Kaslar

kaslar




İnsanların ve hayvanların vücudunda iskelet dediğimiz bir çatı vardır, çeşitli boy ve biçimdeki organlar bu iskelete bağlanmıştır: bunlar, kaslardır Sayılan 600e yaklaşan kaslar, vücuda biçimini verir ve bütün hareketlerine katılır Beyazlar ve Kırmızılar İki türlü kas vardır: 1 Beyaz kasl



İnsanların ve hayvanların vücudunda iskelet dediğimiz bir çatı vardır, çeşitli boy ve biçimdeki organlar bu iskelete bağlanmıştır: bunlar, kaslardır Sayılan 600e yaklaşan kaslar, vücuda biçimini verir ve bütün hareketlerine katılır

Beyazlar ve Kırmızılar

İki türlü kas vardır:

1 Beyaz kaslar Düz kas liflerinden meydana gelmiştir, ince katmanlar halinde, içi boş organları (mide, sidik torbası) ve kanalları kaplar; bunlara içorgan kasları da denir

2 Kırmızı veya çizgili kaslar Bunlarda kalın ve kırmızı bir orta kısım (karin) vardır; iki ucu, beyazımtırak ve dar birer kirişle son bulur Kasların biçimleri çok değişik olabilir: iğ biçimi (kol pazısı), değirmi (göz kapağı kasları), yelpaze biçimi (göğüs kasları) Kalp, çizgili bir kırmızı kastır, ama ötekilerden tamamen başkadır Bu kaslar genellikle kemiklere bağlanır (bunun için iskelet kasları da denir), ama kıkırdaklara veya derinin, altına da girebilir Şiddetli bir vuruşla bir kasın lifleri kopacak olursa lif kopmasından söz edilir

Kasların belli başlı özelliği, esneklik ve kasılma yeteneğidir Kasılma, hareket sinirlerinin aktardığı sinirsel bir akımla olur Bu hareket sinirleri kas liflerinin üzerine yerleşip bir hareket plağı meydana getirir

Mide ve bağırsak kasları gibi düz kaslar ağır ağır ve istem dışında kasılır Çizgili kaslar ise tersine, beynin emirlerine uyar Dinlenme halindeyken kas, tonus denilen kısmi bir kasılma durumundadır Çalıştığı zaman enerjisini, besinlerden, özellikle de oksijen sayesinde değişime uğrattığı şekerden alır

Artıklarını (özellikle laktik asit) normal olarak kan yoluyla atar Fazla yoğun bir kas çalışmasında artıklar kasa birikir ve kas yorgunluğu yaratır, bu da, çalışma uzun sürecek olursa, tutulmalara (ağrılı kasılmalar) yol açar Kramplarda ise aksine, ağrı kısa sürer veya soğuktan ya da biçimsiz duruştan ileri gelir

Nazik Organlar

Miyoloji (kasbilim), anatominin (vücudun çeşitli organlarının incelenmesi) kaslarla ilgilenen dalıdır Kasları ayrı ayrı sayar ve görevlerini açıklar Kas cerrahisi yıpranmış, yırtılmış veya kesilmiş kasları onarır: ağır yaralanmalarda (savaş yaralıları, ağır yanıklar vb; organ nakilleri yapar Masaj ise kasların sağlamlığını ve işlekliğini korur, yorgunluğu giderir



(Solda) Pazı kasının hareketi: 1 kas dinlenme durumunda; 2 kasılmış durumda

(Ortada) Bir çizgili kas liflerinin, mikroskopta görünüşü Çizgili, kırmızı kaslar, erişkin insanda vücut ağırlığının yarısını oluşturur Bu kaslar, kalp hariç, istemle kasılabilir

(Sağda) Bir sol bacağın anatomisini gösteren desen, Davul Angersin (17881856) çizgisi Vücudun genel biçimi, kasların yapısına ve boyuna göre oluşur

KASLAR (MİYOLOGİA) ;

Kaslar insan vücut ağırlığının erkeklerde % 42’sini kadınlarda % 36’sını oluşturur İnsan vücudunda bir arada 656 kas hareketi 30 kas besinlerin bağırsağa geçmesini ve kanın vücutta dolaşmasını sağlar
Kaslar 3 türe ayrılırlar ;
1)Düz kaslar
2)Enine çizgili kaslar
3)Kalp kası

KASLARIN ÇALIŞMASI ;

Kaslar kasılarak (kontraksiyon) ve gevşeyerek çalışırlar Hareket esnasında bazı kaslar tek yönde kasılırken diğerleri de tek yönde gevşeme yaparlar Bir ekleme aynı yönde etki yapan kaslara “ sinerjist kaslar “ karşı yönde etki yapan kaslara “antagonist “ kaslar denir Kasın dinlenme sırasında gösterdiği gerginliğe kas tonusu denir

KAS KASILMASININ KONTROLÜ ;

İskelet kaslarının kontrolü MSS tarafından sağlanır Çizgili kaslar MSS’den gelen uyartılar sonucu hızla kasılırlar ve aynı anda etkin bir mekanik yaratmak için gerilim oluştururlar Sinirsel uyartılar alındığında motor sinirin ucunda “asetilkolin” denen bir madde salgılanır Eğer uyartılar peş peşe gelirse kas sürekli kasılma halinde kalır bu duruma “tetani hali” denir KAS KASILMASININ MEKANİĞİ ;
Kasdoku telciklerini meydana getiren aktin ve myosin kasılma esnasında birbirleri ile kilitlenirler Gevşeme esnasında ise birbirlerinin üzerinde kayarak açılabilir Kaslar zorlandıklarında hareket önce zorlaşır sonrada imkansızlaşır Nedeni ; aşırı derece çoğalan laktik asit kasları yorması ve kramplara yol açmasıdır Ölüm öncesinde kaslarda ortaya çıkan bol miktarda laktik asitin kas hücresi sıvısını katılaştırması ile ölüm sertliği adı verilen bir sertlik oluşur Buna rigor motris denir

ÖNEMLİ İSKELET KASLARI ;
BAŞ KASLARI ;

Başın iskeleti çevresinde iki türlü kas vardır Biricisi çiğneme ile ilgili olan çiğnetici kaslar ikincisi ise saçlı deri altın bulunan deri kasları

A)ÇİĞNETİCİ KASLAR ; Bu kaslar çiğnemenin yanı sıra konuşma hareketini de yaptırırlar
·Şakak Kası ( mtemporalis) ; Alt çenenin kapanması çiğneme
·Çiğneme kası ( mmasseter) ; Çenenin kapanmasını sağlar
·Kanatsı kaslar (mpteryoidei) ; sağda ve solda ikişer tane toplam 4 tanedir Çeneyi öne çeker alt çeneye yan hareketi verirler
B)YÜZ KASLARI ; Yüzün mimik ve hareketlerini sağlayan kaslardır
·Göz çevresi kası (morbicularis)
·Dudak çevresi kası ( morbicularis oris)
·Yanak duvarı kası (mbuccinator)
·Kaş kası (m corrugator super cilii)
·Çene ucu kası ( mmentalis)





BOYUN KASLARI ;

Boyun hareketlerini sağlayan bu kaslar akzarlar (facia) tarafından sarılı olup en önemlileri;
-Sternon Koleido mastoid kas ; Başı yan tarafa eğme yüzü bir tarafa çevirme hareketlerini yaptırır-Boyun deri kası ( platysma) ; Boyun önünde ve deri altında bulunan ince yassı bir kastır
-Dil kasları ; dilin çeşitli hareketlerini sağlar
-Hyoid üstü kaslar ; Hyoid kemiğinin üstünden çıkan üç tane kas vardır bunlar ; mdigastiricus mmylohyoideus geniohyideus Yutma işlemine yardımcı olan kaslar
-Hyoid altı kaslar ; 4 tanedirler Sternohyoid omohyoid sternotroid tirohyoid
-Omurga önü kaslar (mprevertebrae) ; omurga önünde bulunurlar
-Skalen kaslar (mscalenus) ; Boyunun her iki yanında bulunan derin kaslardır

ÜST YAN KASLARI ;
OMUZ KASLARI ;

Bu kaslar köprücük kemiği ile sol kemiğinin üst ucuna ve kürek kemiği üzerine yapışırlar En önemlileri ;
·Deltoid kas (mdeltoideus) ; Omuza yuvarlaklık veren kas Kola her türlü hareketi yaptırır Aşı uygulamaları bu kasa yapılır
·Diğer omuz kasları ; Omuzda kürek ve kol kemiği arasında uzanan ve kolun hareketlerine yardımcı olan kaslar bulunur bunlar ; msupraspinatus minfraspinatus mteres major mteres minör ve msubscapularis

KOL KASLARI ;

-İki başlı kol kası (mbiceps brachii) ; pazı kası da denir Ön kola bükülme hareketini yaptırır
-Brakial kas (m Brachialis) ; Ön kolu kol üzerine çeker
-Üç başlı kol kası ( mtriceps brachii) ; Kolun arka tarafını kaplar

ÖN KOL KASLARI ;
Ön kolun arka ve yan yüzlerinde 20 kas vardır ön koldan parmaklara kadar uzanan germe ve bükme hareketini yaptırırlar

EL KASLARI ;

El ayasında baş parmak tarafında bulunan kas kabartısına tenar serçe parmak tarafındaki kas kabartısına hipotenar denir El deki kaslar gerici ve açıçı hareketleri ele sağlarlar

GÖVDE KASLARI ;

GÖĞÜS KASLARI ; Önde göğüs kabartısını yapan büyük ve küçük göğüs kası adı verilen iki önemli kas vardır
·Küçük göğüs kası ( mpectoralis minor) ; Omuzu aşağıya ve içe çeker Soluk almaya yardım eder
·Kaburgalar arası kaslar (mintercostales) ; Göğüs boşluğunun daralıp genişlemesini sağlar
·Diyaframa kası ( diaphragme) ;Karın ve göğüs boşluğunu birbirinden ayıran ve solunumda önemli rol oynayan kastır

SIRT BEL KASLARI ;

Sırt ve belde bulunan önemli yüzeysel kaslar “trapez kas ile sırt kası” dır Derin kaslar ise “yan dişli kası ile rhomboid”
-Trapez kas (mtrapezius) ; Omuzun arkaya götürülmesini göğsün kabartılmasını omuzun silkelenmesini sağlar
-Sırt geniş kası ( mlatissumus dorsi ) ; Kolun arkaya doğru gitmesini sağlar
-Yan dişli kas(mserratus) ; Soluk almaya yardım eder
-Rhomboid kas ( mrhomboideus) ; Kürek kemiğini omurgaya yaklaştırır Gerilmeyi sağlar


KARIN KASLARI ;

·Karın doğru kası (mrectus abdominis) ; göbek deliğinin çevresindeki kas
·Karın dış eğik kası (mobliguus externus abdominis) ;
·Karın iç eğik kası ( m Obliguus İnternus abdominis)
·Karın enine kası ( mtransversus abdominis)
·Karın arka kasları
·Perine kasları

ALTYAN KASLARI ;
KALÇA KASILARI ;

-İlye kası ( mgluteus) ; İM uygulama bu hasın en üst dış ucuna yapılır

UYLUK KASLARI ;

-Dört başlı kas ( mquadriceps femoris)
-Terzi kası ( msertorius)

BACAK KASLARI ;
Ön kaslar ;

-M Tibialis anterior
-M Hallucis longus
-Mextensor
-Mdigitorum longus
Arka kaslar;
-M Tricepssurae
-İkiz kas (mgastrocneminus
-M Soleus

Kaslar ve Kas Çeşitleri

Kas çeşitlerini söylemeden önce kaslardan biraz bahsetmek gerekirKaslar insanların ve diğer canlıların hareket etmesini sağlayan yapılardırHareket sistemini kaslar oluşturmaktadırKaslara ait en önemli özellik ise kasların uzayabilmeleri ve kısalabilme özellikleridir









Kaslar, anatomik yapılarına ve çalışma özelliklerine göre; çizgili kas, düz kas ve kalp kası olarak ayrılır
1 Çizgili Kaslar (İskelet Kasları)

İnsan vücudundaki çizgili kaslar; isteğimizle hareket ederlerÇizgili kaslara örnek kol ve bacaklarımızdaki kaslardır

• Çizgili kas hücreleri, uzun ve silindir şeklinde hücrelerdir
• Bir kas teli boyunca birden çok çekirdek bulunur
• Kas hücrelerinin sınırları belirli değildir ve sitokinez (sitoplazma bölünmesi) görülmez
• Beynin kontrolünde, isteğimizle çalışırlar
• Düz kasa oranla daha hızlı kasılırlar
• Eklem bacaklılardaki kaslar bu tiptendir

2 Düz Kaslar

Düz kaslara beyaz kaslar da denilirBu kaslar; istek dışı çalışırDüz kaslar iç organlarımızda bulunur Damar, bağırsak ve mide bunlara örnektir
Düz kas hücreleri mekik şeklinde olup,

• Otonom sinir sisteminin kontrolünde, isteğimiz dışında çalışırlar
• Kasılmaları yavaş ve düzenlidir
• Omurgalılarda sindirim, solunum, dolaşım, üreme ve boşaltım sistemlerinin duvarlarında bulunur
• Eklem bacaklılar hariç, omurgasız hayvanlar düz kaslara sahiptir
• Her hücrede bir tane çekirdek bulunur

3 Kalp Kası (= Miyokard)

• Çizgili kas yapısındadır, isteğimiz dışında çalışır
• Liflerindeki telcikler tek çekirdeklidir
• Çekirdekler hücrenin ortasında bulunur
• Kalp kası dallanmış bir yapıya sahiptir
• Kas telleri kısa boyludur Birbirine bağlandıkları yerlerde ara diskler bulunur