rıfat ılgaz

RIFAT ILGAZ



Rıfat ILGAZ 1940'ların toplumcu-gerçekçi şairlerinin başta gelenlerindendir


1911 yılında Cide'de doğduŞiir yazmaya ortaokul öğrencilik yıllarında başladıİlk şiiri 27071927'de, günlük Nazikter gazetesinde yayınlandıAyrıca; Açıkgöz(Kastamonu) , Güzel İnebolu ve Güzel Tosya gazetelerinde şiirleri ve yazıları yayınlanmaya başladı


Lise yıllarında babasının ölümü nedeniyle buradan ayrıldıYatılı olarak Kastamonu Muallim Mektebi'nde öğrenim gördü1930 yılında mezun olduAltı yıl süreyle Gerede, Akçakoca, Hendek ile Düzce arasında Gümüşova'da ilkokul öğretmenliği yaptıAnkara Gazi Eğitim Enstitüsünü 1938 'de bitirdi ve Adapazarı Ortaokulu Türkçe Öğretmenliğine atandı


1939'da İstanbul Karagümrük Ortaokulu'nda Türkçe Öğretmenliğine başlayan Ilgaz'ın, yazı ve şiirleri büyük dergilerde yayınlanmaya başladı1940 'da Çığır, Oluş, Ulus, Güneş, Yücel, Varlık, Hamle ve Yeni İnsanlık dergilerinde şiirleri çıktı ve aynı yıl Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne girdiHasan TANRIKUT, Sabahattin KUDRET AKSAL, Salah BİRSEL'le tanıştıÖmer FARUK TOPRAK ile 9 Eylül 1042'de Yürüyüş Dergisi'ni çıkardılarBu dergide Orhan KEMAL, Sait FAİK, Cahit IRGAT, AKadir, Nazım HİKMET(İbrahim SABRİ) ile birlikte çalıştılar


1943'te ilk kitabı 'Yarenlik'i yayınladıŞiirleri olağanüstü bir ilgi gördüOcak 1944'de 'Sınıf'adlı şiir kitabı çıktıSıkı yönetim kararı ile toplatıldıPertev Naili Boratav 'Sınıf' için:'Yeni Türk şiirine inanmayanlara, Rıfat ILGAZ'ın kitabını okuyup anlamalarını dilemekten başka yapılacak birşey yoktur' diye yazdı


1945'te Gün Dergisi çıktıIlgaz bu dergide sekreterdiBu dergide yazıları yayınlandıAziz NESİN'in Cumartesi Dergisine ortak olduSeçici kurulda çalıştı1946'da Esat ADİL, Sabahattin ALİ ve Aziz NESİN ile birlikte Gerçek Gazetesini çıkardılar1946 Ekim ayında Yığın Dergisini'ni Esat ADİL ve Adil YAĞCI ile birlikte çıkardılar


Öğretmenliğe yeniden döndükten sonra Boğazlayan-Yozgat'a tayini çıktıHastalığı nedeniyle Validebağ Sanatoryumunda yattıŞubat 1947'de Sebahattin ALİ, Aziz NESİN ve Mim UYKUSUZ'un çıkardığı Marko Paşa kadrosuna girdiSık sık kapatılan bu derginin daha sonraları sorumlu müdürlüğünü üstlendi


Malum Paşa, Merhum Paşa, Hür Marko Paşa gibi dergilerin adı sık sık değişiyordu1950'li yıllarda Ilgaz, gazetecilik yapmaya başladıSakıncalı olduğundan gazeteler ve dergiler imzalarına pek yer vermediler


1952-1960'da Tan Gazetesi'nde dizgici-düzeltmen ve röportaj yazarı olarak çalıştıTurhan SELÇUK ve İlhan SELÇUK'un çıkardığı Dolmuş Dergisi'ne 'Stepne' takma adıyla yazılar yazdıHababam Sınıfı, Pijamalar(Bizim Koğuş) , Don Kişot İstanbulda bu dergide dizi olarak yayınlandıHababam Sınıfı'nı da isminin sakıncalı olması nedeniyle 'Stepne'(Yedek Lastik) takma adıyla yazdıOcak 1953'te Devam adlı şiir kitabını çıkardı ve bu kitap da toplatıldı


1961 Anayasası yürürlüğe girdikten sonra kendi adıyla yazı ve şiir yayınlama özgürlüğüne kavuşan Rıfat Ilgaz Demokrat İzmir, Akbaba, Vatan, Yeni Gün, Yeni Ulus gibi yayın organlarında ve kimi edebiyat dergilerinde yazı yazabildiSınıf Yayınları'nı kurdu ve kendi kitaplarını yayınlayabildi1970'te Basın Şeref Kartı'nı aldı1974'te emekli olduDoğum yeri olan Cİde'ye yerleşti


12 Eylül 1980 döneminde göz altına alındıTutukluluğu sona erince İstanbulda oğlu Aydın ILGAZ ile birlikte ölümüne kadar yaşamaya başladıBu olaylar 'Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra' adlı kitabında anlatılır Onu hepimiz Hababam Sınıfı'nın yazarı olarak bildikAltmış kitabı olmasına karşın onun şairliğini, romancılığını ve öykü yazarlığını unutmamamız gerekir


Kitaplarında; çağdaş, ileri görüşlü, ulusumuzdan yana birlikteliği önerir Yıllarca bizden kendisini uzaklaştırmaya çalışan yönetimlerden sonra, demokrasi yolunda ülkemizdeki gelişmeler Rıfat ILGAZ adını yeniden yücelttiyse de, Sivas Olaylarının acısına dayanamayan duyarlılığı 7 Temmuz 1993 günü aramızdan ayrılmasına neden oldu





ESERLERİ

Şiir kitapları:

Yarenlik (1943) , Sınıf (1944) , Yaşadıkça (1948) , Devam (1953) , Üsküdar’da Sabah Oldu (1954) , Soluk Soluğa (önceki kitaplarından seçmelere eklemelerle,1962) , Karakılçık (1969) , Uzak Değil (1971) , Güvercinim Uyur mu (1974) , Kulağımız Kirişte (1983) , Ocak Katın Alagöz (1987) Ömer Faruk Toprak Ödülünü kazandı



Romanları:

Karadeniz'in Kıyıcığında (1969, önce oyun olarak çıktı,1965) , Karartma Geceleri (1974) , Sarı Yazma (1976) , Yıldız Karayel (1982) ile 1982 Madaralı Roman Ödülü'nü ve 1982 Orhan Kemal Roman Ödülü'nü kazandı



Tiyatroları:

Basılmış oynanmamış veya oynanmış, yayınlanmamış oyunları da olan Ilgaz'ın tiyatro türünde en ünlü eserleri Hababam Sınıfı (ilk oyun1966, bas1967) ve Hababam Sınıfı Uyanıyor, Hababam Sınıfı Baskında, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (ilk oyun1969, Ibiş oyunuyla, bas1971) , Abbas Yola Gider (1971) adlı kitaplarıdır



Mizah:

Önce iki hikaye kitabı çıkardı: Radarın Anahtarı (1957) , Don Kişot Istanbul'da (1957): sonra iki roman: Hababam Sınıfı (1957,10 b1972, filme de alındı: 1975) ve Pijamalılar (Bizim Koğuş) (1959) Bunları, gene mizah türünde pek çok hikaye izledi: Kesmeli Bunları (1969) , Nerde O Eski Usturalar (1962) , Saksağanın Kuyruğu (1962) , Şevket Usta'nın Kedisi (1965): Geçmişe Mazi (1965) , Garibin Horozu (1969) ve 1972'de çıkan on kitap: Altın Ekicisi, Palavra, Tuh Sana,

Çatal Matal Kaç Çatal, Bunadı Bu Adam, Keş, Al Atını, Hababam Sınıfı Baskında, Hababam Sınıfı Uyanıyor

Daha sonra yayımlanan mizah türündeki kitapları, Palavra (hikayeler,1982) ,

Rüşvetin Alamancası (1982) , Çalış Osman Çiftlik Senin (hikayeler,1983) , Sosyal Kadınlar Partisi (hikayeler 1983) ,

Apartıman Çocukları (roman,1984) , Hoca Nasrettin ve Çömezleri (roman,1984) , Hababam Sınıfı Icraatin îçinde (1987) , Şeker Kutusu (1990) , Dördüncü Bölük (1992)



Anılar:

Yokuş Yukarı(1982) , Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra(1986)



Güncel:

Nerde Kalmıştık (1984) , Cart Curt (1984) köşe yazılarını topladığı kitaplarıdır



Çocuk kitapları:

Halime Kaptan (1972) Kumdan Betona (1976) , Öksüz Civciv (1979) , Bacaksız Kamyon Sürücüsü (1977) ,

Cankurtaran Yılmaz (1979) , Bacaksız Sigara Kaçakçısı (1980) , Bacaksız Okulda (1980) , Bacaksız Tatil Köyünde (1980) , Bacaksız Paralı Atlet (1980) , Küçükçekmece Okyanusu (1983) , Apartıman Çocukları (1984) , Çocuk Bahçesinde(1993)