Otomobillerde Ateşleme Sistemi-sıcak Tüplü Ateşleme,Elektronik Ateşleme

Otomobillerde ateşleme sistemi-sıcak tüplü ateşleme,Elektronik ateşleme


Silindirlerdeki yakıtın, pistonlarla sıkıştırılan havanın yüksek sıcaklığıyla ateşlendiği DİZEL MOTORU' nun tersine, benzin motorlarında, yakıt-hava karışımını ateşlemek için yüksek gerilimli elektrik kıvılcımı kullanılır Bazı MOTOSİKLET'ler, sabit güç üniteleri ve UÇAK'larda olduğu gibi,öteki elektrik sistemlerinden büsbütün bağımsız kalınması gereken durumlarda, kıvılcım için gereken güç bir MANYETO ile sağlanır Ama otomobillerde, öteki elektrikli aletlerin de güç gereksinimini sağlamak için AKÜMÜLATÖR'ler bulunduğundan, akü ile beslenen ateşleme sistemi kullanılır

Eski motorların çoğunda, «sıcak tüplü Güvenilir elektrikli ateşleme sistemleri, ilk olarak 1890'larda, BENZ ve, de Dion-Bouton gibi otomobil ya-pımcılarınca geliştirildi İlk sistemler, modern bobinli ateşleme sistemleriyle aynı temel ilkelere göre çalışıyordu Ayrıca bir akümülatör, platin, İNDÜKSİYON BOBİNİ ve BUJİ içeriyordu TRANSİSTOR ve TİRİSTÖR'lerin gelişmesi, 1950'lerde, ateşleme bobininin kontrolunda, elektronik kumanda sistemleri ile çalışan yan iletken ateşleme sistemlerinin ortaya çıkmasına neden oldu

Geleneksel sistemler:

Platin, kondansatör, rotor kolu, distribütör kalası ve zamanlama mekanizmalarını kapsayan distribütör, motor krankından gelen 2/1 oranındaki hız azaltılmasıyla yarım motor hızında çalıştırılır Distribütör, pistonlardan biri sıkıştırma vuruşunun tepesine yaklaşınca platin açılacağı ve bu noktada, distribütör şaftının üzerindeki rotor kolunun distribütör kafasındaki elektrotlardan birinin karşısına geleceği biçimde yerleştirilir İyi yalıtılmış bir kablo, bu elektrodu, ateşlenmek Üzere olan silindirdeki bujiye bağlar

Ateşleme sisteminde kullanılan düşük gerilim (düşük voltaj), marş üzerinden geçerek "akümülatorden gelen akımla sağlanır Platin uçları kapanınca 3 ya da 4 amperlik bir akım, ateşleme bobininin birincil sargısından geçer Birincil sargı, yalıtılmış birkaç yüz sarımlı çok kalın bakır bir telden oluşur ve sargının tabakalar halindeki demir çekirdeğinde magnetik bir alan oluşturur

Distribütör şaftı döndükçe, üzerine yerleştirilmiş bir kam, platinin uçlarını açar ve birincil sargıdaki akımı keser Bunun Üzerine magnetik alan, yüksek gerilimin indüklenmesine (Bk İNDÜKTANS) yol açarak (30,000 volta kadar) yiter Magnetik alan, demir çekirdeğin çevresine 15 000-30 000 kez sarılan yalıtılmış çok ince bakır telden oluşan ikincil sargıda in-düklenir (birincil sargı, ikincinin üzerine, sarılmıştır)

İndüklenmiş ikincil gerilime bağlı magnetik alan da, birincil sargıda 500 V'a kadar çıkabilen bir gerilim indükler (ters emk) Bu gerilim, açılan uçlar arasında ark yaparak sargıda depolanmış enerjinin bir bölümünü dağıtıp uçları yakabilir Arkı önlemek için uçlar, bir KONDANSATÖR'de birbirlerine bağlanır

İndüklenmiş yüksek gerilim sinyali, rotor kolundan geçerek ana distribütör bağlantısına ve oradan da uygun bujiye varır Bujideki gerilim yeteri kadar yükseldiğinde, buji elektrotları arasındaki boşlukta bulunan yakıt-hava karışımı iyoniaşır ve ateşleme sargısında depolanmış enerji, kıvılcım halinde boşluktan geçip yanma odasındaki karışımı yakar (Bk İLETİM)

Elektronik ateşleme:

Platin ve distribütör milinin işlevleri elektronik olarak da yerine getirilebilir Böylece, daha hassas zamanlama, daha yüksek kıvılcım enerjisi, daha yüksek çalışma hızı ve daha uzun bir ömür sağlanmış olur Platinin iki işlevi vardır: Bobinin birincil sargısındaki akımı kesmek: kıvılcım çıkarma aralıklarının düzgün olmasını ayarlamak (örneğin, dört silindirli bir motorda 90lik aralıklarla)

Bu işlevleri yerine getirmek için iki ayrı elektronik devre gerekir Devre, yüksek gerilimli bir güç transistoru ve bir şaft konum saptayıcısı kullanılarak kesilir Konum saptayıcının yolladığı sinyal, gerekli değişim ve yükseltmeden sonra, güç transistorunu açıp kapamakta kullanılır
Ateşleme sistemlerinde kullanılabilen şaft konum saptayıcıları (TRANSDÜKTÖR'ler) çok çeşitlidir Optik ilkelere göre çalışan elektrik birimleri (FOTOSEL'e odaklanmış ışık demeti, bir kapakla kesilir) ve çeşitli magnetik sinyal üreticileri de bunlara dahildir Magnetik birimde, her silindirde bir tane olmak üzere, distribütör milinin yerinde, yumuşak demirden bir magnetik direnç bulunur

Magnetik direnç, biçim olarak kama benzer, ama çok daha keskin ve belirgin çıkıntıları vardır ve detektör sargısı taşıyan sabit bir stator çubuğuyla birlikte, bir doğal mıknatıstan güç alarak hareket eder Magnetik direnç döndükçe, çıkıntıları stator çubuğunun ucuna 0,5 mm kadar yaklaşır Böylece uçları arasından küçük bir sinyal gerilimi geçirerek, detektör sargısmdaki magnetik alanın yükselip alçalmasına neden olur

Sinyal geriliminin büyüklüğü, motor hızıyla hemen hemen doğru orantılıdır ve dalga biçimi değişebilir Zamanlama açısından sinyal dalga biçiminde hiç değişmeyen bir nokta, sıfır noktasında pozitiften negatife geçiş noktasıdır Bu nedenle, elektronik birimin giriş devresinde yükseltme büyüktür ve'bir aşma noktası belirlenince, birim genellikle kare biçimli ikinci bir dalga üretir Bu dalgabiçimi, akım biraz artırılınca bobinin birincil devresini denetim altında tutan güç transistorunu açıp kapamakta kullanılabilir

Güç transistoru platinlnkine benzer ilkelerle çalışır ve konum-transdüktörü yardımıyla çalıştırıldığında,ateşleme bobininin ilk sargısından akım geçmesini sağlar Magnetik direncin üzerindeki bir çıkıntı stator çubuğunu geçince, güç transistoru kapanır ve birincil akımı keser Böylece, ikincil sargıda bir gerilim in-düklenir Bu yüksek gerilim, tıpkı platinli distribütörde olduğu gibi, bujiye geçer Elektronik ateşleme, 1960'lar-dan bu yana Formula I ve Formula II yarış arabalarında ve 1970'ten bu yana da bazı otomobillerde kullanılmaktadır