Hal Yasası Yılbaşında

Hal yasası yılbaşında

Kamuoyunda Hal Yasası olarak bilinen kanunun önümüzdeki yıl başında yürürlüğe girmesinin, sebze-meyve ticaretindeki kayıt dışılığı azaltacağı, ancak tüketim fiyatlarında kayda değer indirimler getirmeyebileceği bildirildi

AA muhabirine bilgi veren Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı
İbrahim Yetkin, yeni Hal Yasası'nın 1 Ocak 2012'de yürürlüğe gireceğini
hatırlattı Yeni yasanın bildirim esasına dayalı olduğunu ve kayıt altına alınma
nedeniyle son derece önemli olduğunu dile getiren Yetkin, ''Meyve ve sebzede
ciddi kayıt dışılık vardı Bir takım ürünler, hale girmeden başka yerlere, başka
biçimde dağıtılarak satılıyordu'' dedi
Yeni yasanın, halden doğan masrafların azaltılması anlamında da belli bir
kolaylık getirdiğini ifade eden Yetkin, ''Bu da olumlu bir şey Ama tüm bunların
istenilen düzeye getirilmesi için, Türkiye'de altyapının çok iyi kurulduktan
sonra yürürlüğe girmesi gerekiyor kanunun Sistemin tamamen bilgisayar ağıyla
örülmesi gerekiyor Merkezin tüm Türkiye çapında ağlarla örülmesi gerekiyor
Altyapı sistemine ciddi ihtiyaç var Eğer altyapı istenilen düzeyde kurulamazsa
yasanın faydasından çok zararıyla da karşılaşabiliriz Ürünü alan kişi bildirimde
bulunduğunda sistem işlemez durumdaysa kaçaklar da olabilir İyi kötü işleyen bir
hal sistemi var Sistem işlemezse, bu hal sistemi de çalışmamış olur'' şeklinde
konuştu
Kanunun, farklı aracılardan kaynaklanan süreci kısaltacağını anlatan
Yetkin, ''Sistem uygulandığında, üreticiden çıkan ürünü tüccar veya perakendeci
alacak ve doğrudan satış noktasına getirecek'' değerlendirmesini yaptı
Bugünkü hallerin daha modernize edilerek, alt yapısı kurularak, kontrol
sistemleriyle yenilenmesini isteyen Yetkin, hal sisteminin ruhuna dokunulmaması
gerektiğini, dünyanın en gelişmiş ülkelerinde bile hal sistemi bulunduğunu
kaydetti
Türkiye'deki fiyat artışlarının halden kaynaklanmadığını iddia eden
Yetkin, ''Halden sonraki satış noktalarında fiyatlar artıyor En fazla arttığı
yer de perakende noktaları Üreticiden alıp, hale girip çıkana kadarki süreçten
sonra fiyat artışı yükseliyor O da büyük ürün satan merkezlerin denetim
mekanizmasından biraz özerk olmasından kaynaklı'' görüşünü savundu
Yeni kanunla gerekli altyapı kurulduktan sonra mevcut sistemin daha iyi
olacağı düşüncesini paylaşan Yetkin, üreticinin de daha kestirme bir yolla
ürününü satacağını vurguladı Yetkin, ''Yeni yasada satış noktalarında, pazar
yerlerinde üreticiye yer verme anlamında maddeler de var Eski yasada da vardı,
hayata geçirilemedi Üreticiler örgütlü olmadığı ve imkanı da olmadığı için bir
noktadan başka bir noktaya getiremiyor Bu bir güç meselesi, imkan meselesi O
anlamda üreticiye çok büyük bir katkı beklemek gerçekçi olmaz Ama malını kime
verdiği anlamında mümkün olduğu kadar kayıt altına alınarak, alacak verecek
bakımından kontrol sistemine girmiş olur Genel hatlarıyla yasa uygulandığında,
meyve sebzedeki yüzde 50-60'a varan kayıt dışılığı kayıt altına alması yönünden,
vergilerin tahsili anlamında ciddi katkısı olacak'' şeklinde konuştu

-''YENİ YASAYLA TÜM MESLEK MENSUPLARI KAYIT ALTINA ALINACAK''-

Türkiye Sebze ve Meyve Komisyoncuları Federasyonu (TÜSEMKOM) Genel
Sekreteri Aziz Oral da, Hal Yasası olarak bilinen 5957 Sayılı ''Sebze ve Meyveler
ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin
Düzenlenmesi Hakkında Kanun''un 11 Mart 2010 tarihinde TBMM'den geçerek
kanunlaştığını hatırlattı
Kanunun çok önemli ayaklarından olan Hal Kayıt Sistemi henüz
oluşturulamadığı için yürürlüğünün 1 Ocak 2012 tarihine ertelendiğini anımsatan
Yetkin, Kanunun en büyük amacının kayıt dışılığı önlemek, üreticiden doğrudan mal
alımının önünü açmak olduğunu ifade etti
Yeni kanunun uygulamaya girmesinden itibaren sebze ve meyve fiyatlarında
büyük ucuzlamalar olacağı şeklinde basına ve kamuoyuna bazı haberler yansıdığını
dile getiren Oral, şunları kaydetti:
''Biz bunların pek gerçekçi olduğu görüşünde değiliz Yeni kanunla
yapılan düzenlemelerde yüzde 2 olan hal rüsumunun yüzde 1'e indirilmesi var
Yüzde birlik rüsum indirimi, fiyatı 50 kuruş, 1 lira, 2 lira düzeyinde dolaşan
sebze-meyvelerde dikkate alınamayacak bir rakam Yeni yasa tüketicilere fiyat
yönünde bir şey getirmeyecek Diğer taraftan, üreticinin mallarının daha iyi
değer bulacağı gibi bazı haberler, yorumlar da yansıdı basına Biz bu görüşe de
katılamıyoruz Zira toptancı halinde rekabet oluşuyor Herhangi bir üretim
bölgesindeki toptancı haline yüzlerce alıcı geliyor Binlerce firma temsilcisi,
üretim bölgelerinde mal temin etmekle uğraşıyor Biz, bu kadar çok rekabetin
oluştuğu halde en sağlıklı fiyatın oluştuğu görüşündeyiz
Toptancı halinde 50 kuruşa satılan domatesin şehir merkezinde, örneğin
Antalya Halinden alınmayıp da Serik'te bir köydeki üreticiden alınmak
istenmesinin sebebi, sadece ve sadece daha ucuza mal almak olabilir Kimse aksini
söyleyemez Köydeki üreticinin, fiyatlardan, piyasadan ne kadar haberdar olduğunu
da değerlendirmeye bırakıyorum Alıcı 50 kuruşluk fiyatı uygun görse, Antalya
Merkez'deki halden alırdı Demek ki daha ucuza almak için üreticiye gidiyor
Kaldı ki, pazarlık gücü yok üreticimizin, küçük üretici Sayısı 3 milyon
civarında olan sebze-meyve tarımıyla uğraşan küçük üreticinin işlettiği tarım
alanı açık arazide 16,5 dönüm, kapalıda 1-2 dönümle sınırlıdır''
Bu kadar küçük alanlarda üretilen bir kaç tonluk ürün için büyük
alıcıların küçük üreticiye pek rağbet edeceğini sanmadığını belirten Oral,
''Kaldı ki, fiyat dikta ettirilecek, 'şu fiyata verirsen, alırım' denilecek Hale
götürme durumu olmayan üretici de ürününü daha ucuza satacaktır En büyük kazancı
yine malı alan yapacak Satış fiyatları oluştururken yine hal fiyatlarını baz
alacak'' iddiasında bulundu
Kayıt dışı çalışanların, sektörün fiyat düzenini bozduğunu, sağlıklı
fiyat oluşmasını engellediğini savunan Oral, yeni kanunun kayıt dışı ticareti
önleyeceğine vurgu yaptı
Oral, ''En büyük tehlikesi de üreticiye paralar ödenmiyor Zira adamın
hiçbir yere kaydı yok Diğer taraftan kamunun kaybettiği vergi de var Yeni
kanunun bu şekliyle kayıt dışı ticareti önleyeceği konusunda hemfikiriz Bildirim
metoduyla mal sevk edilecek Toptancı hallerde veya serbest piyasada meyve-sebze
ticaretiyle uğraşan tüm meslek mensupları kayıt altına alınacak Bu kişiler hal
kayıt sistemine girecekler ve kendilerinin birer numarası olacak'' görüşünü de
aktardı
AA