02-18-2010
|
#2
|
Şengül Şirin
|
Hüseyin Cahit Yalçın - Eğitimci, Yazar, Gazeteci Ve Politikacı
Hüseyin Cahit Yalçın - Eğitimci, Yazar, Gazeteci Ve Politikacı
Eğitimci, yazar, gazeteci ve politikacı olan (1874-1957)Hüseyin Cahit Yalçın, Edebiyat-ı Cedide Akımı' nın önde gelen yazarlarındandır Yazıların-daki tartışmacı yanı döneminin düşünce, sanat ve siyasal hareketlerinde etkili olmasını sağlamıştır Balıkesir'de doğan Hüseyin Cahit lise öğrenimini burada tamamladıktan sonra girdiği Mekteb-i Mülkiye'yi (bugün Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi) 1896'da bitirdi Bir süre Maarif Nezareti Mektub-i Kale-mi'nde çalıştıktan sonra 1897'de Vefa ve Mercan liselerinde Türkçe ve Fransızca öğretmenliği yapmaya başladı
Mercan Lisesi müdürlüğünü de üstlenen Hüseyin Cahit bir yandan da, basın dünyasındaki çalışmalarını yürütmekteydi Mekteb-i Mülkiye'nin son sınıfındayken birkaç arkadaşıyla birlikte Cenab Şahabeddin, Hüseyin Fuat, Mehmet Rauf gibi genç yazarların yazılarının yayımlandığı Mektep dergisini çıkartıyordu Daha sonra Edebiyat-ı Cedide topluluğuna katılarak Ser-vet-i Fünun dergisinde öyküler, sanata ilişkin makaleler yayımlamaya başladı Bir yandan da Tarık ve Sabah gazetelerindeki yazılarıyla yeni edebiyatı savunuyordu 1900'ün başında Tevfik Fikret Servet-i Fünun'dan ayrılınca, derginin yönetimini üstlendi
Bu arada Fransızca'dan çevirdiği "Edebiyat ve Hukuk" adlı bir yazıda Fransız Devrimi'nden söz edildiği gerekçesiyle Servet-i Fünun Abdülhamid yönetimince kapatıldı II Meşrutiyet'in ilanına (1908) kadar yazı yaşamından çekilen Hüseyin Cahit bu tarihte memurluktan ayrılarak Tevfik Fikret ve Hüseyin Kâzım Kadri'yle birlikte Tanin gazetesini çıkarmaya başladı Gazetesinde İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin görüşlerini savunmaktaydı Aynı yıl İttihat ve Terakki Cemiyeti'nden İstanbul milletvekili seçilerek Osmanlı Mebusan Meclisi'ne girdi Meclisin ikinci dönem çalışmalarında meclis başkanlığını yürüttü
31 Mart Ayaklanmasında gerici güçler matbaasını basarak Hüseyin Cahit'i öldürmek istediler 1913'te gazetesini İttihat ve Terakki Fırkası'na devreden Hüseyin Cahit'e Düyun-ı Umumiye'de görev verildi I Dünya Savaşı sonrasında İstanbul işgal edilince İngilizler tarafından tutuklandı 1919'da Malta Adası' na sürgün edildi Sürgün yıllarında İngilizce ve İtalyanca öğrenerek "Oğlumun Kütüphanesi" adlı çeviri dizisini hazırlamaya başladı 1922'de sürgünden dönünce Tanin gazetesini yeniden çıkarmaya başlayan Hüseyin Cahit bir yandan da bu dizi çerçevesinde çeviriler yaptı
Tanin gazetesinde özgürlük ve demokrasiyi savunan, yapılan yenilikleri ve yasaları eleştiren yazıları yüzünden İstiklâl Mahkeme-si'nde yargılandı Bu yargılanmada aklandıy-sa da, daha sonra ikinci kez aynı mahkemede yargılanarak Çorum'a sürgün edildi 1925-26 yılları arasında 1,5 yıl sürgünde kalan Hüseyin Cahit İstanbul'a dönünce çeşitli işlerde çalıştı 1932'de gerçekleştirilen Birinci Türk Dil Kurultayı'nda savunduğu fikirler dönemin yönetim kadrolarınca olumlu karşılanmayınca, yönetim kurulu üyesi olduğu Sanayi ve Maa-din Bankası'ndaki görevinden uzaklaştırıldı
Çeviri yaparak geçimini sürdürme çabalan olumlu sonuç vermeyince Milli Eğitim Bakan-lığı'na İstanbul'da öğretmenlik için başvur-duysa da reddedildi Bunun üzerine yaşamını, 1933'te çıkarmaya başladığı Fikir Hareketleri dergisiyle sürdürmeye çalıştı Bu arada bir süre siyasetten uzak kaldıysa da, 1938'de yeniden siyasal çalışmalara başladı 1939'da Çankırı, 1943 ve 1946'da İstanbul milletvekili olarak meclise giren Hüseyin Cahit Yalçın 1943'te Tanin gazetesini üçüncü kez yayımlamaya girişti 1948'de Ulus gazetesinin başyazarlığını üstlenerek Atatürk ilkelerini ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin görüşlerini savunan makaleler kaleme aldı
1950'de Kars milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi' ne girdi Ama iki yıl sonra Ulus gazetesinde çıkan bir yazısından ötürü dokunulmazlığı kaldırılarak yargılandı 1954'te Demokrat Parti yönetimine karşı yayımladığı yazılar nedeniyle 29 ay hapse mahkûm edildi O günlerde 80 yaşında olan Hüseyin Cahit Yalçın bir süre tutuklu kaldıktan sonra yaşı ve hastalığı nedeniyle serbest bırakıldı Hüseyin Cahit Yalçın ilk romanı Nadide'yi (1892) lise ikinci sınıf öğrencisiyken yazdı Ahmed Midhat Efendi'nin etkisi görülen bu ilk romanında Serez'de dinlediği bir olayı anlatıyordu
Gerçekçi bir yaklaşımla genç bir öğrencinin duygu ve düşüncelerini ele aldığı, ruhsal çözümlemelere dayanan ikinci romanı Hayal İçinde (1901) Servet-i Fünun'da tefrika edildi Yalın ve yapmacıksız bir dil kullanan Hüseyin Cahit Yalçın öykülerinde İstanbul'da yaşayan seçkinleri ve azınlıkları konu almış ve gerçekçi bir dille anlatmıştır Başlıca yapıtları arasında, öykülerini topladığı Hayat-ı Muhayyel (1897), Hayat-ı Hakikiye Sahneleri (1909), Niçin Aldatırlarmii (1922); makale ve anılarını topladığı Kavgalarım (1910), Edebi Hatıralarım (1935) ve Siyasal Anılar (1976) sayılabilir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|