Gümrük

Gümrük


GÜMRÜK a (lat commercium ve yun kumerki'den)

1 Yurtdışından alınan ya da yurtdışına satılan malları denetlemek ve alınması gereken vergileri tahsil etmekle görevli kamu idaresi: Gümrük idaresi (Bk ansikl böl)

—2 Gümrük İdarelerinin, sınırlarda, limanlarda ve havalimanlarında bulunan yeri: Gümrüğe gitmek

—3 Tahsil edilen vergi ve resimlerin toplamı: Gümrüğünü ödemek Gümrükten muaf olmak

—4 Gümrük duvarları, bir ülkenin koyduğu gümrük sınırı: Gümrük duvarlarını yükseltmek

|| Gümrükten mal kaçırır gibi, telaş ve ivedilikle, herkesten gizleyerek |j Gümrükten mal kaçırmak, bir malı gümrük vergilerini ödemeksizin bir ülkeye sokmak ya da bir ülkeden çıkarmak

—Uluslarar ikt Gümrük kataloğu, uluslararası ticaret istatistiklerini tutmak ve gümrük tarifelerinde kullanmak amacıyla, malları kategoriler halinde sınıflandırma yöntemi

—Verg huk Gümrük beyanı, yurtdışından getirilen ya da yurtdışına çıkarılan malların, gümrük kapılarından girişi ya da çıkışı sırasında taşıyıcısı, sahibi ya da vekili tarafından gümrük İdaresince denetlenecek konuların bu idareye sözlü ya da yazılı olarak bildirilmesi

|| Gümrük birliği, iki ya da daha çok devlet arasında, birlik ülkeleri dışındaki ülkelere vergi konduğu (ortak tarife), serbest değişimin uygulandığı kendi sınırları içinde ise her tür vergilendirmenin kaldırıldığı topluluk

|| Gümrük bölgesi, bir sınırı belirten ve içinde kaçakçılığı ortaya çıkarmak ve önlemek amacıyla, gümrük idaresinin mal dolaşımı üzerinde denetim yetkisini kullandığı bölge (Türkiye'de, karalarda gümrük hattından içeri, denizlerde ise karasuları, iç-suları ve kıyılardan içeri 30 km derinliğindeki alan ve Boğazlar, Marmara denizi, istanbul limanı ve gümrük işlemleri yapılan havaalanları gümrük bölgesi sayılır)

|| Gümrük cezası, yurtdışından alınan eşyalar için, ödenmesi gerekenden daha az vergi tahakkukuna neden olacak eksik ya da yanlış beyanda bulunulması durumunda gümrük idarelerince mal sahibine verilen para cezası (Türkiye'de bu ceza, vergiye matrah olacak değerin birim fiyatı İtibariyle eksik beyan edilmiş olması durumunda; eşyanın miktar olarak beyan edilenden fazla çıkması durumunda; eşyanın tabi tutulması gerekenden daha düşük bir orana göre beyan edilmiş olması durumunda vergiye yansıyacak eksikliğin, olayın yinelenmesine göre bir, iki ya da üç katı olarak verilir Bu ceza, İtiraz edilmeden ödenirse üçte biri affedilir)

|| Gümrük damgası, bir kolinin denetimden geçtiğini göstermek üzere koli üzerine konulan işaret ya da bir malın gümrük vergilerinin ödendiğini belirtmek İçin düzenlenen evrak üzerine vurulan damga

|| Gümrük değeri, gümrük vergi ve resimleri değeri üzerinden ödenen eşyanın, bu vergilere matrah olmak üzere gümrük İdaresine beyan edilmesi gereken değeri

|| Gümrük hattı, Gümrük kanunu md 14'e göre, Türkiye'nin siyasi sınırları (Ancak, serbest liman ve bölgeler ile gümrüklenmemlş eşyanın konulduğu antrepolar ve bu tür eşya konulmasına gümrük idaresince İzin verilmiş yerler gümrük hattının dışında sayılır)

Gümrük işlemleri, gümrük idarelerince yapılan denetleme ve vergilendirme İşlemleri

|| Gümrük kapıları, karada, denizde ve havada gümrük hattından giriş ve çıkış yapılan yerler (Gümrük kapılarının gümrük hattından İçerde olması durumunda denizlerde ve havada taşıt araçları, gümrük hattından geçtikten sonra, belli bir yolu izleyerek gümrük kapısına gelmek zorundadırlar)

|| Gümrük labora-tuvarı, yurtdışından alınacak ya da yurtdışına satılacak eşyanın, özellikle kimyasal maddelerin, gümrük tarife cetvelindeki yerinin belirlendiği ve hangi gümrük rejimine gireceğinin saptandığı kimya ve fizik laboratuvarı

|| Gümrük muayene memuru, gümrük İdaresine bağlı ve ülkeye girip çıkan malları denetlemekle görevli memur

|| Gümrük muhafaza devriyesi, Gümrük muhafaza teşkilatı'nın, özellikle kıyılardan yapılacak kaçıkçılık olaylarını saptamak, faillerini yakalamak ya da kaçakçılık girişimlerini önlemek amacıyla, botlarla gezici olarak sürekli ve düzenli hizmet veren ekibi

|| Gümrük rejimleri, değişik gümrük olayları için yapılacak işler, uygulanacak yöntemler ve öteki şekil koşullarını göstermek üzere, gümrük yasası içinde yer alan düzenlemeler (Türkiye' de, giriş gümrük İşlemleri için "Giriş rejimi" adı verilen düzenleme gibi; "Çıkış rejimi", "Aktarma rejimi", "Antrepo rejimi", "Geçici kabul ve geçici muaflık rejimi", "Sundurma rejimi", "Transit rejimi", "Posta rejimi", "Sınır rejimi", "Denizden kurtarılan eşya rejimi", "Eşyanın satış ve tasfiyesi rejimi" de Gümrük kanunu içinde ayrı ayrı düzenlenmiştir)

|| Gümrük tarife cetveli kanunu, tüm eşyaları 99 fasıl içinde tasnif eden ve vergi oranlarını gösteren 474 sayılı yasa

|| Gümrük tutanağı, gümrük görevlileri tarafından hazırlanan tespit belgesi || Gümrük vergi ve resimleri, dış ülkelerden alınan eşyaların değeri ya da miktarı üzerinden alınan vergi ve resimlerin tümü (Gümrük vergisi, Katma değer vergisi, Rıhtım resmi, Damga vergisi ve Belediye hissesi adlarıyla beş grupta toplanan bu vergi ve resimler, genelde değer üzerinden [ad valorem] alınır Ancak pek az sayıdaki madde için verginin matrahı miktarı ya da ölçüye [spesifik] dayanır) [Bk ansikl böl]

|| Gümrüğe ödenmiş değer, dışalım eşyasının, gümrük vergi ve resimleri ödendikten sonraki değeri

—ANSİKL Cumhuriyet döneminin başlangıç yıllarında, çeşitli kanun, kararname ve tefsirlerle çok dağınık bir uygulama içinde olan gümrük mevzuatı, ilk kez 1 haziran 1929 tarih ve 1499 sayılı "Gümrük tarifesi kanunu" İle bir bütünlük kazanmıştır Bu yasanın büyük bir bölümünü oluşturan "Gümrük İthalat umumi tarifesi cetveli" Türkiye'ye getirilecek eşyanın her yüz kg'ı üzerinden vergi alınmasını öngören bir düzenleme ile hazırlanmıştı Bugün yürürlükte olan ve vergilendirmede "Ad valorem" esasını getirmiş olan "Gümrük giriş tarife cetveli" 14 mayıs 1964 tarih ve 474 sayılı yasadır Tarife kanunlarından ayrı olarak yayımlanan İlk gümrük yasası 2 mayıs 1949 tarih ve 5383 sayılı yasadır Günümüzde yürürlükte olan gümrük yasası ile 19 temmuz 1972 tarih ve 1615 sayılı yasadır

Gümrük vergisinde vergi yükümlüsü gümrükten eşya geçiren ve bunu beyan etmekle görevli olan gerçek ya da tüzel kişidir Gümrük vergisinin matrahı gümrük vergisi ödeme yükümlülüğünün başladığı tarihteki rayiç fiyattır Vergiyi doğuran olay, vergiye tabi malları Türkiye Cumhuriyeti gümrük hattından geçirmek üzere gümrük idarelerine yapılan beyandır Gümrük vergisi, mal gümrük hattından geçmeden tahsil edilir Türkiye'ye kesin olarak girecek ticari eşya İçin yazılı beyan zorunluluğu vardır Bu beyan, Gümrük tarife cetvelinin düzenlenmesine uygun olarak giriş beyannamesi ile yapılır Gümrük vergisi oranları Gümrük tarife cetvelinde belirtilmiştir

—Tar Osmanlı devletinin kurucusu Osman Bey zamanında bazı geçiş yerlerinde "meks" adı altında "baç" biçiminde bir tür alınırdı Meksin şeriata uygun olmadığını düşenen halk, mekkas denilen gümrük memurlarına da iyi gözle bakmaz, bu görevi almaktan kaçınırdı Osmanlılar kıyılarda sevahll, sınırlarda hudut ve ülkenin bazı yerlerinde kara gümrükleri kurarak gümrük vergilerini buralardan toplarlardı Kapitülasyonlardan sonra gümrük vergisi yüzde üç olarak saptandı Gümrük vergileri devlet ya da zaman zaman iltizam adına toplanırdı

Tanzimat'tan sonra iltizam kaldırılarak istanbul ve çevresi için istanbul Emtia gümrüğü kuruldu, öteki yörelerde maaşlı memurlar görevlendirildi 1842-1859 arası iltizam sistemine yeniden dönüldü 1859'dan sonra çeşitli yönetmeliklerle gümrük kuralları düzenlenmeye çalışıldı Kıyı, sınır ve kara gümrükleri on yedi emanete ayrılarak emanet kuralı uygalanmaya başlandı (1860) Daha sonraki yıllarda bu yönetmeliklere bağlı olarak birçok ülke İle anlaşma yapıldı, İstanbul Emtia gümrüğü emaneti Rüsumat emaneti'ne çevrildi Yapılan yeniliklere karşın kapitülasyonlar nedeniyle 1907 yılına kadar gümrük vergisi artırılamadı ikinci meşrutlyet'ten (1908) sonra bağımsız gümrük uygulaması başlatma çalışmaları da yarım kaldı Bu durum 1923'e kadar sürdü