Abdülhakîm Arvâsî (1860 - 1943) Sünnî, İslam âlimidir.

Abdülhakîm Arvâsî (1860 - 1943) Sünnî, İslam âlimidir

Hayatı

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında yaşamıştır Seyyid ve Hüseyin kolundandır Moğol istilâsı sebebiyle Irak’tan Doğu Anadolu’ya yerleşmiş ve çok sayıda âlim yetiştirmiş bir aileye mensuptur Halife Mustafa Efendi’nin oğludur 1860’ta o zaman Hakkâri vilâyetinin merkezi olan ve şimdi Van'a bağlı Başkale kazasında doğdu Bazı resmî evrakta doğum tarihi 1865 olarak görülür Başkale’de iptidaiye ve rüşdiye mekteplerini bitirdi Doğu Anadolu ve Irak’ın çeşitli beldelerindeki âlimlerden ilim öğrendi 1879’da Arvas’ta Nakşî şeyhi Seyyid Fehîm Arvâsî’ye talebe oldu Kendisinden 1882’de icâzetnâme (diploma) ve 1887’de de Nakşıbendî, Kâdirî, Çeştî, Kübrevî ve Sühreverdî tarikatlarından hilâfet alarak memleketine döndü Şâfiî idi


Başkale’de kendi parasıyla kurduğu medresede 29 sene talebe yetiştirdi Anadolu ve İran sınırında çok beldeyi ziyaret ederek irşatta bulundu Bu sebeple zamanın padişahı Sultan II Abdülhamid tarafından taltif edildi 1898 ve 1908 yılında İstanbul ve Mısır üzerinden iki defa hacca gitti Mekke’de görüştüğü Şeyh Ziya Masum Müceddidî, kendisine Üveysî hilâfeti de verdi


Doğu Anadolu'nun Ruslar tarafından işgali üzerine mayıs 1916’da ailesiyle beraber Musul’a hicret etti 1916-1918 arasında Ziybar kazâsı müftülüğünde bulundu Adana ve Eskişehir’de kaldı 150 kişilik ailesinden kalan 20 kişi ile 1919 yılında İstanbul'a geldi Sultan Vahideddin tarafından 5 Ağustos 1919'da Süleymaniye Medresesi'ne tasavvuf müderrisi olarak tayin edildi Aralık ayında da Eyüp Sultan’da münhal Kaşgarî Dergâhı postnişinliği kendisine tevdi edildi


1924-1928 arası Vefa Lisesi’ne din dersi muallimliği yaptı 1925’te tekkeleri kapatan kanun gereği, Kaşgarî Dergâhı’nda ömür boyu oturmasına müsaade edildi 1924 yılında İstanbul vâizliğine tayin olundu İstanbul’da Eyüp Sultan, Fatih, Bayezid, Ayasofya, Bakırköy Zuhuratbaba, Kadıköy Osman Ağa, Kasımpaşa Câmi-i Kebir, Üsküdar Yeni Câmi ve Beyoğlu Ağa Câmii kürsülerinden senelerle vaaz verdi 1930’da yaş haddine rağmen vazifesi Bakanlar Kurulu kararıyla uzatıldı 1931’de Menemen hadisesi sebebiyle Menemen’e götürülüp divan-ı harbe çıkarıldı Beraat etti ise de, emekliye sevkolundu Câmi derslerini aralıksız fahrî olarak yürüttü Bayezid’de Kadı Beydâvî tefsirini okutup tamamlamaya muvaffak oldu Üçışık soyadını aldı Oğlu Mekki Efendi başta olmak üzere çok sayıda talebe yetiştirdi Bunlardan en meşhurları, Necip Fazıl Kısakürek ve Hüseyin Hilmi Işık’tır


Abdülhakîm Arvâsî 18 Eylül 1943’te İzmir’de mecburî ikamete tâbi tutuldu Daha sonra geçtiği Ankara'da 27 Kasım 1943’te vefat etti Bağlum Kabristanı'nda medfundur Türkçe’den başka çok iyi derecede Arapça, Farsça ve Kürtçe bilirdi Arapça ve Farsça şiirleri vardır Üç oğlu ve iki kızı dünyaya geldi Büyük oğlu Mekki Üçışık Üsküdar ve Kadıköy müftülüğü yaptı Abdülhakîm Efendi’nin kardeşlerinden Taha Efendi (1864-1928) İstanbul Süleymaniye Medresesi’nde müderris olup, 1908 ve 1921 meclisinde Hakkâri mebusluğu ve Şer’iye Vekâleti’nde heyet-i müşavere âzâlığı yaptı
Abdülhakîm Arvasî’nin eserlerinden yalnızca ikisi matbudur Tam İlmihâl Se'âdet-i Ebediyye kitabında, çeşitli mektuplarından ve kitaplarından önemli ölçüde alıntı mevcuttur

Eserleri

• Râbıta-i Şerîfe (2 Baskısı 1342/1924) (Abdülhakîm Arvasî'ye ait Rabıta-i Şerife, isminden de anlaşılacağı üzere, çok özel bir bahsi, "Râbıta"nın nasıl yapılacağını, usûl ve âdâbını çerçeveliyor Kitabın ikinci bölümünde ise, Abdülhakîm Arvâsî ders, takrir ve mektuplarından çeşitli mevzular, Vahdet-i Vücud bahsinin geniş bir mütalâası ve "Ruh Risalesi" var Necip Fazıl Kısakürek tarafından sadeleştirilerek yayınlanmıştır Büyük Doğu Yayınları No:47)
• er-Riyâdü’t-Tasavufiyye (1342/1924) (Tasavvuf Bahçeleri adıyla Necip Fazıl Kısakürek tarafından sadeleştirilerek yayınlanmıştır BD Yayınları No:50)
• Sefer-i Âhiret (Hüseyn Hilmi Işık’a ait Tâm İlmihâl Se’âdet-i Ebediyye adlı kitabın sonunda sadeleştirilerek yayınlanmıştır Hakikat Kitabevi)
• Eshâb-i Kirâm (Hüseyn Hilmi Işık’a ait Eshâb-ı Kirâm adlı kitabın ilk kısmında sadeleştirilerek yayınlanmıştır Işık Kitabevi)
• Ecdâd-ı Peygamberî (Hüseyn Hilmi Işık’a ait Tâm İlmihâl Se’âdet-i Ebediyye adlı kitabın içinde sadeleştirilerek yayınlanmıştır Hakikat Kitabevi Ayrıca İbrahim Boğalı tarafından Muhammed Aleyhisselâm adlı eserin içinde yayınlanmıştır Veli Yayınları, İstanbul, 1981)
• Namaz Risâlesi
• Küfr ve Kebâir Risâlesi
• Esmâ-yı Hüsna Şerhi
• Nevevî’nin Hadîs-i Erbâîn Şerhi
• Sevânihü’l-efkâr ve Sevâmihü’l-enzâr (Keşkül)
• Mevlid Risâlesi
• İmam Hüseyn’in Şehâdeti (İbrahim Boğalı tarafından Muhammed Aleyhisselâm adlı eserin içinde yayınlanmıştır Veli Yayınları, İstanbul, 1981)

Bibliyografya

• Tam İlmihâl Se'âdet-i Ebediyye, s 1061, 92 Baskı, Hakikat Kitabevi, 2005
• Eshab-ı Kiram, Işık Kitabevi
• O Ve Ben, Necip Fazıl, Büyük Doğu Yayınları
• Orta Anadolu (Kuzey-Güney) Evliyaları 1 Cild, s 89-118, 1 Baskı, 2004, Türkiye Gazetesi Yayınları
• İslâm Meşhurları Ansiklopedisi (Abdüllatif Uyan) Cilt: 1, Berekat kitabevi, 1983
• Başbakanlık Arşivi
• Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi

Abdülhakim Arvasi hazretleri; zahir ve batın ilimlerinde kamil ve dört mezhebin fıkıh bilgilerinde mahir büyük bir islam alimi idiHicri 1281 (m1865)"de Başkalede doğdu27 kasım 1943"de Ankara"da vefat ettiKabri Ankara yakınlarındaki Bağlum nahiyesindedir
Seyyid oldukları Irak"taki şer"i mahmekem defterlerinde yazılıdırAbdülhakim Arvasi hazretleri, o zamanın ili ve irfan merkezi olan Irak"ın muhtelif yerlerinde yüksek alimlerden
sarf,nahiv,lügat,mantık,münazara,beyan,riyaziye ,hendese,meani,bedi,kelam,tefsir,hadis,
fıkıh,tasavvuf gibi dersleri okuyup 1883 senesinde icazet alarak memleketine döndüDaha
sonra Arvas"a giderek yüksek tahsilini zamanın en büyük alimi Seyyid Fehim-i Arvasi "rahmetullahi aleyh" hazretlerinin huzurunda tamamladıBaşkale"de kendi parası ile bir medrese kurarak 29 yıl ders okuttu


1914"de Ruslar Doğu"yu işgal edince İstanbul"a geldi1919"da Medrese -tül
Mütehassısin"e,yani ilahiyat Fakültesi"ne Müderris ( Ordinaryüs Profesör) olarak tayin
edildiİstanbul"da çeşitli camilerde senelerce ilim neşrettiPek çok kerametleri görüldü

30 yıl boyunca yanından ayrılmayan yakını Şakir Efendi,başından geçen ilginç bir olayı şöyle anlatır

- Bir sabah dergahın mescidinde namaz kılıyordukEfendi ili ikimizdik Her zamanki
gibi beni imam yaptılarBizim hanım da sofada sofrayı hazırlamaya koyulmuştu

Namaz bitince sofaya geçtikGördüm ki sofrada iki çay bardağı yerine bir sürü bardak vardı
Hanıma sordum;
- Niçin 2"den çok bardak getirdin?
- Arkanızda çok cemaat vardıBak şimdi kimse kalmamış dağılmış