Resim Sanatının Ortaya çıkışı ve Kullanılan Terimler

Resim sanatının ortaya çıkışı ve kullanılan terimler

İnsanoğlunun var olması ile birlikte ilkel biçimde de olsa sanatta var olmuştur İnsan geçirdiği evrimlere göre sanatını da evrimleştirerek geliştirmiştir İlk sanat örneklerini incelediğimizde; ilkel ve çok basit bir nitelik taşıdığını görürüz Mağara duvarlarına yapılan boğa, barbizon gibi av hayvanları çok yalın bir biçimdedir Fakat insanın yerleşik düzene geçmesi ile birlikte kültürel seviyesi yükselmiştir Bu gelişmelere paralel olarak sanattaki nitelik giderek karmaşıklaşmıştır İnsanın tarihsel sürecini incelediğimizde yukarıda açıkladığımız gibi bir gelişim süreci söz konusudur (ÇİZGİNİN GÜCÜ, Nesrin – Haydar ÇELİK)


NOKTA


Resim sanatında nokta geometrideki anlamından oldukça farklıdır Resimde “Nokta” kavramı, merkezi dengeye sahip bir yüzeysel etki öğesi olarak tanımlanır Dolayısıyla, resimsel nokta geometridekinden farklı olarak bir alan kaplar Bu anlamıyla “Nokta”, resme ancak çağdaş sanatın ortaya çıkışıyla birlikte girmiştir (SANAT SÖZLÜĞÜ, Metin Sözen, Uğur Tanyel)

Noktanın Amacı :

1Genel anlam olarak noktanın tanımı,
2Görsel anlatımın esas öğesi olan noktasal ilişkilerin açıklanması,
3Doğada noktasal yaklaşımları ve görsel anlatım olanaklarını görerek biraz birikime ve yaratıcılığa yeni çıkışlar sağlamak
Görsel Anlatımın Öğesi Olan Nokta :
Nokta kısaca; bulunduğu ortama göre nokta, küçük ve merkezi nitelik gösteren dairesel leke veya benektir

Nokta Farklılıklarının Oluşumu :
1Farklı büyüklükteki noktalar
2Eş büyüklükteki noktalar
3Farklı ışık değerlerindeki noktalar
4Eş ışık değerlerindeki noktalar
5Renkleri farklı olan noktalar
6Renkleri ayrı olan noktalar


Noktanın İlişkileri :


1Eş aralıklı, eş büyüklükteki nokta düzenlemesi
2Giderek sıklaşan ve seyrekleşen aynı büyüklükteki noktaların düzeni
3Aynı büyüklükteki noktaların bir araya gelmesi ve dağılmasıyla ilgili serbest düzen
4Işık değerleri belirli periyotlarla değişen, aynı büyüklükteki sistemli düzen
5Büyüklükte değişik ışıklı noktaların oluşturduğu serbest düzen
6Küçülen – büyüyen noktaların serbest düzeni
7Büyük – küçük noktaların oluşturduğu serbest düzen
8Büyüyen – küçülen noktaların, ışığın değerleri değişen ritmik ve serbest düzen
9Büyüyen ve küçülen noktaların sıklaşması, seyrekleşmesi ile oluşan ritimsel ve serbest düzen
10Aynı büyüklükteki noktalarla ayrı renkler kullanılarak oluşturulan ritmik ve serbest düzen
11Değişik renklerde ve büyüklükte noktaların oluşturduğu düzen

Nokta ve Noktasal Elemanlar :

Nokta, uzayda bir pozisyona işaret eder; kavramsal olarak, genişliği, derinlik ve kalınlığı yoktur Durağan (statik), yönsüz ve merkezidir; formun ilk ve esas elemanıdır Mimaride kolon, obelisk ve kule gibi düşey çizgisel elemanların izdüşüm ifadesidir Nokta, ayrıca aşağıdaki hususlara da işaret eder :
ØBir çizginin iki ucuna
Øİki çizginin kesim noktasına
ØHacim veya plânın birleşim yerlerine
ØBir alanın merkezine; bu merkez, görsel alanın durumuna göre önemlidir


İki Nokta :

İki nokta, onları bağlayan bir çizgiyi tanımlar Noktalar, sınırlı bir uzunluğu verdikleri gibi; sonsuz uzunluktaki bir doğru üzerinde belli mesafeye de işaret eder İki nokta, bir doğru parçasının görsel simetri ekseni olarak algılandığında böldüğü parçadan daha etkilidir


ÇİZGİ

Bir yüzey sanatı öğesi olarak çizgi, uzunluğuna oranla kalınlığı çok az olan şerit anlamını taşır Dolayısıyla kalın bir fırçayla bir yüzey üzerine vurulacak uzun bir boya darbesi resim sanatında çizgi olarak değerlendirilir



Çizginin Amaçları :

1Çizgiyi öğrendikten sonra, nesnel öznel olarak çizgiyi tanımlayacağız, çizginin yeni şekillerini öğreneceğiz
2Çizginin birbirleri ile olan ilişkilerindeki zengin anlatım olanaklarını göreceğiz Farklı gereçlerin çizgisel anlatım olanaklarını araştıracağız
3Doğadaki çizgisel oluşumların kişisel anlatımımıza çıkış kolaylığı getirdiğini göreceğiz
4Görsel yaratım isteklerimize çizgisel anlatım için birikim sağlamış olacağız



Soyut Olarak Çizgi :

Çizgiyi, birbiri ardına sıralanmış değişik yönlerdeki sınır belirleyici hat olarak tanımlayabiliriz
Doğru ise iki nokta arasındaki en kısa yol veya iki düzlemin kesiştiği yer




Görsel Anlatım Öğesi Olarak Çizgi :

Eniyle boyu, kalınlığı ile uzunluğu arasında göze karşılaştırma olanağı vermeyen tek başına yüze ya da hacim etkisi göstermeyen ve bulunduğu yere göre ince uzun, belli yollar izleyen görsel değerler olarak ele alınır
Çizgi Biçimleri :
üDüz çizgiler
üKalınlaşan, incelen çizgiler
üKavisli çizgiler
üKırık çizgiler
üHafif titreşimler gösteren çizgiler
üKesik çizgiler

Çizgilerin Birbirleriyle Olan İlişkisi :


Paralel Çizgiler :

aEşit ağırlıklı, eş kalınlıklı, düz paralel çizgiler
bDeğişiki aralıklı, değişik kalınlıklı düz paralel çizgiler
cDairesel paralel çizgiler (eş aralıklı, değişik aralıklı, eş kalınlıklı, değişik kalınlıklı)
dKısa paralel çizgi demetleri
Biribirini Kesen Çizgiler :
aBirbirini kesen doğru ve eğri parçaları
bBirbirini kesen dairesel çizgiler
cBirbirini kesen kalın- ince, sık – seyrek çizgiler
dBirbirini kesen kısa çizgi demetleri
Yaklaşan – Uzaklaşan Çizgiler :

Bağımlı Çizgiler :

aFormlarını kuşatan çizgiler
bFormların iç yapılarını belirleyen çizgiler
Dolaylı Çizgiler : Olmayan bir eksen etrafında, birbirleriyle ilişkili düzenlemelerle oluşan çizgiler

Sanatın çizgiyle başladığı bir gerçek Yani nokta, onu başlangıç kabul eden bir mesafe boyutunda uzandığı zaman çizgi meydana gelir Çizgi, hareket ederek ve sınırlayarak meydana getirdiği biçimden başka; gerektiği kadar ve düzenli kullanıldığında doğal olarak ritmi de sağlar En önemli özelliği kütle veya somut biçimi gösterebilmesidir Çizgi, bir noktanın hareket durumu olarak tarif edilebildiği gibi, uzunluk ve genişliği olan şekil olarak da tanımlanabilir ve ayrıca formlar arasındaki devamlılık olarak da belirtilebilir Çizgi, biçim ve plânların kenarlarını tanımlar ve plân yüzeyin etkisini açık seçik belli eder
Kapalı olan veya olmayan bütün şekilleri çizgiler yaratır Çizgilerin mümkün olan bütün düzenleri, kafamızda düşündüklerimizin ortaya çıkması ve anlatılabilmesi için en uygun yoldur

Çizgilerin kalınlıklarının değişimi ve benzeri farklı teknik ve hileler kompozisyonun yapısını kuvvetlendirmek için yararlıdır Kısacası çizgi, formun bütün ifadelerinde kesin olarak egemendir; etkilidir ve bir kompozisyonun tümünde çizgi başlangıç noktasıdır
Çizgi, bir plânın konturlarını veya bir hacmin sınırlarını çizerek “BİÇİM”i meydana getirir Bir objenin formunu tanımlama ve onu bilmemizde biçim temeldir, esastır Formu ve onun zeminden ayrılıp görsel bir kontrast oluşturması, formun biçimini algılamamıza bağlıdır Mimaride mekanı çevreleyen plânlar (döşeme, duvarlar ve tavan), bir mekan örtüsü içinde açılışlar (pencereler, kapılar), bina formlarının siluet biçimleri hep çizgi ifadeleridir
Çizgiden plâna geçerken iki paralel çizgi bir plânı görsel olarak tanımlar; bilinen görsel ilişkileri, aralarında gerilmiş bir mambran etkisi verebilir
Çizgiler birbirlerine yaklaştıkça plân etkisi artar ve bir seri paralel çizgilerin tekrarı, plân algısını daha da kuvvetlendirir

Çizgisel elemanlar ufak ölçeklerde çizgiler; hacim, plân yüzeyler ve kenarların bağlantısını kurar Binaların kolon, kiriş, kapı, pencere vb strüktürel iskeletinde mafsallar ve birleşim yerleri olabilir Ayrıca cepheye de dokusal bir karakter verir
Bazen mekanı sınırlayan elemanlar, güneş ışığını kontrol amaçlı elemanlar pergola vb gibi çizgisel karakterdedir(GÖRSEL SANAT EĞİTİMİ VE MEKAN – FORM, Prof Dr Lâtife GÜRER)


LEKE

Resim sanatında yüzeyin homojen biçiminde tek bir renk kullanılarak örtülmüş parçası