Orhan Düzgüneş ( 1917)

Prof Dr Orhan Düzgüneş 1917 yılında İstanbul'da bir balıkçı köyü olan Rumeli Kavağı'ndı doğdu Babası, Bulgaristan'ın başkenti Sofya'nın 120 km kuzeydoğusunda ve Tuna'nın kolu olan Osma Irmağı kıyısındaki Lofça'nın eşrafından ve İstanbul'dan Anadolu'ya silah ve cephane kaçırılması faaliyetlerine yadım etmiş olan polis memuru Aziz Efendidir Annesi Gerede'lidir

İlkokulu Gerede'de orta ve lise öğretimini parasız yatılı öğrenci olarak Kastamonu Lisesi'nde 1934 yılında, Fen kolundan pekiyi derece ile mezun olan Düzgüneş, yüksek öğrenimine Yüksek Ziraat Enstitüsü'nde 1934'de başlamış ve 1938 yılında birincilikle öğrenimini tamamlamıştır


Bu üstün başarısı dolayısıyla, iki ay süre ile Tarım Bakanlığı tarafından Macaristan'a gönderilmiştir Askerlik görevini 1938 yılında Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayında teğmen olarak bitirdikten sonra, aynı yıl Yüksek Ziraat Enstitüsü bünyesinde bulunan Zootekni Enstitüsü'nün asli asistanlık imtihanını kazanmış ve 1946'da pekiyi derece ile doktorasını tamamlamıştır Aynı yılın sonunda Amerika Birleşik Devletlerine gederek, burada yapmış olduğu bir araştırma sebebiyle "Sigmaxi" adlı ilmi araştırmalar derneğine üye seçilmiştir Yurda döndüğü 1950 yılında İngilizce'den Devlet lisan imtihanını kazanmış ve 1951'de doçentliğe yükselmiştir 1953 yılında Avrupa Zootekni Federasyonu Hayvan Genetiği Çalışma Gurubu Türkiye temsilcisi seçilmiştir

Amerika'ya 1955 yılında ikinci defa giden Düzgüneş, Nebraska ve Jowa Üniversitelerinde çalışmış, 1956'da yurda dönmüş ve 1957 yılında Profesör olmuştur


Yurda döndükten sonra, Genetik, İstatistik ve Hayvan Islahı, Hacattepe Üniversitesi Tıp Fakültesi ile Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinde iki yıl süre ile biyoistatistik derslerini okumuştur Bu arada İskoçya'da ve Almanya'da incelemelere bulunmuştur

Prof Dr Orhan Düzgüneş, 1968-1970 yılları arasında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanlığı yapmış, ayrıca Genetik Biyometri kürsüsü Kurucu Başkanlığı görevlerini de başa8ıyla yürütmüş, iki dönem Ziraat Mühendisleri Odası Başkanlığı, Türkiye Ziraat Mühendisleri Birliği Başkanlığı ve 1984'de de Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü görevlerinde bulunmuştur


Amerika, İskoçya ve Almanya'dan başa, İsrail, İspanya, İtalya, Fransa ve Türk Cumhuriyetleri gibi ülkelere semahatlar yapmış ve bir çok bilimsel toplantıya katılmıştır


Ülkücü Öğretim Üyeleri Ve Öğretmenler Sendikası Başkanlığı ve Ülkücü Öğretmenler ve Öğretim Üyeleri Derneği Başkanlığı yapan Prof Dr Düzgüneş, 1973 yılında Türk Ocakları Ankara Şubesi Başkalığı, 1974'de de Türk Ocakları Genel Başkanlığı'na seçilmiştin Hamdullah Suphi Tanrıöver'den sonra en uzun süre, yirmi yıl, adı geçen tarihi kuruluşta Genel Başkanlık yapan Prof Dr Düzgüneş, 1994 yılında bu görevinden ayrılmış, ölünceye kadar Türk Ziraat Mühendisleri Birliği Vakfının Genel Başkanlığı görevini yürütmüştür


1986 yılı Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu'nun "Hizmet Ödülü" Prof Dr Orhan Düzgüneş'e verilmiştir

Prof Dr Düzgüneş, ayrıca Türk Biyologları Cemiyeti, Türk İstatistik Derneği, Sigmaxi, Amerikan Genetik Societiy, The Biometry Societiy ve Avrupa Zootekni Federasyonu Hayvan Genetiği Komisyonu gibi mesleki derneklerde ve kuruluşlarda üyeliklerde bulunmuş, Tarım Bakanlığı Hayvan Islah Komisyonunu Üyeliği, Milli Eğitim Bakanlığı Strateji ve Metot Komisyonu Üyeliği, Tarım bakanlığı Teknik Tavukçuluk Kuruluşu Üyeliği, Devlet İstatistik Enstitüsü Danışma Kurulu Üyeliği gibi görevleri de yürütmüştür

Çok sayıda ilim adamının yetişmesine yardımcı olan Prof Dr Düzgüneş, konusuyla ilgili 14 kitap ve yüzün üzerinde makale ve araştırma yayınlamıştır


Almanca ve İngilizce bilen Düzgüneş evli ve iki çocuk babası idi

27 Haziran 1996'da Ankara'da bir kalp krizi sonucu vefat eden Düzgüneş, 28 Haziran 1996'da Ankara Karşıyaka mezarlığına defnedilmiştir



KENDİ DİLİNDEN HAYATI


73 yaşındayım ve emekli bir profesörüm Babam İstanbul'dan Anadolu'ya silah ve cephane kaçırılması faaliyetlerine yardım etmiş bir polis memuru idi Annem Gerede'de doğup büyümüş, sonra İstanbul' a gelmiş ve babamla evlenmiş 1917 yılında İstanbul Boğaziçi'nde bir balıkçı köyü olan Rumeli Kavağı'nda doğmuşum İlkokulu Gerede'de 1928'de, liseyi Kastamonu'da 1934'te, Üniversiteyi de Ankara'da Ziraat Fakültesinde 1938'de bitirdim, hep birinci olarak Yedek subaylıktan sonra mezun olduğum fakültenin Zootekni Enstitüsüne (o zamanlar bölüm ve kürsü deyimleri yoktu) stajyer asistan tayin edildim İkinci cıhan harbi sırasında ikini defa askere çağrıldım 1942'de ikinci sınıf asistan oldum 1946'da doktoramı tamamlayıp birinci sınıf asistanlığa yükseltildim ve ABD ne gönderildim Kalifornia Üniversitesinde Genetik, istatistik ve Hayvan İslahının Genetik Esasları konularında çalıştım Bir ilmi dergide yayınlanan araştırmamın beğenilmesi sonucu, Amerikan bilim adamlarının kuruluşu olan Sigma X isimli derneğe üye seçildim Sonradan "Biometrics"derneğine de kabul edildim


1950'de fakültemdeki görevime döndüm 1951'de Doçent, 1957'de Profesör oldum Bu arada Nebraska Üniversitesi ile fakültemizin yaptığı bir anlaşmadan yararlanarak bir yıl daha Amerika'da çalışma, bir yayın yapma ve kendi sahamızda bir numaralı otorite olan Profesör JLLush'ın doktora derslerin takip etme imkanını buldum


1941'de Almanca'dan, 1950'de İngilizce'den devlet lisan imtihanlarını kazandım Ziraat Fakültesinde Genetik, İstatistik ve Hayvan İslahının Genetik Esasları derslerini başlattım Bu derslerin müteaddit defalar basılan kitaplarını yazdım Ankara ve Hacettepe Tıp Fakültelerinde Biyoistatistik dersi de benimle başlatıldı


Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesinin ilk yönetim kurulunda üyelik yaptım 6 sene müddetle bu fakültede hayvan İslahı derslerini verdim ve Zootekni Kürsüsünü yönettim Bu arada Ege Üniversitesinin Bilgisayar Merkezinin kurucusu ve yöneticisi olan ProfDrOğuz Manas'ın doktora çalışmalarını yönettim Halen Üniversiteden ayrılmış olarak TKV ile çalışan ProfDrTurgut Gönül'ün doktorası ve Doçentliği de benim nezaretimde yapıldı

Atatürk Üniversitesinin ilk yıllarında 2 ay hizmet verdim


Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) faaliyete başladığı 1963 yılından itibaren 7 yıl süre ile mesleğimle ilgili araştırma grubunun yürütme komitesinde üyelik yaptım Bu kurumun 1986 yılı Hizmet Ödülü'ne layık görüldüm

1968'de fakülteme Dekan seçildim Dekanlığım Üniversitelerimizde anarşinin başlayıp hızla büyüdüğü döneme rastladı Bununla beraber, sonradan maalesef devam ettirilmeyen birçok yenilikler yaptım Bu arada genetik ve biyometri kürsüsünün kurucu başkanlığına seçildim Şimdi Ankara Üniversitesi Rektör Yardımcısı olan ProfDrTahsin Kesic, bu kürsüde Doçentliğini yaptıktan sonra kürsüyü ona devrettim Ancak bu kürsü ile ilişkimi kesmedim Aslında genetik ve biyometri benim yan konularımdır Bu konularla iyi bir hayvan islahçısı olabilmek için ilgilendim 1985'de yaş haddinden emekli olmadan önce, 1,5 yıl kadar AÜ Fen Bilimleri Enstitüsünü idare ettim


Mesleki çalışmalarım arasında ders kitaplarından başka bir kısmı dış ülkelerde yayınlanmış araştırmalarım ve mesleki makale raporlarım da tatmin edici bir işgal ederler ise de ABD inden getirdiğim yeni disiplinlerin (genetik, istatistikve islahın) öğrencilere ve genç araştırmacılara benimsetilmesi için daha fazla vakit harcadım Uygulayıcı kuruluş olan Tarım Bakanlığına bağlı hayvancılık kurumlarında modern hayvan islahı metodlarının kullanılması ,ç,n adeta mücadele ettim Bundan sadece o zamanki Ziraat İşleri Genel Müdürlüğünde muvaffak oldum Bu genel Müdürlüğün hayvancılık konularında da faaliyet göstermeye başlaması için kanuni yollar buldum ve bu yollardan Türk Çiftçisine çok yararlı adımların atılmasına yardım ettimBunlardan biri, köy sığırcılığının islahı islahı için geliştirip uygulamaya koyduğumuz projedir Bu, inek populasyonu 150'nin üğstünde olan köylerde boğa barınağı tesis etmek, aşımları burada yapmak ve bakıcısını eğiterek köyde buzağı büyütme, gebe ve doğurmuş ineklere bakım konularında rehberlik yapmasını sağlamak gibi çok faydalı bir çalışma idi 6 yılda kapsamı 1100köye çıkarılan bu projenin askıya alınmış olması bence büyük bir hata olmuştur


O zamanki Devlet Üretme Çiftliklerinde hayvancılık şubelerinin kurulmasında müessir oldum ve buralardaki hayvancılık faaliyetlerinin düzenlenmesine yardım ettim Bu arada Malya Çiftliğinde Orta Anadolu şartlarına uygun Karamandan çok daha verimli yeni bir koyun ırkı geliştirdim


Tavukçulukta dışa bağımlılıktan kurtulmak amacı ile ProfDrTurgut Gönül ile geliştirdiğimiz projeyi kabul ettirerek bunun yumurtacı hibrit ebeveynleri geliştirme bölümünün koordinatörlüğünü üstlendim Bu görevle ilgili olarak Ankara Tavukçuluk Enstitüsünde çeşitli yerli ebeveyn hatların elde edilmesini sağladım Bakanlığın hayvancılık faaliyetlerini planlayan "İslahı Hayvanat" komisyonunda (ki son yıllarda ilga edilmiştir) Ziraat Fakültelerinin temsilcisi olarak 20 yıldan fazla üyelik yaptım


Hayatımın bir kısmı da benim için çok değerli olan iki konudaki çalışmalarla geçti Bunlardan biri Ziraat Mühendisliğinin yurt tarımını geliştirmede etkinliğini arttırmak ve en azından diğer mühenfislik dalları kadar önemli ve lüzumlu olduğunu ilgililere benimsetmek, diğeri de her seviyedeki öğretim ve eğitim müesseseleri için sağlam karakterli, bilgili, vatan ve millet sevgisi ile meşbu öğretim elemanlarının yetiştirilmesini ve istihdamını sağlamak


Emekli olduğum tarihten bu yana mensup olduğum bölümün fakültenin ve üniversitenin teklifleri ile sözleşmeli olarak hocalığa devam etmekteyim


1996'da kaybettik Zootekni Camiasınca her zaman anılacak Allah rahmet eylesin