Deyim Nedir?Deyimlerin Özellikleri

Tanım 1


Genellikle gerçek anlamından az çok ayrı, ilgi çekici bir anlam taşıyan kalıplaşmış söz öbeği, tabir: “Bu deyim seni korkutmasın Çünkü fazlasıyla basit bir şeyden bahsediyorum” -İ O Anar (TDK)


Tanım 2


Çoğunlukla gerçek anlamından ayrı bir anlam taşıyan, en az iki sözcükten oluşan kalıplaşmış söz ya da sözcük gruplarıeşTabir Genellikle gerçek anlamından az çok ayrı bir anlamı olan, ilgi çekici bir anlatımı bulunan, ifadeyi daha zengin kılan, iki veya daha fazla kelimeden meydana gelen, kalıplaşmış söz topluluklarına “deyim (tabir)” denir


Tanım 3


Gerçek anlamından farklı bir anlam taşıyan ve çekici bir anlatım özelliğine sahip olan kelime veya kelime grubu: Abayı yakmak, aşağıdan almak, bağrına taş basmak, buluttan nem kapmak, çileden çıkmak, dalga geçmek, el ele vermek, karşı gelmek, mercimeği fırına vermek, nalları dikmek, saman altından su yürütmek, üç buçuk atmak, yasak savmak, yüzgöz olmak, zılgıt vermek vb



Deyimlerin Özellikleri

Türkçede kullandığımız deyimler şu özellikler taşırlar:

• Atasözleri gibi kalıplaşmış oldukları için çoğunlukla, bir deyimin sözcükleri değiştirilip yerlerine – eş anlamlı da olsa – başka sözcükler konulamaz ya da söz dizimi bozulamaz
• Atasözleri gibi kısa ve özlü anlatım araçlarıdır
• Deyimler herhangi bir kavramı çekici bir biçimde belirtmeyi, ortaya koymayı amaçlar
• Deyimin bütününden çıkan anlam her zaman deyimi oluşturan sözcüklerin gerçek anlamlarından farklı değildir
• Deyimlerin söz dizimi bozulamazsa da, söylendiği duruma göre adıllar ve kişilere göre çekimler değişebilir
• Aynı dildeki deyimler, farklı bölgelerde farklı sözcüklerle söylenebilir
• Bir dildeki deyimler, o dili konuşan ulusun kültür birikimini ve değerlerini barındırır