sadullah paşa

Sadullah Paşa


Tanzimat devri devlet adamı ve şâir 1838’de Erzurum’da doğdu Babası çeşitli illerde vâlilik yapmış Esad Muhlis Paşadır İyi bir tahsil gören Sadullah Paşa, babasının kontrolünde özel hocalardan Arapça, Farsça, Fıkıh, Akaid, Tabiiyye, Kimyâ ve Fransızca dersleri aldı

1853’te ilk memuriyetine başlayarak, mâliye Vâridat Kaleminde vazifelendirildi Üç sene kadar burada çalıştıktan sonra, Bâbıâli Tercüme Odasına geçti Kısa zamanda memuriyette derecesi yükseldi ve sırasıyla Mesahib Kalemine (1866), Şûrâ-yı Devlet Maârif Dâiresi Başmuavinliğine (1868) ve ardından da Başkitâbetine (1870) geldi Dîvân-ı Hümâyun Tercümanlığına (1871), Dîvân-ı Hümâyun Amedliğine ve Defter-i Hâkânî Nezâretine (1874), Temyiz Mahkemesi Reisliğine (1876), Ticâret Nezâretine ve Sultan Murâd’ın tahta geçmesiyle de Mâbeyn Başkâtipliğine (1876) tâyin edildi


Sultan İkinci Abdülhamid Han zamânında, Bulgaristan Meselesini yerinde incelemek üzere Filibe’ye gönderilen komisyona başkanlık yaptı Bu vazîfesini tamamladıktan sonra Berlin’e elçi olarak gönderildi Buradayken Ayastefanos Antlaşması ile Berlin Kongresine ikinci murahhas olarak katıldı Berlin’deki başarılı çalışmalarından dolayı vezirlik rütbesi verildi (1881) 1883’te Viyana Büyükelçiliğine tayin edildi 1891’de Viyana’da intihar etti Cenâzesi İstanbul’a getirilerek Sultan Mahmud Hanın türbesinin bahçesine gömüldü


Sadullah Paşa, devlet adamlığı yanında edebiyatla da uğraşmıştır Fakat yazdıklarının pek çoğu ele geçmemiştir Yazdıklarının içinde en önemlisi On dokuzuncu Asır manzumesidir Bu manzumede batının ilerlediği müspet ilimlere, Türklerin de ayak uydurması gerektiğini savunmaktadır Sadullah Paşanın batı dillerinden yaptığı tercümelerin en meşhuru Göl adlı eseridir Berlin Mektupları, Charlottenbourg Sarayı, Paris Ekspozisyonu, Cevdet Paşaya Mektup, bilinen eserleridir Berlin Mektupları, Tanzimat devri seyahat edebiyatının ilk örnekleridir