Antilop

Antilop

Antilop, boynuzlugiller (Bovidae) familyasına ait olan bazı hayvanlara verilen isimdir Antilopinae alt sınıfının dışında da kullanılan, antilop ismi belli bir cins değildirAntiloplar 2 m ve daha yukarı zıplayabilir

Sıcak ülkelerde, özellikle Orta Afrika ve Hindistan'da yaşarlar Kürkçülükte küçük antilopların derisinden manto ve çanta yapımında yararlanılır Kılları serttir Amerikan antilobu, boz antilop, boğa antilobu, bozkır antilobu gibi türleri vardır
antiloplar memeli hayvanlardırEn çok Afrika da görülür

Sığır, koyun, keçi ve ceylanlarla aynı familya {Bovidae) içinde sınıflandırılan 100 kadar otçul memeli türüne antilop adı verilir Çok zarif yapılı olan antiloplar da sığırlar gibi çifttoynaklı ve geviş getiren hayvanlardır Fosillerinden anlaşıldığı kadarıyla bir zamanlar Asya ve Avrupa'nın birçok yerinde antiloplar yaşıyordu

Oysa bugün var olan antilop türlerinin çoğu Afrika'da, yalnızca birkaçı Asya'da yaşar Bu hayvanların Kuzey Amerika'daki en yakın örneği olan Amerika antilobu {Antilocapra americana) aslında gerçek antiloplarla aynı familyadan değildir ve öbür antiloplar çatallanmadan uzayan boynuzlarını ömür boyu taşıdıkları halde, Amerika antilobunun ikiye çatallanan boynuzları her yıl yenilenir

En iri antilop türü, yerden omzuna kadar olan yüksekliği 2 metreyi, ağırlığı ise 700 kilogramı bulan dev boğa antilobudur {Tau-rotragus derbianus) Öbür iri antiloplar arasında demirkır antilop {Hippotragus equinus), büyük kudu {Tragelaphus strepsiceros) ve dağ niyalası {Tragelaphus buxtoni) sayılabilir

En küçük tür olan kral antilop {Neotragus pygmaeus) hemen hemen bir tavşan büyüklü-ğündedir Omuz yüksekliği ancak 25 cm, ağırlığı ise 2 kilogramdan azdır Madoqua cinsini oluşturan dikdikler biraz daha iricedir Postu yumuşak ve uzun tüylü olan bu narin antilopların tepesindeki bir tutam dik ve kabarık tüy, erkeklerin kısa boynuzlarını neredeyse bütünüyle gizlerAntiloplardan çoğunun postu sarımsı kahverengi, kızılımsı ya da kurşuni renktedir Yüzlerinde, karınlarında ve kalçalarında genellikle beyaz lekeler bulunur Bazı türler postlarının rengi ve lekelerin dağılımıyla çok göz alıcıdır
Örneğin dev samur antilobu (Hippotragus niger varianî) koyu kahverengi ve siyah desenli postuyla gösterişli bir hayvandır

Batı Afrika'da yaşayan bongonun (Boo-cerus eurycerus) açık kestane rengindeki postu tam göğsünde beyaz bir hilalle süslüdür; gövdesinin iki yanında da yukarıdan aşağıya doğru 10-13 tane ince beyaz şerit uzanır Kara antilobun (Antelope cervicapra) yetişkin erkekleri de çok hoş görünümlüdür; yüzü ve karnı açık renkte olan bu hayvanın sırtı siyah üstüne beyaz çizgi ve beneklerle süslüdür

Ova ve Çöl Antilopları Antilop türlerinin çoğu geniş ve açık arazilerde, genellikle kalabalık sürüler halinde yaşar Şişkin ve iri burnuyla garip bir görünümü olan sayga (Saiga tatarica) Asya'nın batısındaki bozkırlarda barınır

Burnunun bu kadar iri olmasının ya hayvanın soluduğu havayı ılık ve nemli tutmaya yaradığı ya da çok gelişmiş olan koku alma duyusuyla ilişkili olduğu sanılıyor Tibet antilobu ya da kiru (Pantholops hodgsoni) da sayga gibi sert iklimli yerlerde, soğuk ve kuru Tibet yaylalarında yaşar ve onun gibi iri bir burnu vardır

Kara antilop, Hindistan ovalarında yaşayan antilopların en tanınmışlarından biridir Genellikle tek bir erkeğin yönettiği küçük sürüler halinde yaşayan bu hayvanlar, saatte 80 kilometreyi aşabilen hızlarıyla tanınır Eskiden Asya'nın bu bölgesinde çok fazla kara antilop yaşardı Köpek yerine eğitilmiş çitalarla antilop avına çıkan soyluların en gözde avlanndan biri olduğu için artık sayılan iyice azaldı 16 yüzyılda Moğol İmparatoru Ekber' in kara antilop avı için eğitilmiş 1000 kadar çita beslediği söylenir

Orikslerin üç türü çöllerde ve yağış almayan taşlık ovalarda yaşar Yabani hayvanları korumak amacıyla Londra'da kurulmuş bir dernek Arabistan oriksini (Oryx leucoryx) kurtarmak üzere harekete geçtiğinde, bu zarif hayvanın soyunun tükendiği sanılıyordu 1962'de başlatılan "Oriks Operasyonu" çerçevesinde değişik hayvanat bahçelerinden toplanan oriksler üretilmek üzere ABD'ye götürüldü ve ancak 20 yıl sonra ilk oriks sürüsü Umman'da doğal yaşam ortamına salındı

Addaks (Addax nasomaculaîus) yalnızca Büyük Sahra'da ve çevresinde yaşar Avlana avlana bu antilobun da soyu tükenmeye yüz tutmuştur Oriksin ve addaksm toprak rengindeki postlan kuru otların ve çöllerin rengiyle uyum sağlayarak hayvanların gizlenmesine yardımcı olur

İmpala (Aepyceros melampus) ve keselicey-lan (Antidorcas marsupialis) yerden 3 metre havalanıp 15 metre kadar öteye sıçramalanyla tanınır Gerenuk (Litocranius walleri) Afrika' nın kuzeydoğusundaki çalılık ve kurak bölgelerde yaşar Buralarda geniş otlaklar bulunmadığı için daha çok ağaçlann, yüksek çalıların yaprak ve sürgünleriyle beslenir Arka bacakları üzerinde ayağa kalkıp ön bacaklarını ağaca dayar ve uzun boynunu gererek yaprak ve sürgünlere kolayca ulaşır 7000 yıl önce yapılmış bir resimden bu hayvanın Eski Mısırlılar'ca da bilindiği anlaşılmaktadır

Çizgili yada mavi gnuya (Connochaetes taurinus) Doğu ve Güneydoğu Afrika'daki açık arazilerde bugün hâlâ rastlanır Ak kuyruklu gnu {Connochaetes gnou) eskiden özellikle Afrika'nın güneyinde çok bol bulunurdu Bu topraklar tanma açıldıkça öldürülen ya da yaşama bölgesinden uzaklaştırılan bu hayvanlardan geriye ancak koruma bölgelerinde birkaç küçük sürü kalmıştır

Kaya antilobu (Oreotragus oreotragus) sarp kayalıklarda barınır ve uçurumlan uçarcasına aşarak kayadan kayaya inanılmaz bir ustalıkla sıçrar Sivri uçlu toynaklarının üstündeki dengeli gövdesi, parmaklarının ucunda yükselen bir balerin kadar zariftir Orta büyüklükte bir antilop olan boz duiker (Sylvicapra grimmia), ekvatora yakın olduğu halde doruklarından kar eksik olmayan dağlann yüksek kesimlerinde, sık çalılıklar arasında yaşar

Bataklık ve Orman Antilopları Su antilobu (Kobus ellipsiprymnus),
adından da anlaşılacağı gibi, suya yakın yerlerde yaşar O kadar suya düşkündür ki,,su kıyısındaki topraklann kuru ve çalılık olmasına bile aldırmaz Erkek su antilobu yaşadığı bölgeye son derece bağlıdır ve 2,5 km2'lik bir alam bütün yabancılara karşı var gücüyle savunur

Sitatunga ya da bataklık antilobu (Trage-laphus spekei) ise su kıyısında bannmakla yetinmez, neredeyse bütün zamanını suda geçirir İyi bir yüzücü ve dalıcı olan bu hayvan suyun içinde beslenir ve düşmanlarından saklanmak gerektiğinde bütün vücudunu gizleyecek kadar suya dalabilir Toynaklannın uzun ve yayvan, ayak eklemlerinin esnek olması da bataklık bitkileri arasında yürümesini kolaylaştınr
Ormanlarda yaşayan bongo ürkek ve çekingen bir hayvandır Ağaçlann arasından süzülen güneş ışıkları vurmuşçasına yol yol çizgili olan postu hayvanın rahatça gizlenmesine yardımcı olur

ongonun erkeği de dişisi de boynuzludur Oldukça kaim ve geriye yatık olan bu boynuzlar, hayvan başını öne eğdiği zaman gövdesine paralel duruma gelir Böylece bongo, orman ağaçlannın altında büyüyen sık bitki örtüsünü yararak rahatça koşabilir
Batı Afrika ormanlanndaki en yaygın antilop türü olan duikerler hemen her çeşit otla ve yere düşmüş meyvelerle beslenir Gana ormanlannda yaşayan kral antilobun adı, bu yörenin yerli halkı olan Asantiler'in folklorundaki bir masaldan kaynaklanır Bu masala göre, bu minik antilop fille bir yarışmaya katılmış ve kazanınca "ormanların kralı" ilan edilmiştir