Tunalı Hilmi .

28 Ağustos 1871'de Eskicuma'da doğdu Jön Türk hareketinin önde gelen isimlerinden biridir Fatih Askeri Rüştiyesi'ni bitirdi Kuleli Askeri İdadisi öğrencisiyken Teşvik adlı gizli bir haftalık dergi çıkardığı için tutuklandı Daha sonra girdiği Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de "Gizli Mektepliler" adlı bir örgüt kurdu Ekim 1895'te, son sınıf öğrencisiyken Avrupa'ya kaçarak Cenevre'ye yerleşti Öğrenimini, Cenevre Üniversitesi pedagoji bölümünü bitirdi Avrupa'da ilk yıllarını Jön Türk hareketinin kuruluş çalışmalarıyla geçirdi Meşveret ve Mizan gazetelerinde yazılar yazdı Hutbe adını verdiği küçük broşürlerde, Jön Türklerin düşüncelerini anlatan propaganda yazıları yazdı Mücadele çizgisini ılımlı bulduğu İttihat ve Terakki Cemiyeti içinde Osmanlı İhtilal Fırkasını kurdu (Ocak 1896) 1898'de İttihat ve Terakki Cemiyeti müfettişi olarak Mısır'a gitti Cemiyetin Kahire'deki şubesini örgütleyerek Avrupa'ya döndü 1908 yılında IIMeşrutiyet'in ilanından sonra İstanbul'a geldi, başta İnkılap olmak üzere çeşitli yayın organlarında yazılar yazdı 1920'de Bolu mebusu olarak son Osmanlı parlamentosu olan Meclisi Mebusan’a girdi İstanbul'un işgali ve meclisin çalışamaz duruma düşüp dağılması üzerine, Ankara'ya geçti ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde gene Bolu'yu temsil etti Mayıs 1920'de Karadeniz Ereğlisi’ni işgal etmek isteyen fransız birliklerine karşı direniş örgütledi 1921 Anayasası'nın hazırlık çalışmalarına katıldı TBMM'deki uzun ve ateşli konuşmalarından ötürü adından sık sık söz ettirdi II ve III dönemlerde (1923-27 ve 1927-31) TBMM'de Zonguldak milletvekili olarak görev aldı 22 Kasım 1928'de İstanbul'da öldü


ESERLERİ:

Evvel ve Ahir, Makedonya Mazi, Hal, İstikbal (1898), Peşte'de Reşid Efendi ile (1899), Rezalet Yine İspanya'da(1900), Kongre, Cevapları-Cevabımız(1901), Kongre Nedir, Nasıl Olmalıdır?(1901), Bir Dilek(1902), Memiş Çavuş Büyük Millet Meclisinde (1923)


Tunalı Hilmi'nin en önemli eseri ise Türkiye'de Halk Hakimliği (düzen) Bir Şart- Bir Dilek (Un projet d'organisation de la souverainete du peuple en Turqie) (1904) adıyla yayımladığı ayrıntılı anayasaya tasarısıdır Bu çalışması fransızcasından çevrilerek Tarih ve Toplum dergisinde "Tunalı Hilmi'nin Halk Hakimiyeti Risalesi ve Anayasa Tasarısı" adı altında yayınlandı (mart 1984, sayı 3)