Avukat

Avukat

AVUKAT a (fr avocat; lat advocatus)

1 Çeşitli yargı organları önünde, temsil ettiği kişilerin haklarını savunan, somut hukuksal sorunlarda bilgisine başvurulan ve kamu hizmeti gören serbest meslek sahibi kişi (Bk ansikl böl)

—2 Başkalarının haklan™ savunan, başkalarının sözcülüğünü yapan kişi: Sen onun avukatı mısın?\\ Davacı avukatı, davacı tarafın haklarını savunan avukat

|| Davalı avukatı, davalı tarafı savunan avukat

|| Hazine avukatı, devletin mali haklarını savunan avukat

|| Mü-dahil avukatı, ceza davalarında suçtan zarar gören kişinin haklarını savunan avukat || Savunma avukatı, ceza davalarında sanığı savunan avukat; müdafi

—ansikl Huk Roma imparatorluğu'nun son yıllarında advocatus ya da profesyonel orator'ların mahkemelere çıkmaları benimsenmişti Roma geleneği, Ortaçağ' da da sürdürüldü

Türkiye'de avukatlığın tarihi 1870'lerde başlar Başlangıçta avukatlara dava vekili ya da "muhami" denirdi Avukatların meslek örgütü olan baro, ilk kez 1878'de istanbul'da kuruldu, ikinci meşrutiyet'ten sonra dava vekilliğini düzenleyen bazı yasalar çıkarıldı

Cumhuriyet'ten sonra avukatlığa ilişkin ilk yasa 1924 tarihli Muha-mat kanunu'dur Bu yasa, 1926 yılında, 708 sayılı Avukatlık kanunu ile değiştirildi 1938 yılında, yeni bir avukatlık yasası kabul edildi Bugün yürürlükte olan 1136 sayılı Avukatlık kanunu ise 1969 yılında kabul edilmiştir 1136 sayılı yasa, bazı yenilikler getirdi: Türkiye Barolar birliğinin kurulması, ortak avukat bürolarının açılabilmesi, avukatların sosyal sigortalar kapsamına alınmaları gibi 1136 sayılı yasanın 1 maddesi avukatlığın kamu hizmeti ve serbest meslek olduğunu belirtir Yine bu yasaya göre avukatlığın amacı, hukuksal ilişkilerin düzenlenmesinde, hukuksal sorunların adalete uygun olarak çözümlenmesinde ve genel olarak hukuk kurallarının tam anlamıyla uygulanmasında, yargı organları ve hakemlerle resmi ve özel kurul ve kurumlara yardım etmektir (Avukatlık k md 2)

Avukat olabilmek için hukuk fakültesini bitirmek, avukatlık stajı yapmak ve yasanın aradığı diğer niteliklere sahip olmak gerekir Avukatlık stajı bir yıldır Bu bir yıllık stajın altı ayı mahkemelerde, altı ayı da en az beş yıl kıdemi olan avukat yanında yapılır Avukatlık mesleğine kabul edilen adaya, ilgili baro tarafından bir ruhsatname verilir Her avukat, bölgesi içinde sürekli olarak avukatlık yapacağı yerin baro levhasına yazılmakla yükümlüdür (Avukatlık k md66)

Avukatların ticaretle uğraşmaları ve baz: işlerde çalışmaları yasaktır; milletvekilliği, öğretim üyeliği gibi avukatlıkla birleşebi-len işler yasayla belirlenmiştir (Avukatlık k md 11, 12) Avukatların, görevleri dolayısıyla öğrendikleri sırları açıklamaları yasaktır Bir avukatın birden fazla bürosu olamaz Birden çok avukat, çalışmalarını bir "ortak avukatlık bürosu" şeklinde birleştirebilirler Avukat, gördüğü hizmet karşılığında bir ücret alır Avukatlık ücreti, iş sahibiyle avukat arasında serbestçe kararlaştırılır Ancak tarifedeki asgari miktar altında kalan avukatlık ücreti karşılığında iş ve dava kabul etmek yasaktır Avukatların görevlerinden doğan ya da görev sırasında işledikleri suçlardan dolayı haklarında soruşturma açılması, Adalet bakanlığı'nın iznine bağlıdır (Avukatlık k md 58) Avukatlar iş elde etmek için reklam yapamazlar

Fransa'da 31 aralık 1971'de kabul edj/ len bir yasa, avukatlığı,avouĞ*'liğive dava vekilliğini birleştirdi ve yen; bir avukatlık mesleği oluşturdu Bu yeni avukatlık mesleği, mahkeme avukatlığını, asliye hukuk mahkemelerindeki avouĞ'liği ve ticaret mahkemelerindeki dava vekilliğini kapsayacak şekilde onların yerini aldı Bununla birlikte avukat-avoue ikiliği istinaf mahkemelerinde hâlâ varlığını sürdürmektedir Fransız hukukunun etkisini duyurduğu Belçika, Lüksemburg, Hollanda, Avusturya, ispanya, italya, Portekiz ile Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerinde avukatlık mesleğinin yürütülmesi Fransa'da-kine benzer Sovyetler Birliği'nde barolar, mahkemeler nezdinde kurulur Baroların özerklikleri ve kendilerine özgü yönetimleri vardır Her baro üye (avukat) sayısına sınır koymuştur, avukatlık mesleği tüm diploma sahiplerine açık değildir, ingiltere'de, Londra mahkemesinde savunma yapma tekeline sahip olan barrister'ler eski lonca geleneklerini andırır bir şekilde, baro içinde örgütlenmişlerdir Solicitor'iar ise başlangıçta yalnızca adli işlemleri ve noterlik işlerini yürüten hukukçulardı Ancak yavaş yavaş Londra mahkemesi dışındaki mahkemelerin çoğunda savunma yapma etkisini kazandılar

Commonwealth ülkelerinde genellikle ingiliz sistemi vardır Bununla birlikte bu ülkelerin bazılarında, özellikle Kanada'nın Fransa kökenli bölgesinde fransız baro örgütlenme biçimi varlığını sürdürdü Federal Almanya, isviçre ve kuzey ülkelerinde avukatlık sıfatı mahkemelerde, bazı yönetim birimlerinde ya da avukat bürolarında fiilen çalışmayı gerektiren uzun bir stajdan sonra kazanılabilir Bu ülkelerde meslek, serbest olarak yürütülür

ABD'de ve hemen hemen tüm Güney Amerika ülkelerinde avukatlık serbestçe yapılan bir meslektir Gerekli diplomaları olanlar, staj yapmasalar bile bu meslekte çalışabilirler Bununla birlikte her eyalette ya da büyük kentte, üyelerinin mesleki faaliyetlerini ve saygınlığını denetleyen kuruluşlarla, ulusal düzeydeki American Bar As-sociation gibi büyük kuruluşlar da vardır Avukatlar, herhangi bir örgüte bağlı olmak zorunda kalmadan, tüm mahkemelerde savunma yapabilir ve adli işlemleri yürütebilirler