Grup, Druppo

Grup, Druppo,


GRUP a (ital gruppo, düğüm, fr groupe' tan)

1 Bir bütünün bir sınıflandırmadaki türdeş bölümü; küme: Gruplara ve alt gruplara ayırmak

—2 Bir bütünü oluşturan ve ortak özellikleriyle tanımlanan şeyler, hayvanlar ya da kişiler bütünü; küme, takım (genellikle sıfat tamlamasında tamlanan olarak): Sınıf iki gruba ayrıldı: in-gilizceyi seçenler, almancayı seçenler Etnik gruplar

—3 Birbirine yakın, aynı türden şeylerin ya da varlıkların oluşturduğu bütün, özellikle de onu oluşturan sayı ya da nicelikle tanımlanan bütün; öbek: Bir grup meraklı kaza yerinde toplandı Küçük gruplar halinde yürümek

—4 Benzerliklerin ya da ortak amaçların birleştirdiği kimselerden oluşan topluluk: D grubu sergisi Siyasi gruplar

—5 Orkestra, vokalistvb topluluğu: Bir pop müziği grubunu dinlemeye gitmek —6 Birçok kimseyle yapılan ya da birçok kişiyi kapsayan şey: Grup çalışması Grup gezisi Grup bileti, tarifesi

—Ask Silahlı kuvvetlerde, çeşitli sınıf ve silahlardan taktik amaçlarla kurulan, alay ve eşiti düzeyindeki birliklere verilen ad (Bk ansikl böl) || Grup ateşi, topçunun takım ya da bataryaca yaptığı ateş biçimi

—Ask denize Arama ve müsadere grubu, bir savaş gemisi mürettebatının, karada görev yapacak biçimde eğitilmiş bölümü

—Ayırıcı ruhbil Grup etkeni, bir faktöryel çözümlemenin içerdiği bütün değişkenlerde değil de, bazı değişkenlerde ortaklaşa bulunan etken

—Basın Basın grubu, günlük, haftalık vb gazeteler, dergiler, değişik nitelikte süreli yayınlar, kitap, bazı Batı ülkelerinde olduğu gibi radyo ve televizyon yayınları yapan kuruluş (Bk ansikl böl)

|| Gazeteler grubu, aynı kimsenin malı olan ve çoğu zaman ayrı dağıtım bölgeleri bulunan gazeteler bütünü

—Biyol ve Etol Grup etkisi, aynı türde iki ya da daha çok bireyin dar bir alanda bir arada yaşamasından doğan morfolojik, fizyolojik ve etolojik değişikliklerin tümü (Bk ansikl böl)

—Ceb Birleşmeli bir * İşlemiyle donatılmış olan, bir etkisiz eleman kabul eden ve her elemanı bir tek bakışımlıya sahip olan G kümesi; burada *, G içinde bir iç İşlemdir [Grup (G, *)] biçiminde yazılır (Bk ansikl böl)

|| Bir E kümesi üzerindeki işlemleyenler grubu, (G, , *) üçlüsü; burada (G,) bir grup ve *, GxE den E içine tanımlı, grup yasasıyla bağdaşık bir dış bileşim yasasıdır, yani x, E nin bir elemanı olmak üzere, G nin ive f elemanları ne olursa olsun (ff')x=f(f'x), ex = x tir

—Dy Vagon grubu, bir tren dizisinde yer alan ve aynı yöne giden yolcu ya da yük vagonları grubu

—Elektrotekn Aynı ayna etkiyecek biçimde eşleştirilmiş aynı tür düzenekler bütünü || Hidroelektrik grup, bir elektrik üreteci ve buna mekanik olarak bağlı, hidrolik bir türbinden oluşan üreteç grubu || ilg-ner grubu, bir motorun güç kayıplarını azaltmaya yarayan bir volanla donatılmış Ward-Leonard grubu

|| Kaskat grup

— ÇEVİRİCİ* GRUBU [| Motor grubu, elektrik ya da ısı enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren döner makineler topluluğu

|| Termoelektrik grup, bir ya da birçok elektrik enerjisi üretecine mekanik olarak bağlanmış termik bir motordan oluşan üreteç grubu

|| Tersinir grup, türbinleme ve pompalama gibi çift işlev gören hidroelektrik grup

|| Türboalternatör grubu, motoru bir buhar türbininden ve üreteci bir alterna-törden oluşan termoelektrik grup

|| Üreteç grubu, mekanik ya da ısıl enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren döner makineler topluluğu

|| Ward-Leonard grubu, bir doğru akım motorunun indüvlsini doğru- -dan besleyecek doğru akım üretecini çalıştıran almaşık akım motorundan (asenk-ron ya da senkron) oluşmuş bütün (Almaşık akım motorunun dönme hızı ve yönü üretecin uyarma akımıyla ayarlanır Uzun süre, tersinir hadde makineleri gibi yüksek güçlü sınayisel uygulamalarda kullanılmış bu gruplar, günümüzde kaybolmak üzeredir; almaşık motor ve üreteç grubunun yerini, denetimli bir statik doğrultucu almıştır)

—Flz Grup hızı —

HIZ —Genet Bağlantı grubu, aynı kromozom üzerinde yer alan ve farklı kromozomlar üzerindeki genlerden daha sık birlikte aktarılan gen topluluğu (Bk ansikl böl)

—Güz sant Figür ve nesnelerin bir araya gelerek oluşturduğu bütün || Heykelcilikte, özellikle İki ya da birçok tamoyma figürün, bağlantılı ya da bağlantısız olarak aynı destek üzerinde bir araya getirilmesinden oluşan bütün

—Hematol Akyuvar kan grubu, akyuvarlara özgü kan grubu (Henüz çok iyi bilinmeyen akyuvar kan grupları HLA sisteminden ayrı antijen sistemleri halindedirler; bugün için en iyi bilinenleri granülo-sit antijenleridir [Örneğin NA sisteminin NA, ve NA2 grubu]) |

| Alyuvar kan grubu, alyuvarlara özgü kan grubu (Alyuvar kan grupları her biri alyuvar zarındakl bir allotiplk antijen takımından oluşan ve tek etmenli bir birimle Indüklenmiş olan, genetik açıdan birbirinden bağımsız sistemler halinde bulunurlar) [Bunlara genel olarak KAN GRUBU denir]

II Dokusal grup, HLA SİSTEMİ'nin eşanlamlısı |{ immünog-lobülin kan grubu, serum proteinlerine özgü kan grubu, (immünoglobülin grupları, her biri genetik olarak indüklenmlş allotiplk antijen takımlarından oluşan sistemler halinde bulunurlar [Örneğin Gm sistemi])

|| Kan grubu, kan hücrelerinde ve bazı serum proteinlerinde yer alan, genetik olarak indüklenmiş ve genetik olarak birbirinden bağımsız bulunan, ama ortak yanlarıyla birer sistem oluşturan alo-antijenler takımı (Başlangıçta yalnız alyuvarlara özgü sanılarak gruplanan kan grupları, sonradan akyuvarlara, trombo-sitlere ve Immünoglobülinlere özgü sistemlerin keşfiyle daha ayrıntılı olarak belirtendiler) [Bk ansikl böl] \\Trombosit kan grubu, trombositlere özgü kan grubu (Trombosit kan grupları bugün bilinen dört antijen sistemi halindedir: Duzo sistemi, PIA, PIE, Ko, [Örneğin PIA sisteminin PIAI, grubu, özellikle bağışıklık sağlayıcıdır])

—Hldr pnöm Hidrolik grup, hidrolik bir devrede akışkanın koşullandırılmasın! ve dolaşımını sağlayan bütün (filtreler, pompalar vb)

—işi Ikt Kararları ve stratejik bakımdan yönlendirilmeleri bir ana şirket tarafından denetim ve koordine edilen ya da edilebilir olan işletmelerin tümü (Bk ansikl böl)

—Kim işlevsel grup, bir moleküle belirli bir işlevin ayırtedici özelliklerini kazandıran atom grubu

—Koregr Bale grubu, bir bale topluluğunda solocular ve yıldız dansçılar dışındaki dansçıların tümü (corps de ballet ya da kordöbale de denir)

—Psikan ve Topruhbil Grup bilinçdışı, grubun İçinde beliren, onu kuran ya da yıkan dürtülerin düzeni (Bk ansikl böl) || Grup fantazması, bireyi kendi yalnızlığından kurtaran bir sosyal İlişki topluluğuna ya da grubuna İmgesel düzeyde bağlayan fantazma; toplumsal grupları birbirine bağlayan ve karşı karşıya getiren, onları tarihsel gelişim içine yerleştiren fantazma (Bk ansikl böl)

|| Grup imgeseli, grup tarafından üretilen, tüketilen ve ona benzeri gruplar arasında kendi kimliğini kazandıran tasarım (Bk ansikl böl) || Özne grup, uyruk grubun tersine, bir iç yasadan kalkılarak kurulan grup (Bk ansikl böl)

|| Uyruk grup, özne grubun tersine, yasasını dışarıdan alan grup

—Ruhbil Sisteme bağlı bir işlemle başlangıç noktasına dönmeyi olanaklı kılan İşlemler sistemi (Bk ansikl böl) || İNRC grubu, J Piaget'ye göre biçimsel düşünmenin, her özdeş (i) işlemin hem bir ötekinin evriği (N), hem de bir üçüncünün karşıtı (R), aynı zamanda bir üçüncünün de birinci işlemin bağlılaşığı (C) [ya da ikili] olduğu belirtici mantıksal yapısı (Bk ansikl böl)

—Slg Grup sigortası, ferdi kaza sigortalarında, aynı rizikoyla karşı karşıya olan, en az on kişinin tek bir poliçe İle yapılan sigortaları

—Siyas, bil ve Anayas huk Grup başkanı, parlamentoda bir siyasi parti grubuna başkanlık eden milletvekili (Partinin genel başkanı milletvekili ise, parti grubunun da başkanıdır, aksi durumda grup başkanı, grup üyeleri arasından seçilir) || Grup kararı, bir siyasi parti grubunun parlamentoda görüşülecek harhangi bir konuda grubun izleyeceği tutumu saptayan kararı (Siyasi partilerin parlamento grupları, üyelerini bağlayıcı nitelikte grup kararı alabilirler Ancak kimi konularda parti gruplarınca görüşme yapılmaz ve karar alınamaz [Anayasa md 83,100]) || Parlamento grubu, bir siyasal mecliste aynı eğilimdeki ya da aynı siyasal örgüte mensup kişilerin oluşturdukları sürekli topluluk

—Soğut san Hermetik grup, aynı sızdırmaz hacim içine yerleştirilmiş bir kompresörle, bu kompresörü çalıştıran motordan oluşmuş bütün (Gömlek sökülebili-yorsa yarı-hermetlk grup denir)

|| Soğutma grubu, bir kompresör ve bir motordan oluşan motor-kompresör grubu, kompre-sör-kondansör grubu ya da birleşik soğutma sistemi


—Tekst Çerçeve ve gücü teli grubu, dokumanın bir bölümünün hazırlanmasına katkısı olan ve bir araya getirilmiş çerçevelerden ya da gücü tellerinden oluşan grup

—Telekom Birincil grup, 4 kHz bant genişliğinde 12 telefon kanalından oluşan, dolayısıyla 48 kHz'lik bir genişliği olan, frekans çoğullamalı grup

|| Çoklu grup, ikincil telefon kanalı grupları kümesi (Olağan halde 15 kanal taşır)

|| ikincil, üçüncül ya da dördüncüI grup, sırayla 5 birincil, 5 ikincil, ya da 3 üçüncül gruptan oluşan frekans çoğullamalı grup

|| Kanal grubu, bir bütün halinde iletmek, yükseltmek ve işlemek amacıyla çoğullanmış iletim kanallarının tümü

|| Temel grup, sayısal İletimde, 2 048 Kb/sn ya da kısaca 2 Mb/sn'lik bir sayısal debiyle iletilen, zaman çoğullamalı 30 telefon kanalından oluşmuş küme (Sayısal iletimde, 140 Mb/sn'lik bir sayısal debi sağlamak için 64'e kadar temel grup birleştirilebilir)

—Topbil Birincil grup, aralarında doğrudan iletişim kuran ve gruba duygusal bağlar İle bağlı kişilerden oluşan sınırlı grup || ikincil grup, biçimsel nitelikteki ilişkilerin genellikle üçüncü kişiler vasıtasıyla kurulduğu grup || Toplumsal grup, nesnel ya da öznel, seçilmiş ya da verili bir ölçüte göre yapılaşmış kişiler kümesi; bu ölçüt kişilerarası ilişkilerin tümünü belirler (Bk ansikl böl)

—Topruhbil ve Psikoterap Temel grup, gruba dayanan grup, tanı grubu, gelişme grubu, eğitim grubu, duygunlaştırma grubu; training* grubu'nun eşanlamlısı

|| Tanışma grubu, yaşanmış bir deneyim sayesinde, kişilerarası iletişim ve ilişkileri geliştirip iyileştirmeyi amaçlayan bireysel gelişme grubu (Bk ansikl böl)

—Zootekn Kan grubu incelemesinin hayvancılıkta, birçok uygulama yeri vardır: damızlıkların belirlenmesi ve bunların soy zincirinin kontrolü, toplulukların genetik evrimlerinin ve ırklar arasındaki yakınlık derecelerinin incelenmesi, sığırlarda ikiz-kısırlığının önceden tespit edilmesi, taylarda hemolitik hastalığın önlenmesi

—ansikl Ask Birinci Dünya savaşı'ndan sonra ateşli silahlardaki yoğun gelişmeler, taktik görevler İçin ayrı güç ve çapta muharebe birliklerinden oluşan grupların kurulmasını zorunlu duruma getirdi Piyadenin özellikle zırhlı araçlara karşı hareket ve manevra gücünü artırmak İçin topçu birlikleriyle desteklenmesi sağlandı Böylece savaş sırasında etkisi artan muharebe grupları, İkinci Dünya savaşı sırasında önemli rol oynadı

—Basın Bu tür kuruluşlarda hisselerin çoğunluğu bir kişi ya da bir ana şirketindir (çoğunlukla aile şirketi) Basın grupları, özellikle reklam alma ya da bir dünya görüşünün savunulması gibi konular da ortak hizmetler ve olanaklar sağlar
Türkiye'de basın grupları 1960'lı yıllardan sonra oluştu Bu konuda çeşitli yan yayınlarıyla Hürriyet gazetesi öncü oldu (Yeni gazete, Hafta sonu, Gösteri ve çeşitli kitaplar vb) Hürriyet'i Günaydın, Milliyet gazetesi, Gelişim, Görsel gibi kuruluşlar izledi

—Biyol ve Etol Grup etkisi Tüm canlı türlerinde birlikte yaşama, cinsel yakınlaşmayı ve dolayısıyla üremeyi kolaylaştırır, ama tür içi yaşam mücadelesi nedeniyle de besin edinmeyi güçleştirir Çok sık bir topluluk dışa kapalılığın* ("kütle etkisi") tehdidi altındadır; çok seyrek bir topluluksa döl veriminin azlığı nedeniyle sönme tehlikesiyle karşı karşıyadır Ama "grup etkisi" bunlara değil de, birlikteliğin daha az genel ye daha az açık seçik sonuçlarına denir Örneğin göçmen çekirge (Schistocer-ca gregaria) tek başına olduğu zaman kanatlı, kısa elltralı ve zayıf kaslıdır, hiçbir göç içgüdüsü göstermez; ama rastlantıyla iki tanesi bir araya gelirse, deri değişimi yoluyla kanatlar uzar, renk koyulaşır, İştah artar, gezginlik ve göç eğilimi ortaya çıkar: "grup etkisi birey iki olunca başlar" (Gras-se)

Birliktelik bu çekirgelerde oldukça önemli morfolojik değişiklikler yarattığından, Uvarov'un araştırmalarından (1921) önce bu çekirgelerin yalnız yaşayanı ve göçmeni ayrı birer tür sayılıyor ve birincisine Locusta danica, İkincisine Locusta migratoria deniyordu
Grup etkisinin birtakım karmaşık duyumsal uyartılardan (görme, koku, temas), feromonların etkisinden, vb doğduğu sanılmaktadır Küçük hamamböcekleri (kalorifer böcekleri) türdeşlerlyle duyargalarını birbirine değdirdiklerinde ve türdeşlerinin dışkılarında bulunan bazı maddeleri yediklerinde (dışkısal besin) büyümelerinin hızlandığı görülür Grup etkisi belirtilerine cırcırböceğinde, altın kelebeğin (Euproctis chrysorrhoea) tırtılında, hatta omurgalılarda bile rastlanır: sürü halinde yetiştirilen balıklar tek başına yaşayanlara göre daha yoğun solunum yapar Fare gibi memelilerde birliktelik böbreküstü bezlerinin aşırı gelişmesine yol açar Kütle etkisinin tersine, grup etkisi bireye yararlı gibi görünmektedir

—Ceb (G,*) bir grup ise bu durumda * işlemi şu bağıntıları gerçekler: —G nln x,y elemanları ne olursa olsun, x*y£G

—G nin x,y,z elemanları ne olursa olsun x*y*z = x*(y*z) = (x*y)*z;

— G nin x elemanı ne olursa olsun x*e = e*x = x eşitliklerini sağlayan ve e ile gösterilen (e e G) bir elemanı vardır;

—G nin her x elemanı için x*x = x*x = e eşitliklerini sağlayan bir (x e G) elemanı vardır

* işlemi değişmeliyse bu durumda (G,*) değişmeli bir gruptur ya da bir Abel grubudur R, G üzerinde bir sıralama bağıntısıysa, bu durumda G İçin sıralıdır denir
* işleminin, toplama (+) ile gösterilmesi halinde, toplama grubundan söz edilir; bu durumda bir x elemanının bakışımlısı —x biçiminde yazılır ve x İn ters işaretlisi adını alır ve e=0 dır * İşleminin çarpma ile gösterildiği halde (genellikle işaret kullanılmaz ya da bir nokta ile gösterilir) çarpma grubundan söz edilir; bu durumda bir x elemanının bakışımlısı x~' biçiminde yazılır, x in evriği adını alır ve e=1 dlr

Matematikte sıkça rastlanan grup yapısı, öbür yapıların da (halka, cisim vb) temelini oluşturur Birkaç grup örneği verelim: bağıl tam sayılar grubu (Z,+); sıfır olmayan gerçek sayılar grubu (İR", X); ornatmalar grubu; dönüşümler grubu olan Galois grubu; geometride ötelemeler grubu, aynı merkezli dönmeler grubu, bir dikdörtgeni değişmez bırakan bakışımlar grubu (Klein grubu), izometriler grubu vb

Bir grup sonlu sayıda elemandan oluşuyorsa, buna sonlu* grup denir ve eleman sayısına grubun basamağı adı verilir Grubun her elemanı, tümü G grubunun aynı A kümesinden alınmış elemanların bileşkesiyle G grubunu A nin doğurduğu söylenir; A bir tekli kümeyse, G grubu monojendir ve ayrıca A sonlu tipten-se bu durumda G çevrimsel bir gruptur
Bir grupta her eleman düzgündür Çarpma İşleminde bir G grubunun her a elemanı İçin, x e ax i (karşılıklı olarak xa yı) eşlik ettiren uygulamalar, birebir örtendir ve G x G nln her (ab) ikilisi için, ax=b (karşılıklı olarak xa = b) denkleminin a = a_1ö (karşılıklı olarak x = öa_1) biçiminde tek bir çözümü vardır

G de, yaptırılmış yasanın grup yapısı kazandırdığı her kararlı parça, bir (G *) grubunun altgrubudur Altgrubun bir ölçütü şu ifadeyle verilir: H nin x,y elemanları ne olursa olsun, xy_1eH İse, H bir alt-gruptur

Eukleides düzleminin izometriler grubu, altgrup olarak, doğru ( ya da pozitif) izometriler grubunu bu grupta aynı merkezli dönmeler grubunu ve ötelemeler grubunu kabul eder n basamaktan bir gruba ilişkin her altgrubun, basamağı, n nln bir bölenidir (Lagrange teoremi)
Grup yasasıyla bağdaşık tek eşdeğer-lik bağıntıları, G' seçkin ya da değişmez altgrup olmak üzere, xy_,eG' ise xRy tipinden bağıntılardır; bu durumda G/G' bölüm kümesi bir grup yapısındadır; buna bölüm grubu adı verilir

G den G/G' üzerine tanımlı olan ve G nin bir x elemanına, bunun x eşdeğerlik sınıfını eşlik ettiren uygulama, G den G/G' üzerine kanonik eşyapı uygulaması denen örten bir eşyapı uygulamasıdır Bir G grubunun özyapı uygulamaları kümesi, bir gruptur G nin kimi özyapı uygulamaları, gruplar kuramında temel bir rol oynar; bunlar G nin kimi özyapı uygulamaları, gruplar kuramında temel bir rol oynar; bunlar G nin özyapı uygulamaları grubunun bir altgrubunu oluşturan İç özyapı uygulamalarıdır Bir /ıa(aeG)iç özyapı uygulaması, x e axa -1 elemanını eşlik ettirir Dolayısıyla bu iç özyapı uygulamaları G nln her seçkin altgrubunu değişmez bırakır; seçkin altgrup yerine kimi kez değişmez altgrup adının kullanımı da, bundan kaynaklanır Değişmeli bir grubun her altgrubunun seçkin olmasına karşın, ancak, yalın* gruplar denen ve ancak seçkin iki altgrup (bayağı İki altgrup) kabul eden gruplarla, daha özel olarak da, sonlu yalın gruplarla ilgllenilmiştir

Gruplar kuramı, incelemesi, belli bir dönüşümler grubuyla değişmez kalan özelliklere bağlı olan geometrinin gelişiminde temel bir rol oynamıştır (- Gruplar (daha özel olarak sonlu gruplar) kuramı, köklerin dizilimleri grubunun incelemesi sayesinde, cebirsel denklemlerin çözümünde de önemli bir rol oynamıştır Günümüzde gruplar, modern matematiğin hemen bütün dallarında (cebirsel topoloji, diferansiyel topolojik, diferansiyel geometri) temel bir rol oynar; bu da, yarıyalın gruplar olan Lie grupları kuramının ve grupların doğrusal gösteriminin gelişimine yol açmıştır Krlstalografide, bakışımlara uygulanmalarından sonra gruplar, kuramsal fiziğin kavramlarında (kuvantum mekaniği, temel parçacıklar arasındaki etkileşimler kuramı) giderek daha derinlemesine söz sahibi oldular

—Genet Bağlantı grubu Lokusları birbirinden ayıran uzaklığa bağlıdır Bu uzaklık santimorgan birimiyle ölçülür ve kro-mozomlararası parça değişimi (crossing -över) oranının 100 katına ya da İki lokus arasında kromatlt başına oluşan crossing -över noktalarının ortalama sayısına eşittir Birbirine çok yakın ve çok bağımlı olan genlerin arasındaki uzaklık sıfıra yaklaşır ve bu lokuslar arasında aşağı yukarı hiçbir zaman rekombinasyon olmaz Uzaklık arttığında, crosslng-over sayısı anlam kazanır, ama biri geçmez Bu durumda uzaklık rekombinasyon sayısına eşittir Belli bir uzaklıktan sonra, uzaklık hesaplanırken birden fazla crossing-over meydana geldiği göz önünde bulundurulmalıdır Aynı kromozomda yer alan gen lokusları arasındaki uzaklık daha da arttığında rekombinasyon sıklığı, farklı kromozomlar üzerinde bulunan gen lokuslarının gösterdiği rekombinasyon sıklığına benzer Başka bir deyişle, aynı kromozom üzerinde bulunan tüm genler aynı bağlantı grubundan olmayabilir Eğer kromozom çok küçükse slnteni (genlerin aynı kromozomda yer alması durumu) ve bağlantı grubu birbirine karışır Ancak, kromozomun boyutu artar ve genler arasındaki uzaklık, genlerin birbirinden bağımsız hareket edebilecekleri uzaklıktan az olursa, bağlantı grubu oluşur Aslında, aynı kromozomun iki değişik kolunda yer alan sintenik genler birbirine bağlı değildir Yalnız, bir kromozomun aynı kolunda bulunan genler bağlantı grubu oluşturmaya elverişlidir

Molekülsel genetik çalışmaları sonucunda iki gen arasındaki uzaklığın kllobaz (kb) cinsinden ölçülmesi kararlaştırılmıştır; yani DNA üzerindeki her 1 000 baz bir birim olarak kabul edilmektedir Bu durum şüphesiz bağlantı grubu kavramını tekrar gözden geçirmeyi zorunlu kılacaktır

—Hematol • Kan grupları Özgül antikorlarla belirlenmiş olan antijenlerdir Alloti-pik karakterleri, aynı tür içinde bile kişiden kişiye değişik nitelikte olduklarını gösterir Nitekim bu antijenler, belirli bir sistem İçinde birbirinden ayrılabilen benzer birey grupları meydana getirirler Örneğin ABO sisteminde bazıları A ya da B grubun-dandır Kan gruplarının tepki gösteren yapıları, alyuvarların dış yüzlerinde bulunur Bu antijenler 23 çift kromozomdaki genlerin bir ürünüdür ve bu nedenle genlere bağlı olarak işlev görürler Bir tek antijenin kaynağı bir tek gen birimidir Birbirinden tamamen bağımsız olarak ana-babadan çocuğa geçer Kan gruplarının soydan geçişi, Mendel'ln genetik kurallarına uygun olarak gerçekleşir

• Tarihçe İlk kan grubu sistemi 1900'de Landsteiner'in bulduğu ABO sistemidir Hepsinden daha iyi tanınan bu sistem, kan naklinin temelini oluşturması bakımından büyük bir önem taşır Landstelner ve Levlne 1927'de hayvanlarda İnsan alyu-varlarıyla bağışıklık yaratırken MN ve P sistemlerini keşfettiler Levine, 1939'da erit-roblastoza tutulmuş sarılıklı bir çocuk doğuran bir kadının kanında, babanın ve çocuğun alyuvarlarını tanıyan, fakat anne-ninkileri tanımayan bir antikor bularak Rhesus sistemini ortaya çıkardı

Bu antijen, başlangıçta Landstelner ve Wiener'in Rhesus maymunu alyuvarlarıy-la tavşanlarda bağışıklık denemeleri yaparken tanımladıkları LW antljeniyle karıştırıldığından Rhesus antijeni adıyla anıldı Kendi çocuğunun alyuvarlarıyla annede meydana gelen bu bağışıklık (allo-lmmü-nizasyon) aynı tür içinde bağışıklık oluşa-blldiğine örnektir Önemli olan bu ilerleme, değişik kişilerde, özellikle İnce antijen farklılıklarının ortaya çıkartabilmesini sağladı Bundan sonra antikor araştırmalarında kullanılan çok İnce teknikler geliştirildi Çok kan nakli yapılmış hastaların ya da çok doğurmuş kadınların kanlarının incelenmesi başka aloantijenleri belirleyen antikorların bulunmasını sağladı, böylece yeni kan grubu sistemlerinin tanımlanmasına yaradı Bugün 20'den fazla alyuvar sistemi bilinmektedir Bunların başlıcaları, keşif şıralarına göre şunlardır; ABO ve Hh, MNS, R Rh, LW, Lutheran, Keli, Duffy, Lewis Böylece, 1900'den beri immünohe-matolojlde elde edilen gelişmeler, 1955-1960 yıllarında akyuvar ve trombo-sit antijenlerinin bulunmasıyla daha da zenginleşti Dausset, bunun bir dokusal bağdaşma sistemi olduğunu gösterdi 1956'da serum proteinleri grupları keşfedildi

• Tipta uygulamalar Kan grupları hakkında bilgiler kan naklini yapılır hale getirdi Kan nakil gittikçe gelişti ve verici ile alıcı arasında elden geldiğince tam bir uyum sağlayarak tehlikesiz ve etkili duruma kavuştu immünohematolojlnin patolojideki uygulamaları da önemlidir Rhesus sistemine ve başka sistemlerin antijenlerine karşı anne-çocuk özbağışıklığının flzyopa-tolojik mekanizması açıklık kazanınca, tüm kanın değiştirilmesiyle yeni doğmuş çocukta görülen hemolitik hastalığın tedavisi gerçekleştirilebildi Doğumdan sonra anneye antirhesus immünoglobülinler şırınga edilerek ana-dölüt kan uyuşmazlığının önlenmesi olanağı elde edildi

immünohematoloji özbağışıklığa bağlı hemolitik kansızlıkların başlıca özelliklerinin belirlenmesini sağladı Alyuvarların antikorlarla duyarlı hale gelmesinin özan-tlkorlardan ileri geldiğini ve özgüllükleri araştırılınca bunların çoğu zaman kan grupları antijenlerine uydukları görüldü Patolojik rolleri de bazen kanıtlanabildi Bağışıklık ölçütlerine dayanılarak bu anemilerin bir sıralaması yapılabildi Bu sıralama birçok bakımdan klinik görüntüleri kapsamakta, tedavi ile sonuç araştırması yönünden yararlı bilgiler sağlamaktadır

Böbrek nakillerinin ve genellikle bütün organ nakillerinin sonuçları, kan grupları konusunda elde bulunan derin bilgilere bağlıdır Bu nakillerin başarıya ulaşması için gerekil etmenler içinde, verici ile alıcı arasındaki uyum özellikle büyük önem taşımaktadır Başarının değerlendirilmesinde, ilk doku uyumluluğu sistemi olan ABO sistemi ile (A ve B antijenleri böbreğin en-dotelyum hücreleri üzerinde belirir) HLA sistemi göz önünde bulundurulmalıdır Lewis sisteminin belli bir rolü vardır; başka kan gruplarının da işe karışması olasıdır
Kan gruplarının bazı fenotipleri, bazı hastalıkların ortaya çıkmasıyla İlintilidir Ye-nidoğanın hemolitik hastalığı bunun için en çarpıcı örnektir Plasmodium vivax'in neden olduğu sıtma ile Duffy sistemi arasındaki ilişkiler de çok inandırıcı sayılabilir

Genetik ürünler olan kan grubu antijenlerinin değişmez oldukları sanılıyordu Bugün özellikle akut lösemi gibi, kan yapıcı doku hastalıklarında, alyuvarlarca taşınan antijenlerde edinsel ve yapısal değişiklikler görüldükten sonra böyle bir tartışmaya gerek kalmadı Bu hastalıklarda en başta A,, A, B ve H antijenlerinin azalması ya da kaybolması sözkonusudur

• Kan gruplarında kalıtım Kan gruplarının tanınması ve kalıtımsal geçişlerinin bilinmesi, babalık araştırmasının bilimsel yoldan yapılmasına olanak sağladı Mahkemeler genetik uzmanlarına bay X'in Y çocuğun babası olup olamayacağını sorar Olabilir yanıtı alınırsa bu babalığın olasılık derecesi sorulur Olasılığın belirlenmesi matematik yöntemlere dayanır Bu araştırma, biyolojik kişiliğin belirlenmesine yarayan birçok genetik sistemin hesaba katılması sayesinde gerçekleştirilebilmiş ve değer kazanmıştır Demek ki, muayenenin niteliği, kullanılan sistemlerin sayısına, özellikle gen sıklığı hemen hemen eşit olan sistemlerin kullanımına bağlı olacaktır Gerçekten de, bunlar iki kişi arasında daha kesin ayrım yapabilme olanağı sağlamaktadır Bu bakımdan ABO, MNS, Rh, Duffy ve Kidd sistemleri, serum grupları ve HLA sistemi de çok ilginç sonuçlar verebilir, ama ne yazık ki, uygulanmaları çok zordur Biyolojik babalık kanıtı, bu yolla, olguların büyük çoğunluğunda hemen hemen kesin olarak sağlanabilmektedir

• Hemotipoloji Dünyada genetik belirleyicilerin (kan, doku ve protein grupları) dağılımına dayanarak, birey gruplarını, yani topluluk gruplarını tanımlama amacını güder Bu bilim dalı, çok çeşitli sistemlerin bütün toplumlarda aynı olduğunu göstermiştir Bir toplumu belirleyen özel bir genin bulunmaması ırk kavramının çok öznel bir kavram olduğunu gösterir Bununla beraber, bazı genlerin ender ya da çok sık bulunması topluluğun özelliğini belirleyebilir
Bu belirleyicilerin sıklık derecesi gözlenen patolojik tip üzerinde etkili olabilir Örneğin Rhesus negatif grubun nadir olması yüzünden, Japonya'da yenidoğanın Rhesus hemolitik hastalığı hemen hemen yok gibidir

Doğrudan doğruya genetik bilginin ürünü olan bu kan belirleyicileri basit kalıtımsal modellere uyar ve kimlik belirlemede morfolojik karakterlere göre daha üstün bir oeğer taşır Bundan dolayı hemotipoloji çağdaş bedensel antropolojinin temel disiplini sayılır Hemotlpploji, antropolojiye, insan çokbiçimliliğinin yani değişik biyolojik grupların bütün topluluklarda, fakat değişik oranlarda var olduğunu gösterebilme olanağını sağlamıştır Örneğin Kuzey Avrupalılar, morfolojik bakımdan birtakım özel görünüşe sahiptirler ve ABO ve AB kan gruplarından olabilirler Bunlar arasında Alpin ırkından olanlarda A kan grubu daha çoktur Ama bir A ya da bir B ırkı yoktur Bu nedenle bireyleri morfolojik ölçütlere dayanarak ırklara ayırma anlayışı, yerini, insan türünü, gen alışverişine açık bir üreme grupları toplumu olarak tanımlama kavramına bırakmıştır

Hemotipoloji, alyuvar kan gruplarına dayanarak İnsan toplulukları bakımından büyük coğrafya alanları belirleme, yerleşmeleri inceleme, insan göçleri hakkındaki önyargıları saptama olanağı sağlamıştır Ayrıca, kan gruplarının İnsan toplulukları içindeki dağılımının ne anlama geldiği konusunda çok çeşitli incelemeler sürdürülmekte, bunlara dayanılarak atalardan gelen genetik kalıtımın, tesadüfün ve doğal ayıklanmanın oynadığı rol araştırılmaktadır Bir kişiyi tanımlamaya yarayacak temel elemanların başında kan grubu sistemleri gelmektedir Sayıları gün geçtikçe artmakta olan doku ve protein gruplarının eşliğinde yapılan bir kişilendirmede, her bir insan için tek ve öz bir fenotlpin varlığı ortaya çıkmakta, birden fazla kişi arasında eşit kişilik olasılığı gün geçtikte azalmaktadır


—işi ikt Türk hukuku, grubun oluşturduğu varlığı tüzelkişi olarak tanımaz Grubun yasal bir tanımının bulunmaması, aslında çok önemli bir gerçek olmasına rağmen, sınırlarını kesin olarak belirlemekteki güçlüğün bir belirtisidir Gerçekten de, grup kavramıyla birlikte, bir kuvvet yoğunlaşması sözkonusu olur; oysa, klasik çözümleme daha çok teknik yoğunlaşma (kurumlarda ve üretim dallarında), ya da iktisadi yoğunlaşma (kurumlarda ve etkinlik kesimlerinde) üzerinde duruyordu Gerçi, bir işletmenin başka şirketler üzerindeki gücü ya da etkinliği hiç kuşkusuz, bunların sermayesine sahip olmaktan başka bazı bağların sonucu da olabilir (kendi hesabına çalıştırma yoluyla hükmetme gibi), ama uygulamada bir grubun çerçevesini belirleyen şey, mali bağlardır: onun için, bir grup, bir ana şirketle, bunun, üzerlerinde çıkar sahibi olduğu şirketlerin oluşturdukları bütündür

Ama, bağımlılığın da, kuşkusuz, aşıldığı zaman meşru olmaktan çıkacağı bir sınırı olması gerekir Bu sınırın belirlenmesi iki bakımdan güçlük gösterir; şöyle ki: kimi zaman çok sıkı bir biçimde denetlenen bazı şirketler, gerçekte, yasalarca belirlenen sermaye payından daha aşağı bir payla ele geçirilmiş olabilirler; dahası, bir şirketin başka bir şirket üzerindeki egemenliği, bir ya da birden fazla aracı şirket vasıtasıyla kurulmuş olabilir Bir grubun çerçevesinin tanımlanması sözkonusu olduğuna göre, bu durumda bazı itibari ölçütlere gerek vardır Örneğin, denetim oranıyla çıkar payı arasındaki ayrım temel alınabilir: bir A şirketinin, bir X şirketi üzerindeki denetim oranı, X'in hemen yukarısında yer alan ve sermayelerinin % 50'den fazlası A'nın denetimi altında bulunan şirket ya da şirketlerin elindeki X'e ait sermaye bölümüdür; A'nın X'deki çıkar payıysa, A'nın doğrudan elinde bulundurduğu X'e ait sermaye bölümü tarafından belirtilir Bu esasa göre, A'nın, üzerlerinde bir denetim oranında (belli bir alt sınırın, örneğin % 10 üstünde olsun ya da olmasın) yararlandığı şirketlerin tümü, A grubunun dar çerçevesiyse, A'nın üzerlerinde çıkar sahibi olduğu (bu konuda, gerektiğinde, bir alt sınır göz önünde tutulabilir) şirketlerin tümünü içine alacaktır

Kabul edilmiş kurallar nedeniyle, hesapların konsolidasyonu grupların varlığının resmen tanınması anlamına gelmek-teyse de, konsolidasyonun alanı çoğu kez grubun global ya da dar kapsamına tam bir uygunluk göstermemektedir

—Psikan ve Topruhbil

• Grup bilinçdışı Grup bir kişiler toplamı değil, arzulayan çoklukların bilinçdışı bir düzenidir Herkesi çeşitli derecelerde etkileyen tutkular grup içinde zincirlerinden boşanır Grubun ero-jen bölgeleri en yoğun arabağlantılarda gelişir Yapısalcı bir düşünce çerçevesinde bu arabağlantılar, grup yasasının terimleri olarak ortaya çıkarlar Yorumcu olmayan, araştırıcı bir söz uygulaması ya da herhangi bir başka kolektif uygulamayla yer değiştiren bu yoğun arabağlantılar grup yaşamının uğraklarını belirler, değişir, olay olur / olaya yol açarlar Grup kendine geri döner, bu arabağlantıları görüngüler olarak kavrar: "şu işe bak, bir zaman şunu yapıyorduk şimdi bunu yapıyoruz", der Bu geçişte hiçbir doğrusal nedensellik aranmamalı, grubu oluşturan isteyen çoklukların bir başka düzeni aranmalıdır

• Grup fantazmaları Bu fantazmalar, toplumsal bakımdan iyice belirlenmiş kastlar içinde donup kalmış olan yazısız toplumlarda, efsanevi söylem aracılığıyla toplumsal ve cinsel sınırlardan kurtulma olanağını sağlar Bürokratikleşmiş toplumlar-daysa, grup fantazması tam tersine, kişileri öncesiz sonrasız olarak görülen ve doğal olarak içerdikleri yansıtmada onlara her türlü bireysel yaşam sınırlarını aşma olanağını veren sözde kastlar içinde etkisizleştirmeye dayanır Bu kastlarla özdeş-leşim, aynı rolle özdeşleşen bireyler yığını için durmadan yinelenebilir bir fantaz-ma senaryosunun öğelerini verir

• Grup imgeseli F Guattari'ye göre grup imgeseli, toplumsal ölüm dürtülerinin gelişme olasılıkları olarak ortaya çıktıkları ba-sitleştirici seçenekler biçiminde oluşmak üzere, belirli bir andaki grup fantazmala-rına dayanır Üretken güçlerin evrimi, gitgide daha kaçınılmaz bir biçimde, kendi imgelerinin üretici ve tüketicisi olan özel bir bireyler modelini gün ışığına çıkardı Bu imge iktisadi aygıtın özsel bir çarkı durumuna geldi: üretimin düzenleyici öğesi olarak tüketimin oynadığı başrol, normai-leştirilmiş örnek olarak bütün birey tiplerinin basmakalıp bir imgesinin ön belirlenimini gerektirir Bununla birlikte, çağdaş toplumun emekçisini zaman olarak ölçülen emek gücünden çok emeğinin niteliği ve üretim aygıtındaki yapısal konumu belirler Yığın içinden alınan bireylerin di-ziselliği karşısına, özdeşleşlm süreçlerinde bir kopmaya yol açabilecek bilinçsiz öznelerle özne grupların eklemlenmesini çıkarmak gerekir

• Özne grup Kendine verdiği yasanın bilincinde olan, ama başkalarının ondan aldıkları belirlenimin bilincinde olmayan özne, kendini sözden başlayarak ve dil alanında kurar Grubun öznel birliği ötekilerin dilini saptırarak oluşur Özne grup, toplumsal bir dile getirme yapısıdır Özne grubun söz alma eğilimi, grup üyelerinin durum ve güvenliğini tehlikeye düşürmeye yönelir Böylece özne gruba özgü bir tür baş dönmesi, bir tür çılgınlık gelişir Grup, ne pahasına olursa olsun özne olmak ister O zaman da en kötü yabancılaşmanın, bütün öldürücü mekanizmaların kaynağında olan yabancılaşmanın içine düşer Oysa bir gruba istek ve ölümü gizlemek için girilmez, özel bir sorun nedeniyle, geçici olarak girilir

—Ruhbil Her grup yapısının başlıca özelliği, işlemlerin eşgüdümü, dönüşümlerin tersinirliği, işlemlerin çağrışımsal bileşimi ve bir işlemin kendi tersiyle devşirimi aracıyla bir işlemin geçersizleştırilmesldir J Piaget'ye göre grup yapısı, zekânın kendinde içkindir Böylece, duyusal-hare-ketsel düzeyden başlayarak, işlemlerle değil, eylemlerle ilgili olan pratik yer değiştirmeler grubu, ancak bir gözlemci için var olmasına karşılık bir grup yapısıdır Nitel alanlara uygulanan somut işlemler evresine ilişkin gruplanma", grupla bazı ortak özellikler gösterir Yalnızca biçimsel işlemler evresinin İNRC grubu, matematik anlamda gerçek bir gruptur

• İNRC grubu İNRC grubu, iki olası tersinirlik* biçiminin bir sistem içindeki bireşimini temsil eder Bu iki olası tersinirlik biçimi şudur: 1 evirtimle (ya da terimlerin bir geçersizleştirmesine karşılık düşen ve sınıf gruplanmaları'nı belirginleştiren değilleme N ile) tersinirlik; 2 karşıtlıkla (somut işlemlerin bağıntı gruplanmalarını belirginleştiren ayrımların bir geçersizleştirmesine karşılık düşen R) tersinirlik

Piaget'nin tanımladığı biçimsel İşlemler düzeyinde, her özdeş işlem aynı zamanda hem bir ötekinin evriği (N), hem de bir üçüncü işlemin karşıtı (R) ve bu üçüncü işlem de birinci işlemin bağlılaşığıdır (C) [ya da ikili]

Bu dört işlem (İ,N,R,C), Klein'ın mantıkla tanımladığı dört dönüşüm grubuyla (Klein grubu) aynı özellikleri gösterir Üstelik denkleştiricidirler Burada üç dönüşüm arasında herhangi ikisinin çarpımı özdeş işlemi verir: NR = RN=C; NC=CN = R; RC = CR=N; NRC=İ
Pek doğaldır ki ergen hiçbir zaman İNRC grubunun bilincinde değildir ve onun yasalarını bilmez; bununla birlikte İNRC grubu onun akılyürütmelerine müdahale eder ve bu grubun varlığı da, çözümü terslerin karşıtlarla birleşimi anlamına gelen deneysel durumlar İçinde ortaya konabilmiştir Böylece iki karşılaştırma sistemli hareketlerin anlaşılması, bu temel yapıyı zorunlu kılar

Piaget, somut işlemler düzeyindeki (7-12 yaş) çocuklarda, dışsal bir karşılaştırma noktasına göre şu ya da bu yönde yer değiştiren küçük bir tahta üzerinde bir salyangozun şu ya da bu yönde yer değiştirmesinin ortaya çıkardığı sorunu inceledi Bu yaştaki çocuk, doğru ya da evrik ayrı ayrı her işlemi anlıyor, ama onları bir sistem içinde birleştiremi-yordu Öyle ki, örneğin salyangozun ilerlemekle birlikte, küçük tahtada ters yönde ve aynı hızla yer değiştirdiği zaman, dışsal karşılaştırma noktasına göre hareketsiz kalabileceğini öngöremiyordu Buna karşılık, çocuk İNRC grubunun yapısını öğrenir öğrenmez, hayvanın hareketinin R karşıtlığını hesaba katarak bunu kolayca anlar Bu karşıtlık, hayvanın hareketini geçersizleştirmeden, küçük tahtanın ters yöndeki yer değiştirmesini denkleştirir Böylece, eğer i salyangozun sağa doğru, N de sola doğru hareketini, R küçük tahtanın sola doğru i'yi denkleştiren hareketini, C de sağa doğru hareketini gösterirse, bu sistem ixR=NxC biçiminde İNRC grubu yapısına bağlanır

—Siyas bil ve Anayas huk Siyasal partiler parlamento çalışmalarına meclis grupları aracılığıyla katılırlar 1961 Anayasası döneminde, meclislerden herhangi birinde 10 üyeye sahip olmak bir siyasal partiye grup kurabilme hakkını veriyordu 1982 Anayasasiyla, meclis çalışmalarının kolaylaştırılmasını sağlamak amacıyla, bu sayı 20'ye çıkarılmıştır (md 95) Meclis grupları toplantılarında, üye partili milletvekillerinin TBMM genel kurulu'nda belli konularda belli yönde oy kullanmalarını sağlayıcı nitelikte kararlar alınabilir Üyenin genel kurulda grup kararına ters düşen davranışları, parti disiplini açısından sorunlar yaratır Siyasal parti grupları meclis çalışmalarına üye sayılarıyla oranlı bir şekilde katılırlar Bazı konularda siyasal parti gruplarında görüşme yapılamaz, karar alınamaz (yasama dokunulmazlığının kaldırılması, meclis soruşturması vb)

—Topbil ve Topruhbil Toplumsal grup Bu grup: 1 birinin eyleminin ötekinin davranışına uyartı hizmeti görmesi gibi, grup üyeleri arasında bir etkileşimin varlığını; 2 bir yapının, yani bu etkileşimin içinde gerçekleştiği kararlı bir toplumsal çerçevenin (örn aile) varlığını içerir Davranışının uygunluğundan emin olmak İçin, grup birey üzerinde çeşitli mekanizmalar (taklit, telkin) aracılığıyla bir baskı uygular Bu baskı bireyde ruhbiümsel düzeydeki değişimlere yol açar: birey grupla bütünleşerek, onun norm ve değerlerini içselleş-tirmeye yönelir Grubun yapısı kurumları bakımından (Dürkheim, Weber) ya da küçük grup biçiminde somut davranış bakımından incelenebilir Sosyometri (Mçre-no), grupların yapısını bu gruplar içinde kurulan kişilerarası ilişkiler şebekesinden başlayarak inceler Yapı tipleri farkı, kendini grup içinde erkliğin çeşitli uygulanma ya da dağılma biçimleriyle gösterir

—Topruhbil ve Psikoterap Tanışma grubu Bu terim lewinci training* grubundaki bir gelişmeyi belirtmek üzere 1950'de C Rogers tarafından ileri sürüldü: tanışma grupları kişiyi training grubundan daha çok merkez alıyor ve bu gruptan daha tedavi edici olmak istiyorlardı Günümüzde tanışma grubu, yeni tedavi biçimlerinin (biyoenerji, gestalt-terapi) ve çok kural dışı (Bindrim çıplakları grubu, Syna-non türü uyuşturucu kullananlar grubu vb) hatta gizemci çeşitli yönelmelerin gelip eklendikleri düzenden başka bir şey değildir