Özay Gönlüm ( 1940)- (01.03.2000)

BİR YÂREN: ÖZAY GÖNLÜM


Türk dinleyicisi onu peruk saçı, şık takım elbisesi ve yeleği, kolunda tesbihi, sazının altında bacağına serili mendili, ayağında çizmesi ile Ege yöresinden derlediği türküleri ama illa ki de "Ninenin Mektupları" ile tanıdı Teatral yeteneği, yöresel icra tekniği, vokal yorumu ve "yâren"i ile Türk Halk Müziğinde bir ekoldu Özay Gönlüm


Özay Gönlüm baba tarafından Denizliliydi Babasının askeri görev aldığı Erzincan'da 1940 yılında doğdu Küçük yaşta ağız armonikası çalarak müziğe

başladı, ortaokul yıllarında keman çaldı Bağlama çalmaya başladıktan sonra, 1965 yılında köy köy dolaşıp derlemeler yapmaya başladı Özellikle Ege

yöresinden pek çok türkü derledi Yurttan Sesler'in kurucusu Muzaffer Sarısözen'in davetiyle Ankara Radyosu Yurttan Sesler programına misafir sanatçı olarak katılmaya başladı Kısa bir süre MEB Film ve Radyo Telavizyon Merkezi'nde çalıştıktan sonra Yurttan Sesler'de "yetişmiş saz sanatçısı" olarak çalışmaya başladı


1973'ten sonra on yıl kadar İzmir Fuarı'nda sahne aldı Özellikle bu yıllarda şöhreti yayıldı Pek çok 45'lik ve uzunçalara imzasını attı Kendi derlediği ve TRT repertuarına kazandırdığı yüzlerce türküden "Çöz de al Mustafa Ali", "Sobalarında kuru meşe", "Denizli'nin horozları", "Evlerinin önü bulgur kazanı", "Avşar Beyleri", "Cemilemin gezdiği dağlar meşeli", "Tepsi

tepsi fındıklar", "Şu dağlar tepe tepe"yi bu dönemde plaklara okudu Ama asıl satış rekorlarını "Ninenin Mektubu" plaklarıyla kırdı Onlarca mektubu plaklara okudu Denizli şivesi ile anlattığı bu hikayeler ve fıkralar çok sevildi Saz çalıp söylemenin yanına şovmenlik ve taklit yeteneğini de katmıştı


Gönlüm, radyo programlarında bağlama çalmasına rağmen cura ve "şelpe" tekniğine de çok önem vermiştir Ege yöresinde Ramazan Güngör'den Hamit

Çine'ye kadar bir çok cura çalanla çalışmış, katıldığı programlarda her boydan cura çalmıştır


70'li yılların sonunda esprili kişiliği ve türkülerinin yanı sıra bağlama yapımcısı Cafer Açın'e yaptırdığı "yâren"i ile de ünlendi Cura, bağlama ve çöğürü içeren bu sazla televizyon, radyo ve konserlerde şovlar yaptı


TRT için pek çok alanda çalışan Gönlüm, 80'li yıllarda Maliye Bakanlığı'nın televizyon için hazırladığı KDV reklamlarında oynadı Ayrıca bazı radyo tiyatrolarında, tarıma ve çocuklara yönelik televizyon programlarında yer aldı


"Yâren"ini yanına katıp 42 ülkede konserler veren Özay Gönlüm, Kültür Bakanlığı Hagem'de Repertuar Kurulu üyeliği, TRT Türk Halk Müziği Repertuar

Kurulu üyeliği ve birçok sınavda jüri üyeliği görevlerinde de bulundu Son süreli yayını olan TRT 1'deki "THM İstekler Programın"da dinleyicileriyle

buluşan Gönlüm, yâreni, boy boy curası ve söylediği türkülerle Türk dinleyicisine yine doyumsuz geceler yaşatıyordu


Özay Gönlüm, 1 Mart 2000 Çarşamba günü, birkaç gündür tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Hastanesi'nde geceyarısına doğru solunum yetmezliğinden vefat etti Hiç kimsenin beklemediği bir anda neşeli simasını ve türkülerini sevenlerinin anılarında bırakan Gönlüm, Türk Halk Müziği repertuarına da derlediği 1000 kadar ezgiyi bırakmıştı


NİNENİN MEKTUBU

Amanın yavrım,

Ben öyle duyuyom, o gocuman memleketlerde cicili bicili, boyalı moyalı,

şıngırdak fıngırdak, kirpikleri takma, saçları sokma, onlan bunlan düşüp

kalkma, gözleri elde, etekleri belde, artanı da yerde, sıska mıska, şıbıldak

gibi bazı, çirkin mirkin hanımlar, gızlar oluveriyormuş Amanın onlara

tutuluveren de, yanıveren de deme yavrım Alceen gızın soyu sopu belli, saçı

sırma telli, eline el değmemiş, kötü süt emmemiş, sevisi derinde, eti butu

yerinde olmalı Dizine otutturuverdin mi kucağın dolmalı, domuz hem evlenince

pazara kadar değil, mezara kadar varmalı Ee hanım dediğini de alaya kattın

mı, koluna taktın mı yakışmalı, duvara attın mı yapışmalı Bu sözlerimi eyi

dinle bakem, bi kulağından sok da öte kulağını tıka, çıkıvermesin len Senin

nazlı Eminen ne güne duruyo?


Geçenlerde ekmek ediyodum Açcık hamurum kaldıydı Emine gelivedi

"Koley gelsin ninem" deye artanını da o edivedi sağolsun Maşallah bi olmuş

hopur hopur Dilim dağı taşı gırkbin kere maşallah Amanın, artanını da o

ediverdikten sonra iki süpürgü çalıvedi avluya, malların altlarını kürüyüvedi

Ben de ah benim ak topanım, gövercinim, kalem kaşlım, nazlı gülüm, mor

zümbülüm, al bürgülüm, bol görgülüm, naha Alah seni allı başlı gelinler

edivesin, muradına er, gonca güller der, naha evlerine sarı sarı buğdeyler

yağıvesin deye dualar edivedim Giderken de senin hesabiyetine şööle "e

gelinim olmecen mi len?" Sarmeştim de iki yaneceğinden şappudu şuppudu

öpüvediydim Amanin misler gibi kokuyo len Ee öpmek filan deyince o gül yüzün

gülüyo de mi? Seni gavurun piçi seni! Emi güzel yavrım, yokluğun köz oluyo

yüreğimde


Dün akşamüstü kırmızı fistanımı geydim de şööle cami duvarına doğru

yukarı çıkıyodum Elimi ardıma kodum Bizim Zartlak Osman pencereyi açmış,

bende şööle oturdum Bi de iradyoyu sonuna kadar açtıttırmış da havaları

dinliyon deyyodum Beni görüvedi, "ninee!" dedi "Eeey!" dedim "Gel de bi

açcık oynayıvee" dedi "Beni mi deyyon ay oğlum" dedim "Heee" dedi "Uleen"

dedim, "benden geçti gari a yavrim Sen o karını, Gıygıdı İbram'ın gızını bi

cıscıbıldak soy, köyün delikanlılarını ünle, onların garşısında böyle şakkıdı

şukkudu bi oynatıve!" İyi dememiş miyim len? Sen olmayınca yokluğun köz oluyo

yüreciğimde Gel gari yavrım Yollara bakıttırma, gözümüzden yaş akıttırma

Gel gari yavrım, gel gari! He hey

Yazan: Özay Gönlüm KAYNAK: ROLL DERGİSİ 41 SAYI