Stronsiyum,bulunduğu Yerler,özellikleri ve Kullanım Alanları

Stronsiyum



Stronsiyum,(Sr) ,periyodik tablonun IIa grubunda yer alan toprak alkali metaller grubundan kimyasal elementKırmızı işaret fişeklerinin bileşiminde kullanılan stronsiyum,radyoaktif serpintilerdeki sağlığa zararlı maddelerin başında gelir


BULUNDUĞU YERLER,ÖZELLİKLERİ VE KULLANIM ALANLARI


Kurşun gibi yumuşak bir metal olan stronsiyum,kesildikten hemen sonra gümüş parlaklığındadırHavayla kolayca tepkimeye girip sarımsı bir renk aldığından,taze haldeyken gazyağında saklanırYerkabuğunun yaklaşık yüzde 0,02"sini oluşturan stronsiyum doğada serbest halde bulunmazyer aldığı başlıca mineraller stronsiyanit (karbonatlı)ve selestittir (sülfatlı)


Stronsiyumu element halindi ilk olarak 1787"de William Cruikshank,İskoçya"da Argyll"deki Strontian bölgesinde elde ettiği stronsiyanit mineralinin içinde bulduSir Humphry Davy ise,1808"de stronsiyum klorür ve cıva II oksit karışımını bir cıva katot yardımıyla elektrolizden geçirdi ve bunun sonucunda oluşan amalgamdan cıvayı damıtarak stronsiyumu metal halde elde etmeyi başardıStronsiyum metali,kontak (değme) katot elektrolizi yöntemiyle çubuklar halinde elde edilirBu yöntemde katot olarak kullanılan soğuk demirden bir çubuk,erimiş haldeki stronsiyum klorür ve potasyum klorür karışımının yüzeyine değer ve üzerinde stronsiyum biriktikçe yukarıya kaldırılırStronsiyuma çok benzeyen kalsiyum ve baryum stronsiyumdan çok daha bol bulunduğundan stronsiyum metali sanayide fazlaca üretilmezStronsiyum metali dövülgen,sünek ve çok iyi bir elektrik iletkenidir


Stronsiyum doğada,stronsuyum-88 (yüzde 82,56),stronsuyum-86 (yüzde 9,86)stronsiyum-87 (yüzde 7,02)ve stronsiyum-84(yüzde 0,56)gibi başlıca dört izotopunun bir karışımı halinde bulunurÇekirdek tepkimeleri sonucunda birçok yapay izotopu da elde edilmiştirBunlardan en uzun ömürlüsü nükleer patlamalar sonucunda oluşan ve yarı ömrü 28 yıl olan stronsiyum-90"dırbu izotop radyoaktif serpintilerin en tehlikeli bileşenidirBazı besinlerde kalsiyumun yerini alabilen stronsiyum-90,kemiklerde ve dişlerde birikebilir ve elektron salmayı sürdürdüğünden ışınım nedeniyle sağlığa zarar verirKemik kanserinin tedavisinde denetimli miktarda radyoaktif stronsiyum kullanılmıştırRadyoaktif bozunması sırasında açığa çıkan enerji elektriğe dönüştürülebildiğinden stronsiyum ,deniz işaret şamandıralarında ,uzaktaki hava gözlem istasyonlarında ve uzay araçlarında güç kaynağı olarak da kullanılır


BİLEŞİKLERİ,Stronsiyum,bileşiklerinde her zaman +2 değerliklidirEtkin bir indirgeyici olan stronsiyum,halojenler,oksijen ve kükürtle kolayca tepkimeye girerek sırasıyla halojenürleri,oksitleri ve sülfürleri oluşturur

Stronsiyum bileşiklerinin,yerine aynı görevi gören ve daha ucuz olan kalsiyum ve baryum bileşikleri kullanılabildiğinden,stransiyum bileşikleri ticari bakımdan önemli değildir ve sanayide uygulandığı alanlar sınırlıdırStronsiyum halojenürler,stronsiyum nitrat Sr(NO3)2 ve stronsiyum klorat Sr(CIO3)2 çok uçucudur ve aleve tutulduğunda parlak kırmızı bir renk verirBu özellikleri nedeniyle çeşitli piroteknik aygıtlarda işaret fişeklerinde ve izli mermilerde kullanılırlarKimi zaman stronsiyum hidroksitten Sr(OH)2,melastan şekerin özütlenmesinde yararlanılırStronsiyum monosülfür (SrS) ise tüy dökücülerde ve bazı parlak boyalarda kullanılır


atom numarası 38
atom ağırlığı 87,62
erime noktası 769°C
kaynama noktası 1384°C
özgül ağırlığı 2,54
değerliği 2
elektronların yerleşimi 2-8-18-8-2 ya da [Kr] 5s2


Kaynak;AnaBritannica cilt 28 frmsinsinet için derlenmiştir