Ahmet Ağaoğlu-Türk Siyaset Adamı

Ahmet Ağaoğlu-Türk siyaset adamı

AĞAOĞLU (Ahmet), türk fikir ve siyaset adamı (Şuşa, Azerbaycan, 1868-istanbul 1939) Sorbonne Üniversitesi'nde tarih ve filoloji okudu Fransız dergilerinde, çoğu fars edebiyatıyla ilgili, makaleler yazdı Ahmet Rıza Bey ile tanıştı Eğitimini tamamladıktan sonra Tiflis'e döndü (1894) Hüseyinzade Ali (Turan), Ali Merdan Topçubaşı, ismail Gaspıralı ile birlikte milliyetçi fikirleri yaymaya çalıştı Hayat gazetesini çıkardı (Hasan Bey Zerdani ile birlikte); İrşat dergisini yayımladı Ortaöğrenimini doğduğu şehirde tamamladıktan sonra Paris'e gitti

Yazıları Jön Türklerin ilgisini çekti Şurayı ümmet dergisi de bu yazıların bir bölümünü yayımladı Rusya Türkleri'nın haklarını savunacak dernekler kurulmasına da öncülük etti İkinci meşrutiyetin ilanından sonra İstanbul'a gitti (1909) Maarif müfettişi, sonra Süleymaniye kütüphanesi müdürü oldu Hikmet, Sebilürreşat, Ateş dergilerinde yazılar yazdı Darülfünun'da rusça ve türkmoğol tarihi hocalığına getirildi (1909) Türk Yurdu ve Türk Ocağı'nın kurulmasında öncülük etti Türk Yurdu dergisinde "Türk Âlemi" adlı yazı dizisini yayımladı 1912'de Afyon mebusu seçildi Aynı yıl İttihat ve Terakki fırkası'nm merkezi umumi üyeliğine getirildi

Matbuat cemiyeti'nde kurucu üyelik yaptı 1919'da İttihat ve Terakki'nin ileri gelenleriyle birlikte İngilizlerce tutuklandı; Malta'ya sürüldü Sürgünden önce Ankara' ya gitti, ulusal harekete katıldı Ankara' da Matbuat umum müdürlüğü yaptı Hakimiyet-i Milliye gazetesinin başyazarı oldu 1923-1931 yılları arasında Kars milletvekilliği ve Ankara Hukuk mektebi'nde anayasa hukuku hocalığı yaptı 1930'da kurulan Serbest Cumhuriyet fırkası'nm fikir önderiydi Fırkanın kendisini feshetmesinden sonra Darülfünun'da hukuk tarihi profesörlüğüne atandı Kurduğu Akın gazetesinde, İnönü hükümetini eleştiren yazılar yazdığı için gazete kapatıldı (1933) Aynı yıl üniversiteden emekli oldu Çeşitli yayın organlarında yazılar yazdı, kitaplar yayımladı

Ağaoğlu yazılarında türk milliyetçiliği fikrini işledi Dünyada bağımsız kalan son islam ülkesi Osmanlı imparatorluğumun tutsak olmaması için milliyetçiliği uyandırmanın gerekli olduğunu savundu Malta'da yazdığı Üç medeniyet adlı kitabında avrupa uygarlığının öteki uygarlıklar arasında üstün duruma yükseldiğini, türk ve islam toplumlarının avrupa uygarlığına ayak uydurdukları ölçüde varolabileceklerini ileri sürdü Başlıca yapıtları: Şii mezhebi ve menbalan (1892), islam ve ahund (1900), İslama göre ve islam âleminde icaoV7(1901), Üç medeniyet (1920; Malta), Hindistan ve İngiltere (1927), Serbest insanlar ülkesinde (1931), Devlet ve fert (1936), İhtilal mi, inkılap mı (1942), Serbest fırka hatıraları (1950)