Robert O'Hara Burke

Robert Burke (d1820 - ö1861) İngiliz kaşif ve bilim adamı "Avusralya Kıtası"nın iç kesimlerini keşfetmiştir





Avustralya Kıtasını Keşif

18 yüzyılın sonunda Avustralya'nın kıyı şeridi tamamıyla haritalanmıştı Ancak, kıtanın iç kesimleri ise yerlile dışında kimse tarafından bilinmiyordu Bu nedenle, büyük bir merak konusu olmuştu Mavi Dağlar'ın öte yanında ne olduğuna ikişkin birçok anlatılan hikayeler vardı Kimlerine göre; bilinmeyen bölge zengin ve verimli veya kimilerine göre ise; bölge çöl ve verimsizdi Bunu anlamak için, keşif seferi yapmak gerekiyordu

Kıtayı ilk geçen kişi olmak büyük bir zafer kazandıracaktı Ayrıca, Avustralya'yı diğer ülkelerle bağlayacak bir telgraf hattının da döşenmesi gerekiyordu İç kesimlere doğru ilerlemeyi ilk kez göze alanlar korkunç güçlüklerle karşılaşmış, kimileri yaşamını yitirmişti Bu kaşiflerin cesaretini, yaşadıkları sefilliği ve şansızlıklarını en iyi Robert Burke ve William Wills'in yolculuğu anlatır Ekibin tamamı susuzluk, açlık ve yüksek sıcaklıkta ölecekti

Serüvenlerle bu yolculuk, başarılı olacak ama sonu kötü bitecekti
1859'da Güney Avustralya hükümeti,kıtayı güneyden kuzeye ilk geçecek kişiye bir ödül vereceğini açıkladı Burke ve Wills, Avustralya tarihindeki en pahalıya mal olan donanıma sahip seferlerden birinin önderleri ve haritacıları olarak atandılar Ağustos 1860'ta, ekip Melbourne'dan heyecanlı bir kalabalık tarafından uğurlanarak yola çıktı Başta Burke, ardında ekibin diğer 15 üyesi, 25 deve, 23 at ve yük arabalarından oluşan uzun bir konvoy vardı Tehlikeli bir yolcuğa çıkacaklarını tahmin ediyorlardı İki ay sonra Menindee'ye vardılar Burada bir kamp kurdular Ancak, ekibin üyeleri arasında kavga çıktı ve Burke birkaçını ekipten attı Ekip iyice dağılmıştı Çünkü, ekip farklı gruplar olarak bölünmüş ve farklı hızla yürüdüklerinden; gruplar arasında uzun bir mesafe açılmıştı Her grubun kendine ait yiyecek, su ve araç-gereç yük arabası olmadığından daha yolculuğun başında susuzluk, açlık sorunları baş göstermeye başladı

Rakip bir sefer olduğunu duyan Burke, ilerlemek için sabırsızlanmaya başladı kuzeybatıdaki Cooper Creek'e doğru yola koyuldular Ekipteki gruplar arasında o kadar çok mesafe kaldı ki; Burke, William Brahe adlı bir adamını, kalan hayvan ve erzaktan sorumlu tutarak orada bıraktı Burke'nin emrine göre Brahe, Burke ve adamları dönene kadar yiyecek ve erzakın başında kalacaktı Bu arada Burke, Wills, Charles Gray ve John King luzeydeki Carpenteria Körfezi'ne gitmek üzere yola koyuldular Ancak, yolda hava birdenbire değişti Günler boyu durmaksızın yağmur yağdı Yerler, develerin ilerleyemeyeceği kadar çok ıslandığından Burke ve Wills yollarına yürüyerek devam ettiler 1861'in Şubat ortalarında körfezin sahili artık görünmüştü O kadar ki, deniz kokusu burunlarına geliyordu Ne var ki, yolları "Mangrov" adı verilen ağaç bataklıkları ile tıkandığından geri dönmeye karar verdiler

Ancak, ikisi de önceden ne bir keşif hareketinde bulunmuş, ne de bir deneyimleri vardı Kavurucu sıcakta o, Wills ve yedi adamları 645 km

Dönüş Yolculuğu ve Trajik Son


Burke'e, ölmek üzereyken King baktı



Burke'nin öldüğü yer olan Cooper Crek


Güneye yolculuk tam bir kabusa dönüştü Gray'i ve King'i tekrar yanlarına aldıktan sonra Burke ve Wills bir kez daha Cooper Crek'e yöneldiler Günler boyu süren yağmur sonucu hepsi hastalandı Yerler artık bataklığa dönmüştü ve zor yürüyorlardı Erzak artık bitmişti; atlarını, develerini birer birer vurup yediler Sonunda, gruptaki en güçlü adam gibi görünen Gray yere yığılıp öldü Burke ve geriye kalan adamları, Brahe'ye yetişmeye çalışmaktan vazgeçtiler Oysa ki, Brahe yalnızca 23 km Burke daha kısa bir yoldan, Adelaide üzerinden güneye gitmelerine karar verdi Dev daireler çizerek haftalarca yakıcı çölde dolaştılar ve kalan son develeri de yediler Kendilerini izlemekte olan "Avustralya Yerlileri" onlara yiyecek vermeseydi, öleceklerdi Üç bitkin adam sonunda Cooper Creek'e giden yolu bulup döndüler Bu arada Brahe'yi bir kez daha kıl payı kaçırdılar Brahe, beraberinde bir kurtarma ekibiyle onları aramak üzere Cooper Creek'e dönmüştü

Burke, Wills ve King, yalnızca birkaç kilometre ötede, neredeyse tükenmiş, aç kalmış, güçsüz düşmüşlerdi Aralarında sağlıklı kalan tek kişi genç King idi King, ikisine de yardımcı olmaya çalışıyordu Önce Wills, sonra da Burke öldü Geriye yalnızca King kalmıştı Çok zayıf düşmüş olan King, çöle doğru yürüdü Burada kendisini "Avustralya yerlileri" buldu Bulduklarında ölmek üzereydi Yerliler, ona baktı ve uzun süre sonra iyileşti King, üç ay sonra Melbourne'den yola çıkan başka bir arama ekibi tarafından bulundu Güneşten yanmış ve zayıflamıştı Burke ve Wills'in öldüğü yeri gösterdi İki kaşifin cesetleri de, devlet töreniyle gömülmek üzere Melbourne'e götürüldü Ödülü de, rakip kaşif John McDouall Stuart kazandı

Yüklerin de bir kısmını bıraktılar, bir kısmını da taşıdılar ötelerindeydi Ancak, kampın yakınlarında olduklarına dair hiçbir belirti göremeyince tekrar yola çıkıp Melbourne'a yönelmişti Yerliler ona yardım etmeseydi, kesinlikle ölürdü

Kaynaklar

• TÜBİTAK Popüler Bilim Kitaplığı, Kaşifler, s34-35
• İngilizce maddesi
• Kaşifler