Atom-Atom Enerjisi-Atomun Yapısı-Atom Bombası-Maddenin Bileşimi

Bir *tuz taneciği alalım Diyelim ki bu taneciği ikiye, sonra bu iki parçanın her birini gene ikiye bölme olanağımız bulunsun ve böylece devam edip gidelim; gene diyelim ki, elimizde bu küçükten de küçük parçaları inceleyebilecek bir mikroskop olsun Her şeyden önce tuzun küp biçiminde kristallerden oluştuğunu göreceğiz Bu kristalleri de çok küçük parçacıklara böldüğümüzde, iri ve küçük bilyaların düzenli biçimde toplanmasından meydana geldiğini alayacağız: işte bu bilyalar, atomlardır Yani atom, basit bir cismin, kimyasal bakımdan, bölünemez kabul edilen ve bir elementin bileşimlere girebilecek en küçük miktarını meydana getiren parçasıdır

Fransa'da, Chion nükleer enerji santrali

Hızlı nötronla çalışan bir reaktörün maketi Nükleer santrallarda elektrik üretimi henüz çok pahalıdır Maliyeti düşürebilmek için, buna benzer yeni reaktör tipleri incelenmektedir

Bir yapı oyunu

Tuz örneğinde, küçücük bilyalar bir madenin, yani sodyumun, iriler ise bir *gazm, yani *klorun atomlarıdır Maddenin karmaşıklığı buradan anlaşılabilir: birbiriyle birleşen sodyum atomları bir madeni; şişeye doldurulan klor atomları ise solunamayan aşındırıcı bir gazı meydana getirir Ama klor ve sodyum atomları birbiriyle birleşince yemek tuzu, yani sodyum klorür meydana gelir

Tuz kristallerini sonsuza kadar bölerek daha küçük parçalara ulaşanlayız Sodyum atomu ikiye bölünemez Bölünebilseydi, daha küçük iki bilya elde ederdik, ama bunlar artık sodyum değil, sözgelimi *karbon atomları olurdu: sodyum da ortadan silinirdi Klor atomu için de aynı şey söz konusudur Buna atom başkalaşımı (transmütasyon) adı verilir Demek oluyor ki atom, bir elementin en küçük parçasıdır, onu daha parçalarsak bambaşka bir şeye dönüşür

Atomun yapısı

Şimdi de atomun yapısını görmek için hayalî mikroskopumuzu gücünün en son derecesinde çalıştıralım Sodyum ve klor bilyalan bize küçücük güneş sistemleri gibi görünecektirçeşit küçücük güneş bulunur ve bunun çevresindeki çok daha küçük parçacıklar, her yönde başdöndürücü bir hızla döner Ortadaki güneş atomun çekirdeğidir; bu çekirdek, taneleri protonlar ve nötronlar olan bir çeşit ağaççileğini andırır Çevresinde, çeşitli uzaklıklarda dönen «gezegenler Bütün atomların yapısı böyledir Çeşitli kimyasal elementler sadece atomlan oluşturan parçacıkların sayısıyla birbirinden ayrılır
Atomun boyutları ne kadardır? İnanılmayacak derecede küçük: milimetrenin on milyonda biri kadar Yani şu n harfinin iki bacağı arasına 10 milyon atom sıralanabilir Merkezde bir

Maddenin bileşimi

Tüm bu parçacıklar birbirine, atom enerjisi veya nükleer *enerji adı verilen bir güçle bağlanır ki, bugün bu enerjiden yararlanılmaktadır
Ama atomda çok önemli bir başka enerji ilkesi daha vardır; bu ilke sayesinde basit maddeler birleşerek bileşik maddeleri meydana getirir Elektronlar çekirdekten belirli bir uzaklıkta döner ve çekirdeğin çevresinde eşmerkezli katmanlar oluşturur Dış katman, tüm *kimyada birinci derecede rol oynar

Gerçekte, dış katmanında 8 elektron bulunan bir atom kararlı demektir, başka atomlarla kaynaşamaz Ama dış katmanlardaki elektronlar çoğu zaman bu sayıya ulaşamaz Ntekim, klor atomunun dış çemberinde elektron sayısı 7, sodyum atomunda ise sadece l'dir Bu durum yemek tuzunun varlığını açıklar Çünkü bir sodyum atomu, bir klor atomuna değer değmez, sodyum klorun elektronunu kapıverir, böylece iki atom birbirine yapışarak dış çemberinde 8 elektron bulunan kararlı bir bileşik meydana getirir Demek ki klor ve sodyum gibi basit cisim (veya elementler) iki atomu bileşik bir cisim olan «sodyum klorür

Nükleer enerji

Maddenin yapısını anlayabilmek için, hayal gücümüzü alabildiğine işleterek atomun nasıl olduğunu anlamak üzere bir atomu «açtığımızı Bir atomun çekirdeği ikiye bölünecek olsa, onu oluşturan protonlarla nötronlar hemen yeniden, daha küçük başka atomlar halinde birbirine yapışır O zaman çok önemli bir gerçek ortaya çıkar: bu yeni çekirdeklerin parçacıklarını birledik tutmak için gerekecek enerji, ilk çekirdeğin bileşimini sağlamak için gereken enerjiye oranla çok daha azdır O zaman bu enerji fazlası, yoğun bir *ısı halinde serbest kalacaktır
Bu tepki zincirleme olur yani bir uranyum atomu parçalanınca bu parçalanma birinden öbürüne geçerek deneyde kullanılan uranyum çubuğundaki bütün atomları sarar Böylece çok az miktarda «hammadde

Atomun barışçı amaçlarla kullanılması

Böyle sıcaklıklar sanayide kullanılamaz Atom enerjisinin barışçı amaçlarla kullanılması için, bu zincirleme tepkiyi dizginleyerek enerjinin birdenbire boşanıvermesini önleyen atom reaktörleri yapılmıştır Atom reaktörü atomlardan sürekli ısı elde etmeyi sağlar Böylece alelade yakıtta olduğu gibi, bu sıcaklık, kolaylıkla kullanılabilecek bir enerji biçimine, yani elektrik enerjisine dönüştürülür İşte nükleer elektrik santrallarında ve atom *denizaltılarında yapılan budur

Bu yeni enerji kaynağı, insana sonsuz ufuklar açar: çölleri sulamak ve ekilebilir hale getirebilmek için deniz tuzunun temizlenmesi bunlardan biridir Petrolden farklı olarak, atom enerjisinin sonu gelmez Ama atomun kullanılması ortaya ciddî sorunlar çıkartır, özellikle radyoaktif artıkların temizlenmesi sorunu çok önemlidir Ayrıca bomba yapımında kullanılırsa bu enerji dünyayı yok edebilir

ilk atom patlamasından bu yana otuz yıl geçtiği halde nükleer enerji santralları gereksindiğimiz enerjinin henüz çok az bir kısmını üretirken, büyük devletlerin cephaneliklerinde, dünyamızı yok etmeğe yetecek kadar nükleer bomba bulunmaktadır

Atom bombası

1930'ların sonlarına doğru, bilginler, uranyum atomunun parçalanabileceğin! ve bu atomların içindeki akıl almaz enerjinin açığa çıkartılabileceğini saptadılar Bu buluşun uygulama ilkelerini ortaya ilk koyanlar, Fransız Frederic Joliot-Curie ile çalışma arkadaşları Kowarski ve Halban oldu

İkinci *Dünya Savaşı'nın sonunda 6 ağustos 1945 günü, bir Amerikan «Uçan Kale Bu iki patlama, atom bombası çağını açtı ve bu bomba o târihten beri, uluslararası askerî politikaya egemen oldu Halka karşı kullanılan bombalar sadece bu iki atom bombasından ibaret kaldıysa da atom gücüne sahip devletler, bu yoldaki araştırmalarından vazgeçmediler O zamandan beri pek çok deney yapıldı
1946'da Amerika Birleşik Devletleri, Büyük Okyanus'ta, Bikini'de bir bomba patlattı; daha sonra 1952'de, termonükleer *hidrojen bombasını (atom bombasından çok daha güçlü) yaptı ve Marshall Adaları'nda patlattı

Başka devletler de Amerika Birleşik Devletleri'ni taklit ettiler: 1953'-ten beri SSCB, 1957'den beri İngiltere ve 1967'den beri Çin, 1968'den beri Fransa hidrojen bombasına sahiptirler

Demek ki bugün, bilim öylesine ilerlemeler kaydetmiştir ki, bir basit düğmeye basmakla, yerküreyi parçalamak mümkündür İnsanlar bu buluşun korkunç tehlikesini anlamışlar ve
1963'te Moskova'da, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında atmosferdeki patlamaları durdurmak üzere bir anlaşmaya varıldı ve ancak, daha az tehlikeli olan yeraltı deneylerine izin verildi Bu anlaşma, Fransa ve Çin dışında, bombaya sahip devletlerce onaylandı atom enerjisinin barışçı yollarla kullanılması için çeşitli örgütler kurulmuştur