Serbest Meslek Kazançlarının Beyanı ve Beyanname üzerinde Yapılacak Indirimler

SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ BEYANI VE BEYANNAME
ÜZERİNDE YAPILACAK İNDİRİMLER


Serbest meslek erbapları, kazanç temin etmemiş olsalar bile yıllık
beyanname vermek zorundadırlar


Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Gelir
Vergisi Kanunu ile diğer kanunlarda belirtilmiştir Gelir vergisi matrahının
tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden aşağıda
belirtilen indirimlerin yapılabilmesi için; yıllık beyanname ile bildirilecek
bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen
şartları taşıması gerekmektedir


Serbest meslek kazancından indirim konusu yapılabilecek hususlar
şunlardır
¯¯ Şahıs sigorta primleri ve bireysel emeklilik sistemine ödenen
primler,
¯¯ Eğitim ve sağlık harcamaları,
¯¯ Sakatlık İndirimi,
¯¯ Bağış ve yardımlar,
18
Gelir İdaresi Başkanlığı
¯¯ Sponsorluk harcamaları,
¯¯ Ar-Ge harcamaları,
¯¯ Doğal afetler ile ilgili ayni ve nakdi bağışlar,
¯¯ Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış
ve yardımlar,
¯¯ İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına yapılan bağış,
yardım ve sponsorluk harcamaları,
¯¯ Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlar
121 Sigorta Şirketlerine ve Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı
Payları


Yıllık beyanname veren mükellefler, vergi matrahlarının tespitinde
bireysel emeklilik sistemine ödedikleri katkı payının beyan edilen gelirin
% 10’una kadar olan kısmını gelir vergisi matrahlarının tespitinde indirim
konusu yapabileceklerdir Bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları
için ödenen primlerin ise beyan edilen gelirin % 5’ine kadar olan kısmı
matrahın tespitinde indirim konusu yapılacaktır İndirim konusu yapılacak
tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisi
beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları toplamından
önceki tutar esas alınacaktır
Bireysel emeklilik sistemi ile diğer şahıs sigortaları için ödenen
primlerin birlikte olması halinde matrahtan indirim konusu yapılabilecek
tutar beyan edilen gelirin % 10’u ile sınırlı olacaktır Bu durumda şahıs
sigorta primleri için % 5 oranındaki sınır ayrıca aranacaktır İndirim konusu
yapılacak prim, aidat ve katkı paylarının toplamı, asgari ücretin brüt yıllık
tutarını aşamaz (2009 yılı gelirlerine ilişkin olarak kullanılacak olan asgari
ücretin brüt yıllık tutarı 8154,00 TL’dir)


122 Eğitim ve Sağlık Harcamaları
Aşağıda belirtilen şekilde yapılan eğitim ve sağlık harcamaları beyan
edilen gelirin % 10’unu aşmaması şartıyla yıllık beyanname ile bildirilecek
gelirlerden indirilir:



- Eğitim ve sağlık harcamaları Türkiye’de yapılmalıdır
- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel
kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmelidir
- Söz konusu harcamalar mükellefin kendisi, eşi ve küçük
çocuklarına ilişkin olmalıdır
İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir
olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl
zararları toplamından önceki tutar esas alınacaktır
123 Sakatlık İndirimi
Gelir Vergisi Kanununa göre serbest meslek faaliyetinde bulunan
mükelleflerden çalışma gücünün asgari % 80’ini kaybetmiş bulunanlar
birinci derece sakat, asgari % 60’ını kaybetmiş bulunanlar ikinci derece
sakat, asgari % 40’ını kaybetmiş bulunanlar ise üçüncü derece sakat sayılır
ve beyan edilen gelirlerine aşağıda belirtilen aylık sakatlık indirimi tutarları
göz önüne alınarak hesaplanan yıllım indirim uygulanır (Bu indirimden
bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı da
yararlanır),
2009 Yılı için belirlenen aylık sakatlık indirimi tutarları:
• Birinci derece sakatlar için 670 TL,
• İkinci derece sakatlar için 330 TL,
• Üçüncü derece sakatlar için 160 TL
124 Bağış ve Yardımlar
1241 Sınırlı İndirilecekler
Gelir vergisi mükellefleri, genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il
özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve
Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan
edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu)
aşmamak üzere, makbuz karşılığında yaptıkları bağış ve yardımları yıllık
beyanname ile bildirilecek gelirlerinden indirim konusu yapabilirler
20
Gelir İdaresi Başkanlığı
Örneğin; okul koruma dernekleri yukarıda belirtilen kurum ve
kuruluşlar arasında yer almadığından, bu derneklere yapılan bağış ve
yardımların beyan edilecek gelirden indirilmesi mümkün değildir Ancak
söz konusu derneklerin kamu menfaatine yararlı bir dernek olması halinde
bu derneklere yapılan bağış ve yardımlar beyan edilen gelirin %5’ini
aşmaması koşuluyla indirim olarak dikkate alınabilecektir


1242 Sınırsız İndirilecekler
a) Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine,
belediyelere ve köy tüzel kişiliklerine bağışlanan okul, sağlık tesisi ve
100 yatak kapasiteli öğrenci yurdu (Kalkınmada Öncelikli Yörelerde
50 yatak kapasiteli) ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım
ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu
tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar
ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her
türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden
indirilebilecektir


Okul, sağlık tesisi ve öğrenci yurdu yapımı veya bu tesislerin
faaliyetlerine devam edebilmeleri için yapılan bağış ve yardımların
(harcamaların) herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın vergi matrahının
tespitinde dikkate alınabilmesi için bu bağış ve yardımların genel bütçeye
dahil daireler, özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler,
köylere yapılması gerekmektedir:


Dolayısıyla, bu düzenleme sadece doğrudan kamu müesseselerine
yapılacak bağış ve yardımlar açısından geçerlidir
Düzenlemede yer alan “okul” ifadesinden, doğrudan eğitim-öğretim
hizmetlerinin verildiği temel birimlerin anlaşılması gerekmekte olup,
rehberlik ve araştırma merkezi, mesleki eğitim merkezi, iş eğitim merkezi,
mesleki ve teknik eğitim merkezi ve akşam sanat okulları da bu kapsamda
değerlendirilecektir Örneğin; genel bütçeli bir kurum olan Milli Eğitim
Bakanlığına ait öğretmen evi veya hizmet içi eğitim binası inşaatlarının
yapımı için mükelleflerce nakdi veya ayni yardım yapılması durumunda
söz konusu öğretmen evi veya hizmet içi eğitim binası “okul” kapsamında
değerlendirilemeyeceği için indirim konusu yapılamayacaktır


Serbest Meslek Kazançları Vergi Rehberi
Düzenlemede yer alan “sağlık tesisi” ifadesinden ise Sağlık
Bakanlığınca sağlık tesisi kapsamında değerlendirilen kurum ve
kuruluşların anlaşılması gerekmektedir
b) Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan
dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin
maliyet bedellerinin tamamı beyan edilecek gelirden indirilebilecektir
c) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler,
köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum
ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca
desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen;
–– Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticari olmayan ulusal veya
uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine,
–– Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı,
mimarisi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke
tanıtımına yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve DVD
gibi manyetik, elektronik ve bilişim teknolojisi yoluyla üretilenler
de dahil olmak üzere görsel, işitsel veya basılı materyallerin
hazırlanması, bunlarla ilgili derleme ve araştırmaların
yayınlanması, yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı ve tanıtımının
sağlanmasına,
–– Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama
aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı
koleksiyonuna kazandırılmasına,
–– 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı,
yaşatılması, rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması
ve nakil işlerine,
–– Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve yüzey
araştırmalarına,
–– Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde
korunması veya ülkemize ait kültür varlıklarının Türkiye’ye
getirtilmesi çalışmalarına,

–– Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,
–– 2863 sayılı Kanun kapsamındaki taşınır kültür varlıkları ile
güzel sanatlar, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki
ürün ve eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna
kazandırılması ve güvenliklerinin sağlanmasına,
–– Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çağdaş
ve geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve etkinlikler
ile bu alanlarda araştırma, eğitim veya uygulama merkezleri,
atölye, stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı, her
türlü araç ve teçhizatın tedariki ile film yapımına,


–– Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema,
tiyatro, opera, bale ve konser gibi kültürel ve sanatsal etkinliklerin
sergilendiği tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon
çalışmalarına


ilişkin harcamalar ile bu amaçla yapılan her türlü bağış ve yardımların
tamamı (% 100’ünün) beyan edilen gelirden indirim konusu
yapılabilecektir


125 Sponsorluk Harcamaları
3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu
Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk
harcamalarının;


- Amatör spor dalları için tamamı,
- Profesyonel spor dalları için %50’si
yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirim konusu
yapılabilecektir
126 Araştırma ve Geliştirme Harcamaları
Ar-Ge indirimi Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinde
düzenlenmiş bulunmaktadır:


Serbest Meslek Kazançları Vergi Rehberi
Gelir Vergisi Kanununa göre, mükelleflerin işletmeleri bünyesinde
gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik
araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 100’ü oranında
hesaplanacak “Ar-Ge İndirimi“ olarak yıllık beyanname ile bildirilecek
gelirlerden indirilebilecek, Ar-Ge faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan
giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde
kullanılmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler için hesaplanan
amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi
hesaplanmayacaktır


127 Doğal Afetler İle İlgili Ayni ve Nakdi Bağışlar
Bakanlar Kurulu’nca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla
Başbakanlık aracılığıyla makbuz karşılığı yapılan ayni veya nakdi bağışların
tamamı indirim konusu yapılabilecektir


128 Türkiye Kızılay Derneğine Makbuz Karşılığı Yapılan Nakdi Bağış ve
Yardımlar


Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesine 5904 sayılı Kanunun
3 üncü maddesiyle eklenen 11 inci bent hükmü uyarınca (Yürürlük;
03072009) iktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine makbuz
karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı indirim konusu
yapılabilecektir


Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya
yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın varsa mukayyet değeri,
yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit
edilecek değeri esas alınır
129 İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına Yapılan Bağış,
Yardım ve Sponsorluk Harcamaları
Gelir Vergisi Kanununa 5766 sayılı Kanunla eklenen geçici
74 üncü madde ile 5706 sayılı İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti
Hakkında Kanun uyarınca kurulan İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti
Ajansına yapılan her türlü ayni ve nakdi bağış ve yardımlar ile sponsorluk
harcamalarının tamamı, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek
gelirlerden indirilebilecektir

1210 Diğer Kanunlara Göre Tamamı İndirilecek Bağış ve Yardımlar
Diğer Kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlardan
bazılarına aşağıda yer verilmiştir:
a) Umumi hayata müessir afetler dolayısıyla alınacak tedbirlerle
yapılacak yardımlara ilişkin 7269 sayılı Kanuna göre oluşturulan fona
yapılan nakdi bağışların tümü ile milli yardım komiteleri veya mahalli
yardım komitelerine makbuz karşılığı yapılan ayni/nakdi bağışlar
b) Yüksek Öğretim Kanununa göre üniversitelere ve Yüksek
Teknoloji Enstitüsüne makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışlar ile
vakıf üniversitelerine yapılan bağış ve yardımlar
c) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik Kanununa göre
yapılan bağış ve yardımların tamamı
d) Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun Kuruluşu
Hakkındaki Kanuna göre yapılan nakdi bağışlar
e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununa göre
yapılan ayni ve nakdi bağışlar
f) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanununa göre
yapılan ayni ve nakdi bağışlar
g) Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı Kanununa göre yapılan
ayni/nakdi bağışlar
h) Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununa
göre yapılan ayni/nakdi bağışlar
i) İlköğretim ve Eğitim Kanununun 76 ncı maddesine göre
ilköğretim kurumlarına yapılan nakdi bağışlar