Jan Have Tosunyan ( 1907)

Jan Have Tosunyan (1907) Elmas kralı İstanbul'da doğdu Ailece elmas işlemeciliğiyle uğraşmışlardır


1925 yılında Paris'e gitti En büyük hayali olan Afrika'da gidip elmas madeni aramalarını 1945'te gerçekleştirdi 1948'de Fildişi Sahili’nde Segulea bölgesi civarındaki Sassandra gölünün yakınında bir elmas madenini keşfetti Bu, dünyanın en büyük elmas madenlerinden biriydi Yanında da petrol çıkıyordu Fransızlar, o sıralar kendi toprakları olan burada maden bulununca deliye dönerler Tosunyan’a en büyük devlet nişanı olan Legion d'Honneur verirler Hemen bir şirket kurup elmas çıkarmaya başlar Günde üç bin kratlık taş üretimi yaparlar Elmas parçalarının ortalama boyutu 25 krat, ekstra kalite D rengidir Ancak İngiliz istihbaratının desteklediği İngiliz mafyası önce madenin tapusundan vazgeçmesi şartıyla büyük gayrimenkuller teklif ederler Kabul edilmeyince mühendislere el atarlar Sabotajlar yapılır Sonunda 1958 yılında madeni fiilen kaybeder Ancak Tosunyan, tapu hakkımdan hala vazgeçmediğini söylemiştir


Tosunyan, kendisiyle yapılan bir ropörtajda, Fransa'ya gelen her Türk işçisine yardım ettiğini, birçok Türk'ün çalıştığı Simca otomobil fabrikalarına bir cami yaptırdığını, 1962 yılında tüm giderlerini kendi cebinden karşıladığı 'Club Turc de Paris" adlı bir de Türk Kulübü kurduğunu, bu kulüpte Türkçe öğrenmek isteyen Fransızlara Türkçe, Türk işçilerine Fransızca ders verildiğini belirtiyordu Kulüpte Türk filmlerinin oynatıldığını, hatta Paris'teki Türk Turizm bürosunun ilk broşürünü kendisinin bastırdığını ifade etmiştir


Sadi Koçaş'la birlikte Ermeni davasıyla ilgili kitap hazırlayan Tosunyan TC Milli Savunma Bakanlığı tarafından Şeref Madalyası'na layık görüldü 13 devletten şeref madalyası alan Tosunyan, Cumhurbaşkanı Demirel'in Paris'e her gelişinde kendisini mutlaka gördüğünü ve "Benim buradaki sefirim sensin" dediğini belirtiyor


Kaynak:Ermeni Portreleri Hüdavendigar Onur Burak Yayınları İstanbul 2000