Berzah - Ölüm-âhiret Arası âlem - Geçit

Berzah - Ölüm-âhiret arası âlem - geçit


BERZAH (Ölüm-âhiret arasıâlem)
Kur'an-ı Kerim'de üç yerde geçen bu terim iki şeyin arasını ayıran nesne veya geçit demektir Esas âhiret hayatıyla dünya hayatının arasını ayıran sürece de Berzah denmektedir İlk müfessirlerden Mücahid b Cebr (ölm 719) bu terimin Kur'an bünyesindeki anlamına işaret ederken şöyle diyor: "Berzah, ölümle haşir arasında kalan süredir" (Ebu Nuaym; Hilye 3 / 290)
Kur'an, ölüm sonrası hayatımızın bir kısmının geçeceği âleme Berzah Âlemi diyor (Müminun 100)

Kur'an'da Berzah hayatının niteliğinden bahsedilmez Ancak, İslam tasavvuf literatürü Berzah konusunda çok zengin bilgiler sunmaktadır Müslüman mistiklerin ruhsal deneylerine dayanarak verdikleri bilgilere göre Berzah hayatı bir tür rüyadır Öyle bir rüya ki, müstesna ruhlar bir yana, o rüyadan uyanış ancak âhiretle mümkün olur Bu rüya her ferdin, âhirette hakedeceği karşılığa uygun bir seyir içinde geçer Âhiret hesaplarını başarılı bir şekilde verecek benliklerin Berzah hayatları mutluluk ve güzelliklerle, diğerlerininki ise acılar ve sıkıntılar içinde geçecektir

Tasavvufun tespitlerine dayanarak şunu da rahatlıkla söyleyebiliriz: Berzah Âlemi'nde insanın tekamülü devam edecektir Berzah'la ilgili tespitleri değerlendiren çağımızın en büyük İslam düşünürü Muhammed İkbal (ölm 1938) şöyle diyor: "Berzah hali basit bir bekleme hali olmaya benzemiyor O, benliğin, realitenin yepyeni görünüşlerine tanık olduğu bir varlık halidir Öyle bir hal ki, benlik kendini, karşılaşacağı yeni oluşlara orada hazırlar" (İkbal; Reconstruction of the Religious Thought, 114)

Kur'ansal kavram'ara özellikle bunların ölüm ötesiyle ilgili olanlarına en doyurucu açıklamaları getiren bilginlerden biri olan Şah Veliyullah Dehveli (ölm 1762) Berzah konusunu şöyle özetliyor: "Bil ki, insan ölünce toprağa bağlı cesedi dağılır, çürür, ölümsüz benliği (nutkî benlik) kalır Böylece, meleklik denen hal zuhur eder, hayvansal-lık söner Berzah âleminde insanlar muhtelif gruplar oluştururlar Bir kısmı uyanık haldedirler ki, bunlar nimet ve azaba muhatap olurlar Bir kısım berzahlılar-sa tam uyanık değillerdir Bunlar rüya halindedirler Bunlar âhirette de uyanmazlarsa berzahı gerçek sanırlar Bir kısmı da meleklik ve hayvanlığın ortalarında yer aldıkları için basit bazı varlıklara katılırlar Kısacası, berzah âlemi bu âlemin kalıntılarından başkası değildir" (bk Dehlevi, Hüccetullah el-Bâliğa 99-101)