Güğüm

Güğüm




GÜĞÜM a Genellikle bakırdan yapılan, kulplu, uzun ve dar boyunlu kap

—ANSİKL Güğüm, tek kulplu bir testiye benzer Gövdesi şişkin, boynu dar ve uzun, ağzı genişçe ve kapaklıdır Kulpsuz planları da vardır Genellikle bakırdan yapılır Pirinçten, altın ve gümüşten yapılanları, üzeri çeşitli maden bezeme teknikleriyle süslü olanları, yazılıları da vardır, içine konan şeye göre su güğümü, süt güğümü, pekmez güğümü, boza güğümü, salep güğümü, rakı güğümü, mürekkep güğümü vb adlar alır Su güğümlerinde içindeki suyun düzgün akmasını sağlayan oluklu bir dil bulunur Rakı güğümü su güğümüne benzer ama ondan küçüktür

Eskiden rakı, gövdesinde bakır ya da pirinçten yürek motifi bulunan bu küçük güğümlerle müşterilere sunulurdu Konaklarda ve kahvehanelerde çok kişiye pişirileceği zaman kahve, güğümle pişirilirdi Kahve güğümleri dilli ve kapaklıydı Pekmez ve salep güğümleri de kahve güğümüne benzer Yalnız salep güğümünün altında özel bir mangal bulunur Bu tür güğümler gezici salepçiler tarafından bugün de kullanılmaktadır

Pekmez güğümlerinde oluklu dil bulunmaz Eskiden bakır ya da pirinçten yapılan süt güğümlerinin yerini, günümüzde galvanizli tenekeden yapılmış olanlar almıştır Bunların biçimi ötekilerden biraz farklıdır Altı genişçe, silin-dirik bir gövdesi ve genişçe bir boynu vardır Kapaklı ve dilli olur Bunların yanı sıra bir de mürekkep güğümleri vardı Mürek-kepçiler çalkalanıp dövüldükçe kıvama geldiğinden, mürekkebi güğümlere koyar ve sık sık çalkalarlardı Mürekkep güğümü su güğümüne benzemekle birlikte oluğu yoktu ve kapağı sıkıca kapanırdı Her tür mürekkeple yazılmayan elyazması mushaflar için mürekkepçiler birkaç güğüm ayırır, her yıl surre* alayına teslim ederek Mekke'ye gönderirlerdi

Yakın zamana değin çeyiz eşyası arasında yer alan güğümler, günümüzde de kullanılmaktadır Mürekkep güğümleri, rakı güğümleri, kahve güğümleri ortadan kalkmış olmakla birlikte çeşitli amaçlarla kullanılan güğüm, Anadolu'nun birçok yöresinde günümüzde de en gerekli ev eşyaları arasındadır