Algı:

Algı:

Nesne ya da olayların beyinde işlenerek, anlamlı bütünler olarak kavranmasına algı denir
Nesne ya da olayların, özellikleriyle ve çevrelerindeki diğer nesne ve olaylarla olan ilişkileriyle birlikte kavranması sürecidir

Duyum - Algı İlişkisi :

Duyumda, organizma tek tek uyarıcıları alır; oysa algıda bu uyarıcılar, bir nesne ya da olayda birleştirilerek kavranır
Duyumda, uyarıcı kaynak tanınmaz, algıda uyarıcı kaynak tanınır
Duyum, algının ön koşuludur Duyum olmadan algı olmaz



Algı ile ilgili kavramlar :


Algıda Seçicilik : Organizmanın, çevresinde bulunan çok sayıda uyarıcı nesne, ya da olaydan, bir ya da bir kaçına dikkatini yöneltmesine algıda seçicilik denir
Algıda seçiciliği etkileyen iç ve dış etkenler vardır
Algıda Seçiciliği Etkileyen Dış Etkenler : Dış uyarıcıların algıda seçiciliği etkilemesinde bireyin bir rolü yoktur Çünkü birey, kendi dışında olup biten olaylardan etkilenir
a) Uyarıcının şiddeti
b) Aşırı zıtlık (Karşıtlık)
c) Hareketlilik
d) Süreklilik
e) Tekrar (Yinelenme)
f) Alışılmışın dışındaki uyarıcılar
g) Tanışıklık
Algıda Seçiciliği Etkileyen İç Etkenler :
a) Beklenti
b) İlgi
c) Gereksinim
d) İnanç

Algıda Değişmezlik : Nesne ya da olayların farklı ortamlarda hep aynıymış gibi algılanmasına algıda değişmezlik denir
Algıda değişmezlikte, daha önceden edindiğimiz standartlar etkilidir Bu standartlara göre algılamayı, duyu organlarının doğrudan verileri kadar, daha önceden edinilen yargılar da biçimlendirir Bu sayede, sürekli değişen dış dünya, hep aynı şekilde algılanmaya devam edilir



Üç tür algıda değişmezlik biçimi vardır :



a) Büyüklük Değişmezliği : Bir nesneyi uzaklığına bakmaksızın aynı büyüklükte görme eğilimine büyüklük değişmezliği denir
b) Biçim Değişmezliği : Görüş açısı ne olursa olsun, bir nesnenin biçimini değişmeden algılama eğilimine biçim (şekil) değişmezliği denir
c) Renk Değişmezliği : Tanıdık bir nesneyi ışık koşulları ne olursa olsun aynı renkte algılama eğilimine renk değişmezliği denir



Algıda Örgütleme (Organizasyon) : Duyumları oluşturan nesne ya da olayların, zihin tarafından bir düzene konulup biçimlendirilmesine algıda örgütleme denir



Algıda Örgütlemeyi Etkileyen Etkenler :
Şekil - zemin (obje-fon) Algısı : Nesne ya da olaylar, üzerinde bulundukları zemine göre farklılaşarak algılanırlar
Algıda Gruplama : İç ve dış çevreden gelen uyarıcıların bir bütün olarak algılanmasıdır



Dayandığı İlkeler
a) Benzerlik İlkesi : Birbirlerine benzeyen uyarıcılarla birlikte algılanırlar
b) Yakınlık İlkesi : Birbirlerine yakın olan uyarıcılarla birlikte algılanırlar
c) Tamamlama İlkesi : Parçaları eksik olan nesne ya da olayların tamamlanarak algılanmasıdır
d) Süreklilik İlkesi : Hatlar ve şekiller zamanda ve mekanda (uzayda) sürekliymiş gibi algılanırlar
Derinlik Algısı : Nesnelerin üç boyutlu olarak algılanmasıdır
Algı Yanılmaları : Algısal değişmezlikler dünyaya ilişkin duyularımızın oluşmasına yardım ederler Ancak, bazen aldanırız ve dünyayı yanlış algılarız



Algı Yanılmaları İkiye Ayrılır :
İllüzyon (Yanılsama) : Ortamda var olan uyarıcı kaynağın (nesne ya da olayların) olduğundan farklı algılanmasıdır
İllüzyon ikiye ayrılır :
a) Fiziksel İllüzyon : Ortamdaki uyarıcının fiziksel ya da fizyolojik nedenlerden dolayı her insan tarafından aynı şekilde yanlış algılanmasıdır
b) Psikoloji İllüzyon : Ortamdaki uyarıcının bireyin kaygı ve korkularına bağlı olarak yanlış algılanmasıdır



UYARI : Fizyolojik illüzyon duyu organlarından kaynaklanır Duyu organları algılama sürecinde yetersiz kalabilir Psikolojik illüzyon ise daha çok korku, öfke gibi heyecanlardan ya da ihtiyaç, beklenti gibi bireye özgü durumlardan kaynaklanır
Halüsinasyon (Sanrı) : Ortamda olmayan uyarıcıların varmış gibi algılanmasıdır



UYARI : İllüzyon ile halüsinasyon arasındaki farklar şunlardır :
İllüzyonda uyarıcı kaynak, nesnel gerçeklik vardır Halüsinasyonda dış kaynak yoktur
İllüzyon normal bir psikolojik olaydır, halüsinasyon ise anormal bir durumdur

Algıyı Etkileyen Diğer Etkenler :




Zaman Algısı : Yaşadığımız zaman diliminin içinde bulunduğumuz duruma göre, olduğundan daha uzun ya da kısa algılanmasıdır
Mekan Algısı : Gözleyenin, belirli bir nesnenin yön, büyüklük, biçim, uzaklık gibi özellikleri üzerine duyu organları yoluyla edindiği algıya denir



Hazırlayıcı Kurulum (Beklenti) : Olmasını ya da gerçekleşmesini beklediğimiz bir olay algılamayı etkiler Birey neye hazırlanıyorsa, neyi bekliyorsa, onu algılama eğilimindedir Bu duruma da hazırlayıcı kurulum denir



Geçmiş Yaşam Deneyimleri : Geçmişte yaşadığımız olay ya da olaylar, ilgili nesnelerin bellekte bıraktığı izler, yeni algılamalarımızı etkiler (koşullanma-telkin)



Zihinsel Tutum ve Kültürel Ortam : Kültürel ortamın yarattığı zihinsel tutum, nesne ya da olayların algılanmasını etkiler

ALGI (felsefi), a Bir şeyin az ya da çok açık seçiklikle kavranması, algılanması -Fels Kant'ta, bir görüngünün (fenomenin) bılmç düzeyinde tasarımı (Kant şöyle diyor: "Bize verilen ilk şey, bir bilince bağlı olan ve algı demlen görüngüdür"

--Hegelde, bilmem, duyusal kesinliği edindikten sonra ulaştığı ikinci tür b'lgi (Bk ansikl böl) -Parapsikol Duyuüstü algı bildiğimiz duyuların uyarılması sozkonusu olmakszm ve her çeşit mantıksal çıkarsamanın dışında, bir nesnenin, bir olayın ya da üçüncü bir kişinin zihinsel durumunun algılanmasını sağlayan normal-dışı yetenek (JB Rhine'ın açıkladığı telepati, öngörü, öntanıma, vb gibi birçok parapsıkolojık olayı kapsar) -Ruhbıl Bir bireyin dolaysız çevresinden gelen bir uyarımın ya da bu çevrede bulunan bir nesnenin, bu bireyin ruhsal etkinliğinde, ona genellikle bılmçlilik içinde sunulması, ü Bu algılan sağlayan ruhsal işlev (Bk ansikl böl)

-Ansikl Fels Hegel, algıyı belirten almanca sözcükten (Wahrnehmung) yola çıkarak etimolojisini irdeler ve yorumlar (Wahr nehmen: doğruyu almak, ele geçirmek) Şöyle der Hegel: "Dolayımsız kesinlik, doğruyu kendisi içm ele geçirmez, çünkü onun iç gerçeği, tümel olandır: ama bu kesm-lık şu'yu ele geçirmek ister Buna karşılık algı kendisi için nesnesi, varolan olduğundan, onu tümel olarak alır" (Phanomenolo-g:e oes Geıstes "Bewusstseın") Ne var ki, kötü bir nesnellikle yüklü olan bu tümei gerçek "sonsuzluk" olarak ortaya çıkana kadar anlığın etkinliği sayesmoe daha da arınmak zorunadadır

-Ruhbıl Algı duyu organlarının alabildikleri bıİGinmleiı kavramayı sağlayan etkinliklerin tümüdür ve algılanan nesnenin tanmıp saptanmasını ve sınıflandırılmasını sağlayan işlemlerin bir ilk evresini oluşturur Bildirimin kavranmasını sağlayan bazı bilgisel etkinlikler, göziemlenebilen şeylerdir: gözün hareketlen, dikkatle dinlemek içme çekerek koklamak gibi Ama günümüzde, kavramanın içsel etkinliklerinin, işin içine her zaman karıştığı ve algılamanın, etkin bir süreç olduğu kabul edilmektedir

Görsel, işitsel, kokusal ve dokunmasal bildirim alındıktan sonra, bir yana atma, eleme, ekleme, dönüşüme uğratma ve yorumlama işlemleri aracılığıyla bu bildirimi işlemek için birçok süreç işin içme karışır Uyarımın ve nesnenin içsel tasarımı da işte bu işleme sonunda oluşturulur Bu algının bilinçteki öznellik niteliği, yanlarından biridir yalnızca ve bilgi ruhbilı-mi, algının işlevsel özelliklerini ayrıntılı bir biçimde inceler, yani genellikle ruhsal etkinlikte gerçekleşen işlemeler boyunca oynadığı rolü ortaya koymaya yönelir

Örneğin, art arda gelen hecelerin algılanması, işitilen sözün bölümlenmesme, sözcüğün tanınmasına, sözdızimsel ve anlamsal çözümlemeye ve nihayet, cümlelerin ve söylemin bütün olarak kavranmasına katkıda bulunur; ama aynı zamanda, bu işlemlere de dayanır Günümüzde, algının, bildirim işlenmesinin ve bilgisel etkinliklerin bir uğrağı ve kurucu öğesi olarak görülmesini sağlayan da, işte, algının oynadığı bu işlevsel roldür