 |
Ticari Kazancın Tespit şekilleri |
 |
03-04-2010
|
#1 |
|
Şengül Şirin
|
Ticari Kazancın Tespit şekilleriTİCARİ KAZANCIN TESPİT ŞEKİLLERİ Ticari kazanç elde eden mükellefler Gelir Vergisi Kanununa göre iki gruba ayrılırlar, • Esnaf muaflığından yararlanan ve gelir vergisine tabi olmayanlar, • Esnaf muaflığından yararlanmayan ve gelir vergisine tabi olanlar  Gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbabı ise, kazancın tespit usulü bakımından ikiye ayrılmaktadır • Basit usulde gelir vergisine tabi olanlar, (Ayrıntılı bilgi için “Basit Usule Tabi Mükellefler İçin Vergi Rehberi”ne bakınız) • Gerçek usulde gelir vergisine tabi olanlar 2 1 Gerçek Usulde VergilendirmeBasit usul koşullarını taşımayan gelir vergisi mükelleflerinin ticari kazançları gerçek usule göre tespit edilir Gerçek usule tabi mükelleflertutacakları defterler yönünden iki sınıfa ayrılırlar:• Birinci sınıf tacirler (Bilanço esasına göre defter tutanlar) • İkinci sınıf tacirler (İşletme Hesabı esasına göre defter tutanlar) 2 11 Birinci Sınıf Tacirler (Bilanço esasına göre defter tutanlar)Aşağıda yazılı tüccarlar bilanço esasına göre defter tutarlar;• Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanlardan yıllık alımları veya satımları tutarları Vergi Usul Kanunu 177 maddesinde belirtilen miktarlardan fazla olanlar (2009 yılı için yıllık alımlarda 119 000 TL veya yıllık satımlarda 168000 TL,2010 yılı için yıllık alımlarda 120 000 TL veya yıllık satımlarda170 000 TL)• Diğer işlerle uğraşanlardan bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı Vergi Usul Kanunu 177 maddesinde belirtilen miktarıaşanlar (2009 yılı için 67 000 TL, 2010 yılı için 68000 TL)• Yukarıda yazılı işleri beraber yapanlardan iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı Vergi Usul Kanunu 177 maddesindebelirtilen miktarı aşanlar (2009 yılı için 119 000 TL, 2010 yılı için120 000 TL)• Her çeşit ticaret şirketleri • Kurumlar vergisine tabi diğer tüzel kişiler • Kendi istekleri ile bilanço esasına göre defter tutanlar Bilanço esasına tabi olan mükellefler aşağıda yazılı olan defterleri tutmak zorundadır: • Yevmiye defteri • Defteri kebir • Envanter defteri Bu defterlerin yanı sıra sürekli imalat işiyle uğraşanlar imalat defteri, banka, banker ve sigorta şirketleri banka ve sigorta muameleleri defteri, depo (ardiyeler) işletenler ambar defteri, yabancı nakliyat ve ulaştırma kurumları veya Türkiye’deki temsilcileri hasılat defteri tutmak mecburiyetindedirler Ayrıca anonim şirketler, damga vergisi defteri tutmak zorundadır Anonim şirket dışındaki diğer kurumlar vergisi mükellefleri ile kollektif ve adi komandit şirketler ve bilanço esasına göre defter tutan gerçek kişiler istemeleri halinde damga vergisi defteri tutabileceklerdir 2 111 Bilanço Esasına Göre Ticari Kazancın TespitiBirinci sınıf tacirler, hesaplarını bilanço esasında tutacakları defterlerde takip ederler Birinci sınıf tacirler, hesap dönemi sonunda bilanço çıkarırlar Bununiçin işletmeye dahil mevcutları, alacakları ve borçları saptarlar ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre değerlerler Ticari bilançonun vergikanunlarına uyumlaştırılmış haline mali bilanço denir Bilanço esasına göre ticari kazanç, mali bilançolar üzerinden hesap dönemi sonunda ve başındaki öz sermaye tutarları arasındaki farktır Ayrıca, hesap dönemi içinde söz konusu işletmenin sahip veya sahiplerince; • İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir, • İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur Dönem sonundaki öz sermayenin dönem başındakine göre fazla olan kısmı o dönemin ticari kazancı sayılır Tersi durumda ise fark, zararıgösterir (Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile Gelir Vergisi Kanununun 40 ve 41’inci madde hükümlerine uyulur )2 12 İkinci Sınıf Tacirler (İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar)Birinci sınıf tacirlerle ilgili şartları taşımayanlar, ikinci sınıf tacir sayılırlar ve ticari işletme hesabına göre defter tutarlar 2 121 İşletme Hesabı Esasında Ticari Kazancın Tespitiİkinci sınıf tacirler, kazançlarını işletme hesabı esasında tespit ederler Bu usulde kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılatlarla, giderler arasındaki müspet farktan oluşur Giderlerin daha fazla olmasıhalinde zarar doğmuş olur İşletme hesabı esasına tabi mükelleflerin genel olarak tutmak zorunda oldukları tek defter, işletme hesabı defteridir Bunun yanında mükellefleryaptıkları işin niteliğine göre aşağıdaki defterleri tutacaklardır • Bitim işleri defteri • Ambar defteri 2 13 Sınıf Değiştirme2 131 Birinci Sınıftan İkinci Sınıfa Geçişİş hacmi bakımından I'inci sınıfa dahil olan tüccarların durumları aşağıdaki şartlara uyduğu takdirde, bunlar, bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak, II'nci sınıfa geçebilirler a) Bir hesap döneminin iş hacmi, birinci sınıf tacirler için 2 11numaralı başlık altında belirtilmiş olan hadlerden % 20'yi aşan bir nispette düşük olursa veya; b) Arka arkaya üç dönemin iş hacmi, birinci sınıf tacirler için 2 11numaralı başlık altında belirtilmiş olan hadlere nazaran % 20'ye kadar bir düşüklük gösterirse 2 132 İkinci Sınıftan Birinci Sınıfa Geçişİş hacmi bakımından II'nci sınıfa dahil tüccarların durumları aşağıda yazılı şartlara uyduğu takdirde bunlar bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak I'inci sınıfa geçerler a) Bir hesap döneminin iş hacmi, birinci sınıf tacirler için 2 11numaralı başlık altında belirtilmiş olan hadlerden % 20'yi aşan bir nispette fazla olursa, veya; b) Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi, birinci sınıf tacirler için 2 11numaralı başlık altında belirtilmiş olan hadlere nazaran % 20'ye kadar bir fazlalık gösterirse 2 2 Ticari Kazancın Tespitinde İndirilecek GiderlerGelir, safi tutarları üzerinden vergiye tabi tutulmaktadır Safi tutarıtespit edebilmek için, gayri safi hasılattan indirilebilecek giderler aşağıda açıklanmıştır a) Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler, b) Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatında iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı ve demirbaş olarak verilen giyim eşyası (Resmi ve özel daire ve müesseselerce hizmet erbabına işin icabı olarak verilen ve bunların işten ayrılmaları halinde geri alınan giyim eşyası), c) İşle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar, d) İşle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri, e) Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri, f) İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçlar, g) Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar, h) İşverenlerce, Sendikalar Kanunu hükümlerine göre sendikalara ödenen aidatlar, i) İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları, j) Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli a) Ticari Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi İçin Yapılan Genel Giderler Ticari kazancın elde edilmesi ve sürdürülmesi için yapılan genel giderlerin indirim konusu yapılabilmesi için taşıması gereken temel özellikler şunlardır; - Söz konusu giderler kazancın elde edilmesi ve sürdürülmesi amacı ile yapılmış olmalıdır, - Yapılan gider karşılığında sabit kıymet iktisap edilmiş olmamalıdır, - Yapılan gider iktisadi işletmenin maliyet bedeline eklenmesi gereken giderlerden olmamalıdır Genel olarak; kırtasiye, temizlik, ısıtma, aydınlatma, su ve telefon giderleri, işyeri, araç vb giderleri, yapılan işle orantılı temsil ve ağırlamagiderleri, gayrimenkul ve gayrimenkul gibi değerlenen sabit kıymetlerin normal bakım ve onarım giderleri, sigorta giderleri, finansman giderleri, pazarlama, satış ve dağıtım giderleri, reklam giderleri, yurt dışındaki kişilere ödenen komisyonlar, ayıplı ürün iadesi ve komisyon giderleri bu tür giderlerdendir Götürü Gider İhracat ve yurtdışında inşaat, onarım, montaj ve taşımacılık faaliyetinde bulunan mükelleflere, bu dönem giderlerine ek olarak, bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hasılatın binde beşini aşmamak şartıyla, yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları tutarı gider olarak indirebilme imkanı getirilmiştir Götürü gider uygulamasında, mükelleflerin bu uygulamaya yönelik olarak herhangi bir belge ibraz etme yükümlülükleri bulunmamaktadır Sigorta primleri bu nedenle, dönemine ve ait olduğu yıla bakılmaksızın, fiilen ödendiği tarihte gider yazılır Ancak, Aralık ayına ait olan sigortaprimlerinin ertesi yılın Ocak ayı içinde ödenmesi durumunda bu primler Aralık ayının gideri olarak dikkate alınabilecektir Söz konusu uygulamadan ihracat ve yurt dışında inşaat, onarım, montaj ve taşımacılık ile uğraşanlar yararlanabilecektir İhracat ve yurtdışında inşaat, onarım, montaj ve taşımacılık faaliyetinde bulunan dar mükellefler de bu uygulamadan yararlanabilmektedir Ancak,dar mükellefiyete tabi olanların, Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yaptıkları ulaştırma işlerinden elde ettikleri kazançları için götürü gider uygulamasından yararlanmaları söz konusu değildir Kanunen yasaklanmış fiiller nedeniyle katlanılan giderler ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili giderler niteliğinde olmadığından, bu giderler indirilemeyecektir b) Hizmetli ve İşçilerin İş Yerinde veya İş Yerinin Müştemilatında İaşe ve İbate (Yiyecek ve Barınma) Giderleri, Tedavi ve İlaç Giderleri, Sigorta Primleri ve Emekli Aidatı ile Giyim Giderleri Hizmetli ve işçilerin işyerinde veya işyerinin eklentilerinde, yiyecek ve barınma giderleri ile tedavi ve ilaç giderleri ticari kazancın tespitinde gider olarak yazılabilir Hizmet erbabına yapılan giyim giderleri, işin icabına uygun olarak verilen ve bunların işten ayrılması halinde geri alınan eşyalardır Ancak,hizmet erbabına özel yaşamında kullanılması için verilen giyim eşyası ayın şeklindeki ücret olarak değerlendirilir Sigorta primi ve emeklilik aidatları; kanunla kurulan sigorta şirketleri ve emekli sandıklarına işveren payı olarak ödenen tutarlardır Özel sigortalariçin yapılan ödemeler bu kapsamda değildir Sosyal güvenlik primleriningider yazılabilmesi için sosyal güvenlik kurumlarına fiilen ödenmiş olması gerekir c) İşle İlgili Olmak Şartıyla, Mukavelenameye, İlama veya Kanun Emrine İstinaden Ödenen Zarar, Ziyan ve Tazminatlar İşle ilgili olan ve Kanun hükmüne, sözleşmeye veya ilama bağlı zarar, ziyan ve tazminatlar ticari kazancın tespitinde gider olarak yazılabilir Ancak, teşebbüs sahibinin suçlarından doğan tazminatların kanunen kabul edilmeyen gider olduğu hükme bağlandığından, zarar, ziyan ve tazminatın gider olarak yazılabilmesi için teşebbüs sahibinin suçlarından doğmamış olması gerekmektedir d) İşle İlgili ve Yapılan İşin Ehemmiyeti ve Genişliği ile Mütenasip Seyahat ve İkamet Giderleri İşle ilgili, işin önemi ve genişliği ile orantılı, seyahat maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı olarak yapılan, belgelerle kanıtlanabilen seyahat ve ikamet giderleri ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilir Ancak turistik mahiyetteki gezi harcamaları ile eşle çıkılan iş seyahatlerinde yapılan harcamaların eşe isabet eden kısmı gider olarak dikkate alınmaz e) Kiralama Yoluyla Edinilen veya İşletmeye Dahil Olan ve İşte Kullanılan Taşıtların Giderleri İşletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderlerinin tamamı ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilir Taşıtın işletmeye dahil olması; • Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerde, taşıtın bilançonun aktifinde yer alması, • İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerde ise taşıtın işletme hesabı defterinin demirbaşlarının kaydedildiği sayfada yer almasıdır Taşıtlar için yapılan harcamanın gider olarak kaydedilebilmesi için taşıtların kesinlikle işte kullanılması gerekmektedir • Ayrıca, amortisman defteri tutuluyor ise taşıtın amortisman kayıtlarında da yer alması gerekmektedir Ayrıca, işletme aktifinde bulunmamakla beraber kiralama yolu ile edinilen ve işte kullanılan taşıtların giderleri de indirilebilecektir f) Ayni Vergi, Resim ve Harçlar İşletme ile ilgili olmak şartı ile ödenen bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçlar ile aynı mahiyette olan vergiler (banka ve sigorta vergileri, emlak vergileri, işletme ile ilgili olan taşıt vergileri) ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılabilmektedir g) Vergi Usul Kanunu Hükümlerine Göre Ayrılan Amortismanlar İşletmede bir yıldan fazla kullanılacak olan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan kıymetler için ayrılan amortismanlar ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilebilecektir Ayrıca değeri 2009 yılı için 670 TL’yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 670 TL’yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan gider olarak yazılabilir İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu tutartopluca dikkate alınır (Söz konusu tutar 2010 yılı için 680 TL olarakbelirlenmiştir )h) İşverenlerce, Sendikalar Kanunu Hükümlerine göre Sendikalara Ödenen Aidatlar İşverenlerce, Sendikalar Kanunu hükümlerine göre sendikalara ödenen aidatların ticari kazançtan gider olarak indirilmesi mümkündür Ancak bu aidatların bir aylık tutarı, işyerinde işçilere ödenen çıplak ücretin bir günlük toplamını aşamaz Çıplak ücret; fazla mesai, prim, ikramiye, sosyal yardım gibi ek ödemeleri ihtiva etmeyen ücrettir Çıplak ücretin aylık toplamının 30’abölünmesi suretiyle ilgili ay için gider yazılabilecek aidat tutarı bulunur Ancak, aidatların işveren tarafından gider yazılabilmesi için aidatın ilgili olduğu yılda sendikaya ödenmesi gerekir Sendika aidatının gider yazılabilmesi için ilgili bulunduğu yılda sendikaya fiilen ödenmiş olması gerekir İlgili yılda ödenmeyen aidatlar,takip eden yıllardaki ticari kazacın hesaplanmasında gider olarak yazılamayacaktır Örnek: Bir işverenin Nisan 2009 döneminde çalışanı adına bireysel emeklilik sistemine ödediği katkı payı tutarı 340 TL’dir Aylık Brüt Ücret 2 200 TLBireysel Emeklilik Sistemine İşveren Tarafından Ödenen Katkı 340 TL Önceki Dönemlerde (Ocak-Mart 2009) İndirim Konusu Yapılmış Tutar 260 TL Asgari Ücretin Brüt Yıllık Tutarı (6 x 666,00) + (6 x 693,00) 8 154 TLBrüt Ücretin % 10’u (2 200 x %10) 220 TLÖdenen katkı payı toplam tutarı 340 TL olmasına rağmen brüt ücretin % 10’unun 220 TL olması nedeniyle, işveren tarafından ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilebilecek katkı payı tutarı 220 TL olacaktır İşveren tarafından ödenen ancak indirilemeyen 120 TL ise ücret olarak vergilendirilmek suretiyle ticari kazancın tespitinde dikkate alınacaktır i) İşverenler Tarafından Ücretliler Adına Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Payları İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilebilir Bu kapsamda indirim konusu yapılabilecek tutar, ücretlinin elde ettiği brüt ücretin % 10’unu ve yıllık bazda asgari ücretin brüt yıllık tutarını aşamayacaktır Hem işveren hem de ücretli tarafından katkı payı ödenmesi ve toplam tutarın yukarıda belirtilen sınırı (brüt ücretin % 10’nu ve asgari ücretin brüt yıllık tutarı) aşması halinde, indirimin öncelikli olarak ücret matrahının tespitinde mi yoksa ticari kazancın tespitinde mi yapılacağı konusu taraflarca serbestçe belirlenebilecektir Gider olarak dikkate alınacak tutarın tespitinde yıllık asgari ücret ve aylık ücret ifadelerinden brüt ücretin anlaşılması gerekmektedir j) Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Dernek ve Vakıflara Yapılan Yardımlar Gıda bankacılığı kapsamında faaliyet gösteren dernek veya vakıflara yapılan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri yardımının maliyet bedelleri ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir Ancak, ihtiyacı bulunanlara doğrudan veya başka organizasyonlar aracılığıyla yapılacak yardımlar bağış olarak değerlendirilemeyeceğinden ticari kazancın tespitinde gider olarak kabul edilememektedir Ayrıca, yapılan söz konusu bağışları kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması gerekmektedir Uygulama açısından, dernekveya vakfın başka alanlarda da faaliyet gösteriyor olmasının ya da kamuya yararlı dernek veya vergiden muaf vakıf olup olmamasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır k) Bağ-Kur Primleri Bağ-Kur primlerinin sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca vergi uygulamasında gider olarak gösterilebileceği hükme bağlandığından, ilgili dönemlere ilişkin olup, ödenmiş olması şartıyla beyan edilen ticari kazançla sınırlı olmak üzere söz konusu primler de gider olarak dikkate alınabilecektir l) İşyerinin Kira Olması Halinde Kira Ödemesinin Tevsiki Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 268 Seri No lu Gelir VergisiGenel Tebliği ile işyeri kira ödemelerinin (tutar sınırlaması olmaksızın) 01 112008 tarihinden itibaren banka veya Posta ve Telgraf TeşkilatıGenel Müdürlüğü tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğu getirilmiştir Banka veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü aracı kılınmak suretiyle, para yatırma veya havale, çek veya kredi kartı gibi araçlar kullanılmak suretiyle yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında dekont veya hesap bildirim cetvelleri düzenlendiğinden bu belgeler tevsik edici belge kabul edilecektir Bankaların internet şubeleri üzerinden yapılan ödemeve tahsilatlar da aynı kapsamdadır İşyeri kirasının, müşteriden alınan çek ile ödemesinin yapılması durumunda çekin elden kiralayan kişiye ciro edilmesi ve bu kişinin bankadan çeki tahsil etmesi ile tevsik şartı yerine getirilmiş sayılır 01 112008 tarihinden itibaren getirilen zorunluluklara uymayanlarakesilecek ceza, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar hakkında o yıl için belirlenen özel usulsüzlük cezası miktarından az olmamak üzere her bir işlem için bu işleme konu tutarın %5'idir Bu ceza kiracı ve kiralayana ayrı ayrıuygulanır 2 3 Ticari Kazancın Tespitinde İndirilemeyecek Giderlera) Teşebbüs sahibi ile eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar veya aynen aldıkları sair değerler, b) Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar, c) Teşebbüs sahibinin işletmeye koyduğu sermaye için yürütülecek faizler, d) Teşebbüs sahibinin, eşinin ve küçük çocuklarının işletmede cari hesap veya diğer şekillerdeki alacakları üzerinden yürütülecek faizler, e) a, b, c ve d bentlerinde yazılı olan işlemler hariç olmak üzere, teşebbüs sahibinin, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen bedel veya fiyatlar üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunması halinde, emsallere uygun bedel veya fiyatlar ile teşebbüs sahibince uygulanmış bedel veya fiyat arasındaki işletme aleyhine oluşan farklar, f) Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile teşebbüs sahibinin suçlarından doğan tazminatlar, g) Her türlü alkol ve alkollü içkiler ile tütün ve tütün mamullerine ait ilan ve reklâm giderleri, h) Kiralama yoluyla edinilen veya işletmede kayıtlı olan yat, kotra, tekne, sürat teknesi gibi motorlu deniz, uçak ve helikopter gibi hava taşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanların giderleri ile amortismanları, i) Basın yoluyla işlenen fiillerden veya radyo ve televizyon yayınlarından doğacak maddî ve manevî zararlardan dolayı ödenen tazminat giderleri (Yukarıdaki maddelerin uygulanmasında, kollektif şirketlerin ortakları ile adi ve eshamlı komandit şirketlerin komandite ortakları teşebbüs sahibi olarak kabul edilir) 2 4 Diğer Kanunlara Göre İndirilebilecek ve İndirilemeyecek GiderlerMotorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun (II) sayılı tarifesinde yer alan taşıtlar ile bu Kanundaki tarifelerde yer alan taşıtlardan sadece ticari maksatla kullanılan uçak ve helikopterler ile taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri taşıtların vergileri gider yazılabilir Özel İletişim ve Şans Oyunları Vergilerinin ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün bulunmamaktadır Katma Değer Vergisi mükellefleri kullanmak üzere satın aldıkları ödeme kaydedici cihazların her biri için % 100’e kadar amortisman oranı seçebilirler Amortisman ayırma imkanı bulunmayanlar ise alışbedelinin tamamını vergiye tabi kazançlarının tespitinde indirim konusu yapabilirler 2 5 Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşlerinin Vergilendirilmesi2 51Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşinin ÖzellikleriBir yıldan fazla süren (birden fazla takvim yılına taşan) inşaat ve onarım işlerinden elde edilen kazançlar işin bitiminde tespit edilir, tamamı o yılın geliri sayılarak takip eden yılın Mart ayının 25’inci günü akşamına kadar (01-25 Mart) beyan edilir Bir işin yıllara sari inşaat ve onarım işi kapsamında değerlendirilebilmesi için aşağıdaki koşulları taşıması gerekmektedir • Faaliyet konusu iş, inşaat ve onarım işi olmalıdır • İnşaat ve onarım işi başkalarının hesabına ve taahhüde bağlı olarak yapılmalıdır • İnşaat ve onarım işi birden fazla takvim yılına sirayet etmelidir Yıllara sari inşaat ve onarım işi kapsamına giren işlerde, inşaat ve onarım işinin başlangıç ve bitim tarihi önem arz etmektedir Bu çerçevede; • Yapılan sözleşmede yapılacak işin yer teslimi öngörülmüş ise yerin teslim edildiği tarih, • Sözleşmede yer teslim tarihi belirtilmemiş ise sözleşmede belirtilen işin başlangıç tarihi, • Sözleşmede bunların hiçbiri belirtilmemiş ise sözleşme tarihi, işin başlangıç tarihi olarak kabul edilir Ayrıca, • Geçici ve kesin kabule tabi olan işlerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın onaylandığı tarih, • Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olmayan işlerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih, işin bittiği tarih olarak kabul edilir 2 52 Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşlerinde Ortak Genel GiderlerinDağıtımı Yıllara sari inşaat ve onarım işi yapan yükümlüler, bu işlerine ait kayıtlarını ayrı bir defterde veya tutmakla yükümlü oldukları defterlerin ayrı sayfalarında göstermek ve kar-zararlarını ayrı ayrı saptamak zorundadırlar Hangi işle ilgili olduğu saptanamayan veya bütün işler için yapılan giderler ortak genel gider olarak kabul edilip yapılan işlere dağıtılırlar Yıl içinde birden fazla inşaat ve onarım işinin birlikte yapılması halinde her yıla ait müşterek genel giderler bu işlere ait harcamaların birbirine olan nispetine göre dağıtılacaktır Tek veya birden fazla inşaat ve onarım işi diğer işlerle birlikte yapılıyor ise, her yıla ait müşterek genel giderler bu işlere ait harcamalar ile diğer işlere ait satış veya hasılat tutarlarının birbirlerine olan nispeti dahilinde dağıtılacaktır Örnek: Mükellef (A), yıllara sari inşaat ve onarım işi yapmakta olup, harcamaları aşağıdaki gibidir A işi için 120 000 TL B işi için 72 000 TL C işi için 48 000 TLÜç ayrı iş için 20 000 TL ortak genel gider yapılmıştır Bu genelgiderlerin işlere dağılımı bu işlerle ilgili harcama tutarlarının toplam harcamaya olan oranına göre yapılacaktır İşler Yapılan Harcama Tutarları (TL) Harcama Oranı (%) İşlere Düşen Ortak Genel Giderler (TL) A işi 120 000 50 10000B işi 72 000 30 6000C işi 48 000 20 4000Toplam 240 000 100 200002 53 Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşlerinde Amortismanların DağıtımıOrtak olarak kullanılan makine, tesisat ve ulaştırma araçlarının amortismanları bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre inşaatların maliyetlerine dağıtılır Amortisman dağıtımında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir: • Mobilya, hesap ve yazı makinesi gibi büro malzemelerinin amortismanı; ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulur • Yıl içinde alınan tesisat, makine ve ulaştırma araçlarının satın alındığı tarihten önceki günlere isabet eden amortismanları, yine ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulur • Tesisat, makine ve ulaştırma araçlarının kullanılmayıp boş kaldığı günlere isabet eden amortismanları, ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulur Söz konusu araçların kullanılmadığı veyakullanılmasının mümkün olmadığı işlere pay verilmez Örnek: Değeri 240 000 TL olan kamyon aşağıdaki sürelerde belirtilenfaaliyetlerde kullanılmıştır Amortisman oranı %20’dir(240 000 x %20 = 48000)İşler Kullanıldığı Gün Sayısı Gün Sayısının Oranı (Uygulanacak Amort Payı) Ayrılacak Amortisman Tutarı (TL) A İnşaat 120 4/12 16 000B İnşaat 90 3/12 12 000Nakliye 90 3/12 12 000Nalburiye 60 2/12 8 000Toplam 360 12/12 48 0002 54 Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşlerinde Tevkifat UygulamasıYıllara sari inşaat ve onarım işi yapanlara zaman zaman söz konusu işlere ilişkin olarak düzenlenen hakediş raporuna dayanarak hakediş ödemesi yapılmaktadır Bu ödemeler geçici kabulün veya işinfiilen bitiminden sonraki ana ödemeye mahsuben yapılan bir ödeme olmaktadır Vergilemedeki gecikmeyi telafi etmek ve müteahhidin ödemedeki mali yükünü azaltmak amacıyla, yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde ödenen hakediş bedellerinden vergi kesintisi yapılmaktadır Vergi kesintisiyapmak mecburiyetinde olanlar, yıllara yaygın inşaat ve onarım işini yapanlara (kurumlar dahil) ödedikleri hakediş bedellerinden hakediş sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben (avans olarak ödenenler dahil) %3 nispetinde vergi kesintisi yapmakla yükümlüdürler Yıllara sari inşaat ve onarım işlerinde gelir vergisi tevkifatının matrahı, bu işleri yapanlara ödenen hakediş bedelleridir Kesilen bu vergilerverilecek yıllık gelir vergisi beyannamesinde bildirilen kazanç üzerinden hesaplanacak gelir-kurumlar vergisinden mahsup edilir İşin devametmesi nedeniyle kazancı beyannameye dahil edilmemiş olan inşaatlara ilişkin hakedişlerden kesilen gelir vergisi tevkifatları diğer kazanç unsurları üzerinden hesaplanan gelir ya da kurumlar vergisinden mahsup edilemez Diğer taraftan, geçici kabulden sonra kesin kabulü sağlamak üzere yapılan işler nedeniyle alınan hakedişler, biten inşaat işiyle ilgilendirilmeksizin elde edildikleri yılın kar veya zararının tespitinde dikkate alınırlar ve gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmazlar Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarım işleri dolayısıyla alınan hakediş bedellerinden tevkif edilmiş bulunan vergilerin, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilen gelire dahil kazançlar üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilir Mahsup neticesinde, mükellefe iadesi gereken bir vergi tutarının olması halinde bu tutar, mükellefin talebi doğrultusunda diğer vergi borçlarına mahsup edilir; mükellefin vergi borcunun olmaması halinde ise nakden iade yapılır Sözleşme yapılırken işin yıl içinde bitmesinin öngörülmesine karşın iş değişik nedenlerle yıl içinde bitmeyip sonraki yıla sarkabilir Yenisözleşmenin yapılması veya sözleşmede değişikliğin yapılmasıyla birlikte ya da fiilen iş yıllara yaygın duruma gelebilir Bu durumda yeni sözleşmeninveya sözleşmede değişikliğin yapıldığı ya da fiilen yıllara yaygın hale geldiği tarihten sonra yapılan hakediş ödemelerinden vergi kesintisi yapılması gerekir Örnek: Konferans salonu inşaatı yapım işi 30 122008 tarihindesözleşmeye bağlanmış, sözleşmede belirtildiği şekilde 09 022009tarihinde yer teslimi yapılmış, ayrıca işin 200 günde tamamlanacağı sözleşmeye bağlanmıştır Söz konusu inşaat işi ile ilgili olarak müteahhidezaman zaman hakediş ödemesi yapılmıştır Örnek olayımızda konferans salonu inşaatı için yer teslimi 09 022009tarihinde yapıldığından işin başlangıç tarihi 09 022009’dur Sözleşmedeişin 200 günde tamamlanacağı belirtilmesine rağmen iş aynı yıl içinde tamamlanamayarak sonraki yıla sarkmıştır Bu durumda, işin sonrakiyılda da devam edecek olması nedeniyle iş yıllara sari inşaat ve onarım işi kapsamında değerlendirilerek fiilen yıllara yaygın hale geldiği tarihten sonra yapılan hakediş ödemelerinden gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır |
|
 |
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.