Hürrem SULTAN

Hürrem Sultan ya da Hürrem Haseki Sultan (d 1506 - ö 1558) Doğum adı: Aleksandra Lisowska, Osmanlıca adı: خرم سلطان, Avrupa'da tanındığı ad: Roxelana Osmanlı padişahı I Süleyman'ın (Kanuni Sultan Süleyman) eşi ve sonraki padişah II Selim'in annesidir Bir Osmanlı padişahıyla nikâhla evlenmiş ilk kadın olma ayrıcalığını taşır Lehistan Krallığı'nın sınırları içerisinde bulunan Rohatyn'da doğdu 14 yaşındayken Tatar akıncılar tarafından 1520 tarihinde Rohatyn'den kaçırılmış,Kırım Hanı'nın himayesine girmiş ve daha sonra Osmanlı sarayına sunulmuştur 16 yüzyıl kaynaklarına göre kızlık ismi bilinmiyordu Ama daha sonraki kayıtlara göre mesela 19 yüzyılın Ukrayna'daki ilk kayıtlarına göre Anastasia (Kısaca Nastia) Polonyalıların geleneğinde, Aleksandra Lisowska olarak bilinir Genelde Hürrem Sultan ya da Hürrem balsaq sultan olarak bilinirdi; Avrupa dillerinde Roxolena, Roxolana,Roxelane, Rossa, Ruziac, Türkçe'de Hürrem (Farsça kökenliخرم Khurram), neşeli olan kişi ve (Arapçada Karima -كريمة) Soylu olan kişi anlamına gelir Roxelana, onun gerçek ismi olmayabilir ama takma adı onun Ukraynalı soyuna ait olan (Günümüze ait yaygın isim Ruslana) ve doğu slav ismi olan, Roxolany ya da Roxelany, şimdiki Ukrayna halkında 15 yüzyıldan sonra kullanılıyordu Hürrem Sultan, sarayda özel bir eğitim gördü Güzelliği, zekası ve becerisi ile padişahın dikkatini çekmeyi bildi Harem kadınları ve saray ileri gelenleri arasında da kendine yer edindi Hürrem Sultan saraya geldiğinde Kanuni Mahidevran Sultan ile evliydi ve Mustafa isimli bir oğlu vardı Mustafa zamanla çok sevilen bir şehzade haline geldi Mustafa'nın Kanuni'den sonra padişah olmasına kesin gözüyle bakılıyordu Bu da Mahidevran Sultan'ın Valide Sultan olacağı anlamına geliyordu Oysa Hürrem Sultan her bakımdan Mahidevran Sultan'ın önüne geçti Hürrem Sultan, Kanuni Sultan Süleyman'a bir kız, dört oğlan çocuğu doğurdu En büyük oğlu Mehmet Şehzade tahta çıkamadan öldürüldü İkinci oğlu Selim tahta çıktı Diğer çocukları da Beyazıt ve Cihangir Şehzadelerdir Kızı Mihrimah Sultan'ı Vezir-i Azam Rüstem Paşa ile evlendirdi Hürrem Sultan 18 Nisan 1558 tarihinde eşi Kanuni Sultan Süleyman'dan 8 sene önce 52 yaşındayken öldü Oğlu II Selim'in tahta çıkışını göremedi Süleymaniye Camisi Külliyesi içinde kendisi için yaptırılan türbeye gömüldü Türbenin iç duvarları bir cennet bahçesini tasvir eden İznik çinileriyle kaplıdır Hürrem Sultan İstanbul'da günümüzde onun adıyla anılan Haseki semtinde, Mimar Sinan'a Haseki Külliyesini yaptırmıştır 1538-1550 yılları arasında inşaatı tamamlanan külliyenin içinde bir hamam, medrese ve hastane bulunmaktadır Günümüzde TC Sağlık Bakanlığı Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak tanınan bu hastane Türkiye'de kesintisiz hizmet vermekte olan en eski hastane olma özelliğini taşır Hürrem Sultan ayrıca Ayasofya Camii civarında yardıma muhtaç ve fakirlerin karnını doyurmak için bir mutfak yaptırtmıştır Hürrem Sultan Avrupa'da, modern Türkiye'de ve batıda birçok resim, müzik ve bale gibi tarihi çalışmalara konu olmuştur Mesela Joseph Haydn'in 63 senfonisini örnek verebiliriz Eserler Ukraynalılar tarafından yazılmıştır ama genelde İngilizce, Almanca ve Fransızcadır Hürrem Sultan'ın doğduğu yer olduğuna inanılan Ukrayna'nın Rohatyn kentinde bir Hürrem Sultan anıtı bulunmaktadır 2007 yılında, Ukrayna'daki bir liman kenti olan Mariupol'daki Tatarlar Hürrem Sultan'ın onuruna bir müze açmıştır