Balıkesir Kongresi

Balıkesir Kongresi


Balıkesir kongresi, Yunanlılar'ın izmir'i işgal etmelerinden sonra Balıkesir' de toplanan ulusal kongre (26-30 temmuz 1919) Yunan işgali, birçok bölgede olduğu gibi özellikle Ege'de halkın tepkisine yol açtı Yer yer oluşturulan Kuvayı milliye ile ordudan bazı birliklerin katılmalarıyla, çeşitli kesimlerde ulusal cepheler açılarak yunan ordusuna karşı direnişe geçildi (29 mayıs 1919: Ayvalık, 9 haziran 1919: Soma, 23 haziran 1919 Akhisar cepheleri)

Bu cepheler, daha sonra birleşerek Şimal cephesi adını aldı Öte yandan, 12 haziran 1919'da Aydın, 22 haziran 1919'da da Salihli cepheleri kuruldu Bütün bu cephelerin bir çatı altında birleştirilmesi için Balıkesir mutasarrıfı Hacim Muhittin Bey (Çarıklı), Vasıf Bey (Çınar), Hulusi Bey (Darplı), vehbi Bey (Bolak) gibi yurtseverler etkin rol oynadılar Bu nedenle, çeşitli yerlerden gelen 48 delege Balıkesir'de Hareketi milliye kongresi adı altında toplandı (26 temmuz 1919)

Kongre başkanlığına Hacim Muhittin Bey, kâtipliklere Hasan Efendi ile Abdülgafur Hoca seçildi Kongreye Balıkesir, Bandırma, Edremit, Burhaniye, Gönen, Balya, Sındırgı, Akhisar, Kırkağaç, Fırt, Kepsut, Giresun, Şamlı, ivrindi, Bigadiç, Konakpınarı'ndan delegeler katıldı Alınan 29 maddelik karardan önemlileri şunlardı: kongrenin amacı yurdun kurtuluşudur ve hiçbir siyasal partiyle ilgisi yoktur; Hareketi milliye reddi ilhak heyeti adı benimsenmiştir; ulusal seferberlik ilan edilmiştir; çetecilikle değil, kurulacak düzenli bir örgütle Yunan yurttan atılacaktır; Yunanlılar ile hiçbir şekilde görüşme yapılmayacaktır

Kongrede, bir bildiri hazırlanarak ulusal direnişin amacı ve Türkler'in haklılığı anlatıldı Bildiri, yabancı devletlerin istanbul'daki temsilciliklerine gönderildi Toplantı sonunda kongre üyeleri padişaha da bir telgraf çekerek amaçlarını anlatıp kendisine bağlı olduklarını bildirdiler Buna karşın, kongrenin başarıyla son bulması, istanbul'daki itilaf devleti temsilcilerini ve istanbul hükümetini kaygılandırdı

Ancak, dahiliye nazırı Adil Bey'in kongrenin önlenip, alınan kararların kaldırılması yolundaki girişimleri, bir sonuca ulaşmadı Ayrıca, Doğu Anadolu ile Batı Anadolu'daki ulusal kurtuluş hareketi arasında bağlantı ve birlik kuruldu ve Sivas kongresi' ne Balıkesir hareketi milliye kongresi adına gözlemci olarak ibrahim Süreyya (Yiğit) Bey ile izmirli Şişman Ethem Bey gönderildi

Balıkesir kongresi'nde alınan kararların yurt çapında benimsenmesi için, Heyeti merkeziye'nin girişimiyle Hacim Muhittin Bey'in başkanlığında Alaşehir kongresi toplandı (16-25 ağustos 1919) Toplantı sonucu Balıkesir kongresi kararları onaylandı Daha sonra Balıkesir kongresi üç kez daha toplandı ve 10-23 mart 1920 tarihleri arasındaki son toplantı, izmir şimal mıntıkası kuvayı milliyesi heyeti umumiyesi adı altında yapıldı, Sivas kongresi'nde kararlaştırılan Anadolu ve Rumeli müdafai hukuk ilkeleri benimsendi ( -> ALAŞEHİR KONGRESİ) [ -Kayn]

Batı Cephesi’nde Yunan Ordusu karşısında mücadele eden Kuva-yı Milliye’nin bir düzen altına alınarak sevk ve idaresini ve beslenmelerini sağlamak için 28 Haziran 1919′da Balıkesir’de bir kongre toplandı Kongre’ye Ayvalık, Soma, Akhisar mıntıkaları ile Balıkesir’e bağlı diğer ilçelerin temsilcileri katıldı Bir merkez heyeti kurularak başkanlığına Hacım Muhittin Bey seçildi 12 Temmuza kadar süren kongrede cephedeki kuvvetlerin hangi ilçelerin yardımıyla beslenecekleri, Redd-i İlhak heyetlerinin yetki ve bağlantıları, cephelerin takviyesi için hangi ilçeler halkının nerelere sevk edileceği tespit edildi


26-31 Temmuz 1919 tarihlerinde Balıkesir’de Hareket-i Milliye Kongresi toplandı Başkanlığı’nı Hacım Muhittin Bey’in yaptığı kongre, birincisine oranla daha geniş ve kapsamlı kararlar aldı İngiltere, Amerika, Fransa ve İtalya siyasî temsilcilerine telgraflar çekildi Çekilen telgraflarda Anadolu’nun hemen yabancı işgallerinden kurtarılması ve Türk’ün açık haklarının kabul edilmesi istendi Aksi halde hiç bir kuvvet karşısında hiç bir zaman işgallerin kabul edilmeyeceği bildirildi İstanbul Hükümeti Matasarrıf Hilmi Bey’e kongrenin durdurulması ve katılanların tevkifi için emirler göndermişse de vatansever bir kişi olan Hilmi Bey’in kendisi de bu çalışmalara katıldığından bir sonuç alamadı


Bu arada Balıkesir Kongresi kararlarını pekiştirmek, teşkilatlanmayı genişletip güçlendirmek ve özlemi duyulan düzenli askerî teşkilatı diğer bir yurt köşesinde de geliştirmek amacıyla Alaşehir’de de bir kongrenin toplanması kararlaştırıldı Çalışmalarını 15-25 Ağustos tarihlerinde sürdüren kongrenin başkanlığına Hacım Muhittin Bey seçildi Alaşehir Kongresi Mustafa Kemal ve Kâzım Karabekir Paşalar tarafından da memnunlukla karşılandı Batıda da kongrelerin yapılması Sivas Kongresi’nde işi kolaylaştıracak bir gelişme olarak değerlendirildi


Bu faaliyetlerden sonra 13 eyül 1919′da Balıkesir’de üçüncü bir kongre toplandı Hacım Muhittin Bey yine kongre başkanlığına seçildi Kongnede teşkilat, cephelerin durumu ve Alaşehir kongresi hakkında açıklamalarda bulunuldu Kongfre 22 Eylül’de sona erdi Hacım Muhittin Bey 20 Ekim’de böyük bir kongre toplamak amacıyla temsilciler gönderilmesi için çağrıda bulunmuşsa da Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal Paşa Balıkesir Kolordu Komutanı Kâzım Bey’e (Özalp) çektiği telgrafında kongre ve benzeri toplantılara bugün için gerek duyulmadığının gerekenlere bildirilmesini istemişti