Bağımlı

BAĞIMLI sıf

1 (Bir kimseye, bir yönetime, bir topluluğa) bağımlı, onun yetkisi, denetimi, yönetimi altında olan topluluk ya da şey için kullanılır; Yarı bağımlı bir beylik Dışa bağımlı bir politika

—2 (Bir kimseye) bağımlı, maddi ya da manevi yönden bir kimsenin etkisi altında olan; bağımsızlığı, eylem özgürlüğü olmayan ya da bunu yitirmiş olan kimse için kullanılır; Hiç kimseye bağımlı olmamak Maddi açıdan kocasına bağımlı olmayı istemiyor

—3 Bir ideolojiye, inanca, akıma, eğilime bağlanan kimse ya da etkinlik için kullanılır; Bağımlı bir yazar Bağımlı edebiyat

—4 Tütüne, alkole, esrara bağımlı, onun bağımlılığı altında olan kimse için kullanılır

—Ceb Doğrusal olarak bağımlı, bağlı

—Dilbil Bağımlı tümce, bir bileşik cümlede bağımlılık ilişkisiyle bir diğer tümceye bağlı bulunan tümce (Bk ansiki böl)

—Mad oc Bağımlı maden ocağı, üretiminin tümü bir metalürji şirketince satın alınan maden ocağı —Topbil Bağımlı toplum, gelişmekte olan ve bir gelişmiş ülkeyle bağımlılık ilişkisi içinde bulunan bir toplum

—ANSİKL Dilbil Bileşik adı verilen cümlelerin geleneksel çözümlemesi çerçevesinde bağımlı tümce terimi, bir cümlenin oluşturucu bir kümesini belirtir Herbiri bir temel fiile bağlı bir işlev yüklenen terimlerden oluşan sözkonusu oluşturucu küme, bağımlılığı gösteren bir biçimbirimle cümleye bağlanır; Ali'nin yanıldığını sanıyorum Özerk tümcelerle aynı durumda olmama özelliklerinin yanı sıra, bağımlı tümce sınıfında yer alan öbekler büyük bir çeşitlilik gösterirler (anlam, işlev, bağlayıcı sözcük, kip) Böylece, bağımlı tümcelerin sözdizimsel tutum düzleminde ad tümcesi, sıfat tümcesi, belirteç tümcesi ya da bağlaçlı yan tümce biçimindeki dağılımları ya da dilbilglsel işlevleri bakımından niteleme tümcesi, durum tümcesi ve belirtme tümcesi biçimindeki sınıflandırılmaları, bağımlı tümceler yelpazesini basit sözdisimsel olgular boyutuna indirgeme çabasına yöneliktir

Bu da, kimi kez, bağımlı tümceleri sözcük sınıflarına (söylem bölümlerine) ya da yalın tümce gibi işlem gören terimlere bağlayan çekimsel eşdeğerlik olgusuna dayanarak gerçekleşir: İzin vermeni/İznini istiyorum Babamın gelmesinden/Bundan çok önce annem çıkmıştı Bununla birlikte, bu türden değlştirimlere sık rastlanmayışı ve, örneğin, sonuç tümcelerlyle koşul tümcelerini incelemeyi sağlayacak dilbiigisel işlev sayısının yetersizliği, bağımlı tümceyi temel tümceye bağlayan biçimbirimin türüne dayalı biçimsel bir sınıflandırmayı seçmeye neden olmuştur Bu sınıflandırma sonucunda iki tür bağımlı tümce saptanmıştır: bağlaçla bağlanan bağımlı tümceler ( -> bağlaç); fiilimsilerle bağlanan (ad, fiil tümcesi, sıfatfiil tümcesi, bağfiil tümcesi) bağımlı tümceler

—Ed Dar anlamda ele alınırsa, Jean-Paul -Sartre'ın yapıtlarında en belirgin biçimini bulan bağımlı edebiyat, varoluşçuluğun ve kişiselciliğin etkisiyle, bir ölçüde de marxçılığın ve hıristiyanlığın verileriyle oluşan bağımlılık kavramından ayrı düşünülemeyecek yeni bir kavramdır Bir yazarın ve ürünlerinin yaşadığı dönemle bütünleşmesi günümüzde de geçerliğini korumakla birlikte, edebiyatı hem bir nesne gibi görmek, hem de eyleme dönüşmesini sağlayacak özelliklerle donatmak üstesinden gelinemeyecek bir çelişkidir: yazmak, temelden özgür bir eylemdir ve bu eylem yazarı bütün özgürlüklerin sözcüsü yapar Bu görüş, edebiyat ile politika' nın ilişkisi ve edebiyatın gücü sorununu ortaya koyar

Bu sorun da şu saptamadan kaynaklanır: XIX yüzyıldan bu yana, batı dünyasında, Rusya dahil, yazar günden güne daha bağımsızlaşmaktadır Kimi solu (Nâzım Hikmet), kimi sağı (Peya-mi Safa) seçmiş, kimi tutuculuğa (Dos Passos), kimi faşizme (Marinetti) yönelmiştir Fakat bu seçimler, yazarın kişisel kararının ötesinde şu gerçeği ortaya koyar: yazarlık mesleği, bir meslek olması bakımından ister istemez sosyal ve ideolojik bir tanıma bağlansa da, yaratıcı ile iktidar ya da kültür arasındaki ilişki, donmuş, belirlenmiş, yani kurumlaşmış bir ilişki değildir