İstihbarat

İstihbarat


İSTİHBARAT, -tı a (ar istihbar'm çoğl istihbârât)

1 Bir kimse, bir şey hakkında toplanan bilgi; haber ya da haberler: Bir istihbaratı değerlendirmek, istihbarat kaynağı istihbaratımıza göre

2 Bir kimse, bir şey hakkında bilgi toplama; enformasyon: istihbarat bürosu, servisi, istihbarat çalışmaları

3 Bu işlerin yapıldığı örgüt, daire, büro vb: istihbaratta çalışmak

—Ask Durumu doğru değerlendirerek doğru bir karara ulaşmayı ve doğru emirler vermeyi sağlamak için gereksinme duyulan; başarılacak görevlerle doğrudan ya da dolaylı ilgisi bulanan; yabancı ulus, düşman, bölge, arazi, hava koşulları gibi konularda bütün bilgilerin toplanması, birleştirilmesi, değerlendirilmesi ve yorum-lanmasıyla ulaşılan sonuçlar
istihbarat ceridesi, her askeri birliğin sağladığı istihbaratın günlük olarak işlendiği defter (Dosta, düşmana ilişkin etkinlikler, birliğin harekâtıyla ilgili olaylar ve istihbarat şubesini doğrudan ilgilendiren hususların özeti bu deftere işlenir)

istihbarat çarkı, istihbaratın meydana getirilmesi ve kullanılmasıyla ilgili olarak birbirini izleyen istihbaratın planlanması, haberlerin toplanması ve istihbarat haline getirilmesi, yayımı ve kullanılması aşamalarına verilen ad
istihbarat elemanı, istihbarat örgütü için bilgi toplamak amacıyla görevlendirilen kişi
istihbarat servisi, düşman hakkında bilgi toplanması konusunda uzmanlaşmış askeri kuruluş (Bk ansikl böl)

istihbarat subayı, karargâhta toplanan bilgileri yorumlayarak istihbarat haline getirip komutana ulaştırmakla görevli subay
istihbarata karşı koyma, harekâtın ya da amaçların düşman istihbaratından gizlenmesi için alınan her türlü önlem

istihbaratın esas bilgi unsuru (EBU), komutanın bir karara varabilmesi için öncelikle gereksinim duyduğu düşman, arazi ve hava hakkındaki hayati bilgiler
Arazi istihbaratı, arazinin yapısı ve özelliklerini (zemin, eğim, yollar, akarsular, bitki örtüsü vb) saptamak amacıyla istihkâm subaylarının yaptığı istihbarat
Askeri istihbarat, düşman ya da düşman olabilecek taraflarla, olası bir harekâtın yapılacağı bölgenin yapısı ve hava koşullarıyla ilgili bilgilerin toplanması, değerlendirilmesi ve yorumlanmasından çıkartılan sonuçlar (Taktik istihbarat, stratejik istihbarat ve istihbarata karşı koyma konularını kapsar)

Stratejik istihbarat, milli siyaseti oluşturmak ve milli hedeflere ulaşmak için gereksinim duyulan, barış döneminde de kullanılan, uzman personel tarafından daha uzun sürede elde edilen yüksek düzeydeki istihbarata verilen ad
Taktik istihbarat, küçük düzeydeki bir harekât için gereksinim duyulan istihbarat (Muharebe istihbaratı da denir)

—Ask have, istihbarat havacılığı, düşmanla ilgili bilgi toplamak, hareketlerini gözetlemek ve dost birlikleri bu konuda aydınlatarak yönlendirmek görevi üstlenen askeri havacılık bölümü (Kullanılan uçakların etki alanının genişliğine göre kısa mesafeler için gözetleme, uzun mesafeler için stratejik ya da taktik keşif deyimleri kullanılır) [Bk ansikl böl]

—Gazete, istihbarat şefi, bir gazete ya da dergide haber toplayan muhabirleri yönetip yönlendiren, rutin haberler kadar, atlatma haberlerin de bulunmasını sağlayan ve yazı işleri müdürüne karşı istihbarat birimlerinin sorumlusu olarak çalışan deneyimli gazeteci

—ANSİKL Ask istihbarat servisi Uzun süre, yalnızca askeri verileri konu edinen bu dal, gün geçtikçe savunma gibi bir ulusun tüm etkinliklerine yayıldı Bir istihbarat servisinde genellikle bir merkez örgüt (belgeleme, denetleme, yöntemlerin saptanması, bilgilerin işlenmesi vb), haber toplama görevlilerini (casuslar, bilgi kaynakları, muhbirler) ve bazı araçları (uçaklar gözlem ve keşif uyduları vb) içerir Dinleme ve gözetleme için çok çeşitli yöntemlerden ve çok karmaşık tekniklerden yararlanılır (elektronik, kızılötesi, laser, fotoğraf, sesötesi vb) Yabancı ülkelerde yerine getirilen görevlere, savunma içerikli görevler de eklenir: ülkenin güvenliğini tehdit edebilecek, yabancı güçlerce hazırlanan, uygulanan ve desteklenen etkinlikleri saptamak, karşı önlemleri almak ve bunlara karşı savaşım vermek; ülkenin savunması yararına çalışan kişileri, bilgileri, araç gereçleri, tesis ve İşletmeleri korumak ve güven altına almak

—Ask have, istihbarat havacılığı Balonun bulunuşu 1794'ten sonra askeri amaçlarla kullanılacak çok iyi bir gözetleme aracı elde edilmesini sağladı Ayrıca 1918'e değin, cephedeki tümenlerin özel baloncu birlikleri vardı Uçakların daha güvenilir olduklarının anlaşılmasından sonra askerler bunlara ideal bir gözetleme aracı gözüyle bakmaya başladı Nitekim, ilk kez fransız ordusunun Plcardie manevralarında kullanılan havadan daha ağır araçlar büyük başarı sağladı Birinci Dünya sa-vaşinda gözetleme havacılığı düşman mevzilerinin resimlerini çekmede ve keşif görevlerinde yoğun biçimde kullanıldı Ama uzak bölgelere yönelik keşifler, müttefikler savaş sonuna doğru üstünlüğü ele geçirene değin ikinci derecede kaldı

ikinci Dünya savaşinda keşif havacılığı etkinliğini ve önemini kanıtladı Savaşan bütün ülkeler kara kuvvetlerine bağlı, hafif uçaklardan oluşan gözetim birlikleri kurarken, hava kuvvetleri bireysel uçuşlarla etkinlik gösteren, genellikle silahsız hızlı uçaklarla donatılmış (Spitfire, Mosquito, Junkers 88, Mustang ve Lightning) keşif birlikleri oluşturdu 1940'tan 1945'e değin fotoğrafla istihbarat elde etme konusunda büyük gelişme görüldü Otomatik banyo makineleriyle donatılan laboratuvarlar uçakların getirdiği filmleri bir saatten daha kısa sürede işleyip fotoğrafları verirken, uzmanlaşmış ekipler bu fotoğrafları inceleyerek hedefleri çok kısa sürede saptıyordu

Gözetim araçlarıyla donatılan kara kuvvetleri, bu amaçla uzun süre hafif uçaklardan yararlandıktan sonra 50'lerin ortasında helikopter kullanmaya başladı Taktik ve stratejik keşif uçakları ise genellikle dönemin en iyi savaş uçakları arasından seçildi (Mirage F-1 CR, Mirage III R Phan-tom, Mig 23, Mig 25) Ayrıca bu amaçla tasarlanan özel uçaklar yapıldı; örneğin amerikan Lockheed U-2 ve Lockheed SR -71 uçakları gerek hız, gerekse yükselti tavanı bakımından olağanüstü başarılar sağladı Bununla birlikte en önemli gelişme istihbarat havacılığı için yapılan teknik aygıtlarda görüldü Gittikçe daha gelişmiş kameralar kullanan hava fotoğrafçılığına, üzerinde uçulan bölgelerin termografik resmini çeken kızılaltı ışınlara duyarlı algılama sistemleri ve keşif görevinde İlgili bölgelerin görüntüsünü alan tarama sayısı yüksek radarlar eklendi Ayrıca Amerikalılar'ın Vietnam'da kullandığı zayıf ışıkta çalışan televizyon kameraları (LLLTV) ortaya çıktı

Keşif havacılığı, uçaklar dışında uzaktan güdülen roketler ve pilotsuz uçaklardan da yararlanmaya başladı; drone'ların yerini yerden ya da havadan güdülen ve RPV (Remotely Plloted Vehicles) denen pilotsuz uçaklar aldı Nihayet, günümüzde uydulardan yararlanma yaygınlaşmaktadır