İş Hukukunda İbraname

İş Hukukunda İbraname

İbra sözleşmesi yani ibraname mevcut olan alacağı ortadan kaldımayı sağlayan bir sözleşmedirİş Hukuku bağlamında İbraname ise işçinin işten ayrılırken ücret,fazla çalışma ,yıllık ücretli izin alacağı ,ihbar ve kıdem tazminatı vb gibi alacaklarını aldığına ,başka bir alacağının kalmadığına ilişkin olarak imzalayarak işverene verdiği belgeye denir

İbraname düzenlenirken şu hususlara dikkat edilmesi gerekir

İbraname kural olarak hizmet sözleşmesinin sona ermesi anında düzenlenirHizmet sözleşmesi sona ermeden önce düzenlenen ibraname geçerli değildirİş sözleşmesi devam ederken tarihsiz olarak ibraname alınamazBöyle bir ibraname talep ve dava hakkını ortadan kaldırmaz İbranamenin daktiloyla ya da elle yazılması veya noter huzurunda düzenlenmesi konusunda hiçbir sınırlama yokturFakat tartışmaya mahal vermemek açısından noter huzurunda düzenlenmeyen ibraname mümkünse işci tarafından doldurulabilir veya yazılabilir


İbranamenin işverene teslimi koşuldurAyrıca ibra sözleşmesinin hak düşürücü niteliği yüzünden ibranamenin temyiz gücüne sahip ve reşit işçilerce verilmesi gerekirReşit olmayan birinin imzaladığı ibraname bu kişiyi bağlamazAncak alınan bedel için makbuz niteliği taşırÖrneğin 18 yaşından küçük işçinin yasal temsilcisi tarafından verilmeyen ibraname geçersizdir

İbranamenin şüphe ve tereddütlerden uzak bir açıklıkla düzenlenmesi gerekirYani ibra edilen alacakların ,örneğin fazla çalışma ücretleri genel tatil ücretleri yıllık ücretli izin ihbar ve kıdem tazminatı gibi nitelikleri ve miktarları ayrı olarak şüpheye yer bırakmayacak tarda ibranamede gösterilmesi gerekirİbranamede alacaklarının nelerden ve ne miktardan ibaret olduğu açıkça belirtilmemişse bu durumda bu belge sadece içerdiği miktar itibarıyla makbuz hükmündedir Yoksa ibraname olarak kabul edilemez Yine ödeme ve hesap şeklini gösteren belgeden başkaca hakkı kalmadığını içeren bildirimde iş hukuku bağlamında ibraname değildir Bu şekilde işçi tarafından yapılan bildirim hukuki bağlamda sadece içerdiği miktar itibarıyle makbuz hükmündedir

Ayrıca işçinin işverenden olan gerçek alacağı ile ibranamede belirtilen miktar arasında belirgin oransızlık söz konusu ise bu durumda bu belge ibraname olarak değil yalnızca ödenen miktara ilişkin makbuzdurYine henüz doğmamış haktan ibra alınması söz konusu olamaz
İşveren hem işçinin kıdem tazminatına hak kazanmadığını ileri sürüyor hem de kıdem tazmninatının ödendiğine dair ibraname ibraz ediyorsa bu ibraname geçersizdir

İbranamenin özgür iradeyle değil de aldanma korkutma sonucu düzenlenmesi durumunda ibra belgesinin hükümsüzlüğünden söz edilir

İşçinin ibranameyi başka bir belge sanarak imzalaması ibra sözleşmesi konusu hakkında aldanmasıdırYine ibranamenin işçi tarafından başkaca bir alacağının kalmadığı ,çıkarılan hesabın doğru olduğu zannıyla imzalanması durumunda da ibranamenin içeriği ile ilgili aldanmadan söz edilir İşverenin işçiyi ibranamenin konusu ve içeriği hakkında bilinçli olarak yanıltması ise aldatmadır

İşveren işçiye işten ayrılırken tüm haklarını aldığına ilişkin bir ibraname imzalaması koşuluyla haklarının bir bölümünü ödeyeçeğini aksi halde kendisine hiçbir hakkını ödemeyeceğini söyleyerek işçiyi ibraname imzalamaya zorlaması korkutma sayılır

Bu durumlarda işçi aldatmayı ,hileyi öğrendiği yada baskı altında kaldığı tarihten itibaren irade bozukluğu nedeniyle ibranamenin hükümsüzlüğünü ileri sürebilirHükümsüzlük tanıkla ispat edilebileceği gibi işyerinin ticari kayıtlarına vb geçip geçmediğinin araştırılması da talep edilebilir