02-15-2010
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Yarasa
Yarasa
Memeliler arasında yalnız yarasalar kanatlarını çırparak gerçek anlamda uçabilir Uçan sincaplar gibi başka memelilerin ön ve arka bacakları arasında, gövdeleri boyunca uzanan deri uzantıları vardır Bu hayvanlar ağaçtan ağaca süzülerek uçabilir Ama'süzülmeye yarayan bu yapılar hiçbirinde etkin biçimde ve uzun süreli uçmayı sağlayamaz Yarasanın uzun kollan ile iyice uzamış el parmakları etkin biçimde uçmasını sağlayan çok ince bir deriyle örtülüdür
Bu kanatlar bacaklara, birçok türde ise kuyruğa kadar uzanır Kanatlarını büyük bir ustalıkla kullanan yarasalar uçuş rotaları üstünde bulunan engellere çarpmadan yollarına devam edebilir Deneyler yarasaların görmeleri engellendiğinde bile manevra becerilerini sürdürebildiklerini göstermiş, çarpabilecekleri nesneleri çok yüksek perdeden çıkardıktan seslerin yankısını dinleyerek belirledikleri kanıtlarımıştır Çıkardıkları seslerin yankısına göre engelleri belirleme özellikleri radann çalışmasına oldukça benzemektedir
Yarasalar genellikle gündüzleri uçmaz; mağara duvarlarına, oyuklara ve öbür karanlıkta kalan yerlere ayaklarından baş aşağı asılarak dinlenirler Bu gibi yerlerde çok sayıda yarasa bir arada bulunabilir Barındıkları yerlerden karanlık bastığında ya da sabah alacasında çıkarak besinlerini ararlar Bazıları gece boyunca uçar Dişiler baharda bir ya da iki yavru doğurur Başlangıçta yavru yarasa göğsüne sıkıca tutunduğu annesiyle birlikte uçar Ama dişi daha sonra yavrusunu tünekte asılı bırakarak dolaşmaya çıkar Yavrular sonbahara doğru kendi başlarına uçabilecek duruma gelir Yarasalar boyutlarına göre uzun ömürlü hayvanlardır
Küçük yapılı hayvanlar arasında 10-15 yıl yaşayana pek rastlarımaz Meyve yarasalarının iri olanlan ise daha da uzun ömürlüdür ve bakım altında 19 yıl kadar yaşayabilir Yarasaların yaklaşık 900 türü vardır Tür sayısı bakımından memeliler arasında kemiricilerin ardından ikinci sırayı alırlar Yarasalar ıhman ve tropik bölgelerde bulunur Türlerin büyük bölümü tropik bölgelerde yaşar Boyudan büyük bir çeşitlilik gösterir Filipin bambu yarasasının {Tylonycteris pachypus mey eri) ağırlığı 1,5 gr, kanat açıklığı 15 cm dolayında kalırken, uçantilki de denen tilki yarasanın {Pteropus vampyrus) ağırlığı 1 kilograma kanat açıklığı ise 1,5 metreye ulaşabilir Ilıman bölgelerdeki yarasaların çoğu uçarken yakaladıktan kelebek ve sinek gibi böceklerle beslenir Yeryüzünün öbür bölümlerinde yaşayan yarasaların besinleri ve beslenme alışkanlıktan çok çeşitlidir
Birkaç tür arka ayaklarındaki irileşmiş tırnaklan sayesinde bahklan kaparak avlanır Birçok tür yırtıcıdır Bunlardan büyük mızrak burunlu yarasa {Phyllostomus hastatus) böceklerin yanı sıra kuş, küçük yarasa ve kemiriciler gibi çeşitli hayvanlan avlar Orta ve Güney Amerika'nın ünlü vampir yarasalan, hayvanlarda ve insanda ön dişleriyle açtıklan küçük deliklerden akan kanı yalayarak beslenir Ama bazı insanlar arasında neden olduklan korkuyu hak edecek ölçüde tehlikeli değildirler Tropik bölgelerdeki bazı türler yalnız çiçeklerin balözü ve çiçektozlanyla beslenir
Beslenme biçimlerine uygun çok uzun dilleri vardır Bu yarasalar çiçeklerin tozlaşmasında önemli bir rol oynar {bak Tozlaşma) Bazı kaktüsler ile muz ve baobab gibi ağaçların çiçekleri yarasalar aracılığıyla tozlaşır Meyve yarasalan yalnız yıl boyunca meyve bulabilecekleri ılıman bölgelerde yaşar Birçok yerde bu yarasaların binlercesine rastlarıabilir Hava karanrken tünedikleri ağaçlardan aynlarak geniş bir bulut halinde, beslenecekleri yerlere doğru uçarlar Tilki yarasalar da meyve yarasalarının bir cinsidir Bu yarasalar adlarını tilkininkini andıran başlarından alır Meyve yarasalan yedikleri meyvelerin tohumlarını tünedikleri yerlerde dışkılanyla atarak bitkilerin yayılmasına yardımcı olur Kışı soğuk geçen bölgelerde kış boyunca böcek bulmakta güçlük çeken yarasalar ya göç eder ya da kış uykusuna yatar Bilindiği kadanyla Avrupa'da yaşayan yarasaların hepsi kış uykusuna yatmaktadır Kuzey Amerika' daki böcek yiyen yarasaların birçoğu ise kışı güneyde ve Orta Amerika'da geçirir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|