Havalimanı

Havalimanı

Yolcu ya da kargo uçaklarının kalkış ve inişlerini yaptığı alandır Hemen hemen bütün önemli ve büyük kentlerde bir havalimanı bulunur
Havalimanlarının üç önemli görevi vardır Öncelikle, hava taşıtlarının kalkış ve inişlerini düzenli olarak ve güvenli bir biçimde yapabilmelerini kolaylaştırır İkincisi, yolcu, posta ve kargo trafiğinin düzgün ve hızlı akışını sağlar Üçüncü olarak, havalimanlarında uçakların uçuşa hazır olup olmadığı denetlenir Havalimanlarında uçaklar için hangarlar, bakım ve onarım atölyeleri, yakıt ve gerekli başka depolar bulunur

Hava yolculuğunun öteki bütün taşımacılık biçimlerine göre üstünlüklerinden biri de hızdır Ne yazık ki, uçakların çoğu, motor tasarımındaki tüm gelişmelere karşın hâlâ çok gürültülüdür Kalkış ve iniş için büyük alanlar gerektirir ve havalimanlarının çoğu kentlere uzak yapıldığından kente gidiş gelişler oldukça zaman alır

1939'a kadar çimen alanlara inebilen uçaklar, günümüzde iniş ve kalkışları için beton ya da asfalt kaplı sert pistler gerektirecek kadar ağırlaşmıştır
Uçaklar normal olarak rüzgâra karşı iner ve kalkar Bu nedenle eski havalimanlarında pist

sistemi çok yönlü olarak yapılırdı Uçakların rüzgâra karşı inip kalkmalarını sağlamak için üç pist üçgen biçiminde yerleştirilirdi Havalimanlarının bazılarında ise iki pist bulunurdu Çağdaş havalimanlarında yörede genellikle esen rüzgâr temel alınarak yapılmış bir ana pist vardır, çünkü rüzgâr günümüzün büyük ve güçlü uçaklarını fazla etkileyemez

HAVALİMANI a

1 Sivil havacılıkta hava taşıtları için iniş, kalkış, bakım, ikmal, park, yolcu ve yük İndirip bindirme gibi işlemlerin yapılmasını sağlayan tesis

—2 Havalimanı müdürlüğü, bu altyapıyı düzenleme, işletme ve geliştirmeden sorumlu kuruluş

—ANSİKL Havalimanlarının boyutlarını, trafik artışı göz önüne alınarak büyütme eğilimi vardır; havalimanındaki trafik, iniş ya da kalkış sayısı, inip binen yolcu sayısı ve ton olarak transit geçen yükle ifade edilir Büyük tonajlı uçaklar (Boeing B-747, 360 t) için iniş ve kalkış pisti 3 800 m uzunluğa, 60 m genişliğe ulaşabilir Havalimanlarının çoğunda, iniş trafiğini kalkış trafiğinden ayırmak için, egemen rüzgârlara göre yönlendirilmiş, birbirine koşut iki pist bulunur; diğer yönlerden esen rüzgâr varsa, ilk iki pistten farklı doğrultuda bir üçüncü pist kullanılır Betonlaşmış bu pistlerin ayırtedici özelliği, uçakların maksimum ağırlığı ve normal bir tekerlek basıncıyla belirtilir Sodyum buharlı güçlü lambalardan oluşmuş kenar işaretleri, kötü görüş koşullarında, pilotların pisti görmelerine ve pist kenarlarını belirlemelerine olanak verir; ayrıca pistin önünde yer alan ışıklı rampa ve radyoelektrik biykınlar, önceden belirlenmiş noktaların aşıldığını pilota otomatik olarak bildirir

Öte yandan piste yaklaşma sırasında zayıf görüş koşullarında iniş tamamlanıncaya kadar radyoelektrik demetler pilota yol gösterir; bu demetlerden alınan işaretleri borda aygıtları otomatik olarak değerlendirir ve ideal iniş eksenine göre uçağın konumunu pilota bildirir Bu sisteme İLS (instrument Landing System [aletli iniş sistemi]) adı verilir ve tüm dünyada benimsenir Farklı erim ve duyarlığı olan radarlar kontrol kulesindeki kontrolörlere yaklaşan uçakların konumunu bildirir; kontrolörler çarpışma tehlikesini önlemek ve kimi uçakların bekleme bölgesinde beklemede kalmasını sağlamak için mürettebata gereken buyrukları verir

Uçaklar kalkışta piste ve inişte terminale ulaşmak İçin pist gibi işaretlenmiş yollardan ya da "taxiway"lerden yararlanır Piste yerleşme, iniş ve kalkış izinlerini kontrol kulesi radyoyla verir
Park alanındaki uçaklara kamyon pompalar yeraltı depolarından çekerek yakıt İkmali yapar Uçakların bakım ya da gözden geçirme işlemleri, bazen dev hangarlarda uygulanır

Günümüzde merkezileşmiş havalimanı kavramının yerini, çoğunlukla küçük havalimanlarından oluşan bir sistem alır; bu sisteme katılan her havalimanı uçakların park yapmasını sağlayan uydularla donatılır Yolcu biletini satın aldığı şirkete ait hava terminaline giderek bagajlarını kaydettirir; sonra genellikle gümrük ve polis kontrolünden geçerek girilen bir yeraltı koridorundan belirtilen uyduya gelir; bu koridorda patlayıcı maddelerin ve silahların uçağa sokulmasını önlemek için güvenlik kontrolü yapılır Uçağa, genellikle yürüyen merdivenlerin yerini alan bir körüklü köprüden geçilerek girilir Bununla birlikte havalimanı ile uçak arasında yolcuları özel taşıtlarla taşımaya dayanan başka sistemler de vardır; bu taşıtlarda bulunan ayarlanabilir kabin uçağın giriş kapısına değin yükselir

Bagajlar kendilerine ayrılmış bir devreyi izler Bunlar da X ışınları ile kontrol edildikten sonra uçağın bagaj bölmelerine yüklenmelerini kolaylaştıran kontey-nerlere yerleştirilir, iyi tasarlanmış modern bir havalimanında yolcu, otomobilini terminal yakınında bulunan bir park yerine bırakır ve hemen terminale ulaşır; böylece uçağa varmadan önce çok kısa bir yol yürür

Çağdaş havalimanı pistleri, terminalleri, park yerleri, garajları, otelleri ve yük bölgeleri ile 2 000 ha kadar yer kaplayan dev bir bütün oluşturur Bu havalimanları arasında Los Angeles, Atlanta, Dallas, Montréal ve Roissy-en-France (Charles-de-Gaulle) havalimanları sayılabilir; bununla birlikte büyük havalimanı anlayışı varlığını sürdürür