İfakat: Uçuruma Yürüyen Kadınların Hikâyesi

İfakat: Uçuruma Yürüyen Kadınların Hikâyesi





İfakat-Uçuruma Yürüyen Kadınlar" adlı belgesel Karadeniz kadınlarının zorlu yaşam mücadelesini verirken asla ağlatmıyor, "Orada doğmak kötü bir kader mi?" diye sorgulamıyor Belgeselin kendisi de Karadenizli yönetmeni Orhan Tekeoğlu ile Uğur Biryol söyleşi yaptı

Ben Karadeniz'in çocuğuyum, Karadenizli kadınların zorlu yaşamını anlatmak benim için 25 yıllık bir hasretti O kadınlar çok uzaklarda oldukları için kimse onların sesini duymuyordu; seslerini duyurmak istedim"

Bunlar, yapımcılığını Medyaton'un üstlendiği, "İfakat-Uçuruma Yürüyen Kadınlar" adlı belgesel filminin yönetmeni, Orhan Tekeoğlu'nun sözleri
Uzun yıllar çeşitli basın kuruluşlarında gazetecilik yapan Tekeoğlu, Trabzon'un Çaykara İlçesi Taşören Köyü doğumlu Tekeoğlu, 25 yıllık hasretini gerçekleştirdi, Karadeniz'in kadınlarının çetin doğa koşullarındaki zorlu yaşamını kameraya aldı Yönetmen belgeselde, nüktesiyle tanınan Karadeniz kadınlarının hüzünlü yüzüne ve doğayla mücadelesine ayna tutuyor

Öykünün yaşandığı köydeki kadınların rol aldığı belgeselin çekimleri, 2009 Ocak ayında başladı ve yaklaşık bir yılda tamamlandı
Metin yazarlığını Kemal Güzelsin'in, seslendirmesini Cüneyt Türel'in üstlendiği belgeselin müziği Ayşenur Kolivar imzası taşıyor
Belgesel ilhamını da ismini de 1991 yılında iki kızıyla birlikte öldürülen İfakat adlı Karadeniz kadından alıyor Tekeoğlu'yla belgesel üzerine bir söyleşi yaptık

İfakat belgeseli ismini nereden alıyor?

İfakat, 1991 yılında Trabzon'un Çaykara ilçesi Taşören Köyü Bayraklı yaylasında iki kızıyla birlikte öldürülen tipik bir Karadeniz kadını Sekiz çocuk annesi, sabahtan akşama kadar işle meşgul olan, zorlu tabiat şartlarına meydan okuyan bir kadın İfakat sözlük anlamı; hastalıktan kurtulma, iyileşme Onu diğerlerinden farklı kılan, yüzyıllar boyu insan öldürülmeyen bir bölgede öldürülmesi Katillerinin hala bilinmiyor olması 19 yıl geçmiş hala bir gelişme yok

İfakat'te tam olarak göstermeye çalıştığınız neydi?

Belgeselde, bu talihsiz kadından Karadeniz kadınlarına gönderme yaptık İfakat öldü, ya geridekiler nasıl bir hayat yaşadı? Buna açıklık getirmeye çalıştık Biz bu belgeselde, Karadeniz kadınlarının zorlu yaşam mücadelesini verirken, asla ağlatmadık "Orada doğmak kötü bir kader mi" diye sorguladık Onların dayanma güçlerini, sabırlarını, güçlü karakterlerini öne çıkardık Amazon kadınlar olduklarını ortaya koyduk

Çekimleri nerede gerçekleştirdiniz?

Çekimler, Trabzon/Çaykara/Taşören Köyü ve Bayraklı yaylası ile Köknar Köyü'nde (Ogene) gerçekleşti Çaykara'yı Bayburt'a bağlayan Derebaşı virajlarındaki muhteşem görüntüler ilk kez bir belgeselde yer aldı Kamyonun üstünde tehlikeli virajlı bir yolda çekimlere katılan Ogeneli kadınların cesareti karşısında adeta kanımız dondu Taşörenli kadınların uçurum yolda sırtlarında ağır yüklerle geçişlerini görüntülerken hem korktuk hem de heyecanlandık

Karadeniz kadınları sürekli çalışıyor ve neredeyse dinlenmeye fırsat bulamıyor Bu çileyi nasıl anlattılar?

Doğu Karadeniz'in dağlık alanlarında sırtında yük olmayan bir kadın görürseniz, büyük bir olasılıkla hastadır ve doktora gidiyordur Onu yüksüz görmeniz hemen hemen imkansız Yaşlı kadınların uzun yaşadıkları ve ömürleri boyunca doktora gitmedikleri de bilinen bir gerçektir Biz belgeselde Karadeniz kadınlarına "rol yapın" demedik, "günlük hayatınızı yaşayın" dedik Biz, "sizin her gün yaptığınız çalışmaları çekeceğiz" dedik Dolayısıyla onlar rutin günlük işlerini yaptılar biz görüntüledik Uçurum yollarda, nasıl yürünüleceğini gösterdiler ve bize cesaret verdiler Irmak geçişlerinde bize yardım ettiler

Belgeselde en çok dikkatinizi çeken neydi?

Bu belgesel benim 25 yıllık bir hayalimdi Belgeseldeki tüm görüntüler beynime kazınan görüntülerdi Karadeniz kadınlarının çileli yaşamı çocukluğumdan bu yana beni hep etkilemiştir Çünkü benim annem de bir Karadeniz kadını Onun kalbi bu zor şartlara daha fazla dayanamadı Bu belgeselle çocukluğumu bir kez daha yaşadım Belgeselde rol alan kadınların canla başla çalışmaları, hatta bazen ölüme bile meydan okumaları beni çok etkiledi

Belgeselde Rumca türküler söyleyen kadınlara da yer vermişsiniz Sizin Karadeniz'le bağınız var mı? Bundan sonra yeni belgesel projeleriniz olacak mı?

Belgeselin çekildiği yerlerde Rumca diye bilinen Romeyikaca konuşulur Yeni nesil anlar ancak pek fazla konuşmaz Eski nesil günlük yaşamda tamamen bu dili kullanırmış İfakat'ı bir buçuk yılda çektik Onlarca kez İstanbul'dan Çaykara'ya gittik Her defasında sis bizimle birlikte oldu Adeta yapıştı bize Dumansız günlerde ise çekim yaptık Henüz İfakat'ı bitireli çok kısa bir zaman oldu Ancak onun gösterimiyle uğraşıyoruz

Belgesel bugüne kadar nerelerde gösterildi, belgeseli çektiğiniz bölgeye götürdünüz mü?

Şubat ayında bir basın galamız yapıldı Türkiye'nin önde gelen sinema eleştirmenlerinin katıldığı büyük ölçekli bir basın toplantısı oldu Ardından Cemal Reşit Rey'de büyük gala yapıldı Beklentilerimizin çok üstündeydi; çok yankı uyandırdı Daha sonra Ankara'da "Trabzon Günleri" kapsamında, ardından Trabzon'da Doğu Karadeniz Master Planı'nın açıklandığı gün gösterildi Yine Trabzon'da ikinci galası yapıldı Bu kez belgeselde rol alan yaşları 19 ile 87 arasında olan kadınlar katıldı Yine Trabzon'da düzenlenen "Karadeniz Tiyatro Festivali"nin açılışında ve Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) Trabzon Kitap ve Kültür Şöleni'nde gösterildi Geçtiğimiz günlerde de Macaristan'ın Pecs kentinde düzenlenen "Türk Filmleri Haftası"nda gösterildi (UB/SP)