güzel Fergana, Kisen (Zincir), Kozgalış (Ayaklanma) adlı eserleri bestelenmiş ve dilden dile dolaşmıştır
|
|
|