Venüs Gezegeni

Venüs Gezegeni



Güneş'in çevresinde dolanan dokuz büyük gezegenden, Güneş'e uzaklık bakımından ikinci sırada yer alanıdır Halk arasında Akşam Yıldızı, Çoban Yıldızı ya da Çulpan adlarıyla da anılan Venüs, Güneş'in çevresinde, ondan ortalama 107,5 milyon km uzaklıkta daireye çok yakın bir yörünge üzerinde dolanır Venüs büyüklük bakımından Dünya' ya çok benzer 12100 km dolayındaki çapı Dünya'nınkinin 0,95 katıdır Dünya'nın yoğunluğu santimetre küp başına 5,52 gr, Venüs' ünki ise santimetre küp başına 5,24 gramdır; Venüs'ün kütlesi bizim gezegenimizinkinin 0,82 katıdır Boyutları ve belki de iç yapısı bakımından Dünya'ya çok benzeyen Venüs başka bakımlardan ondan çok farklıdır

Venüs bir iç gezegenedir, yani Güneş çevresindeki yörüngesi Dünya'nın yörüngesinin içinde kalır; bu yüzden de bu gezegen bize Güneş'ten hemen önce doğan bir sabah yıldızı ya da hemen onun ardından batan bir akşam yıldızıymış gibi gözükür Yeryüzünün bazı kesimlerinde Venüs gündoğumundan üç saat kadar önce doğar ya da günbatımından üç saat kadar sonra batar Venüs geceleri gökyüzünde gözlemlenen, Ay'dan sonraki en parlak gökcismidir Eski Yunanlılar Venüs'ü bir sabah yıldızı olarak kabul etmiş ve ona Phosphoros adını vermişlerdi; Venüs bir akşam yıldızı olarak da Hesperos adıyla bilinirdi Venüs'ün inci parlaklığındaki ışıltısına hayran olan eski uygarlıklar, bu gökcismi ile Eski Yunanlılar'ın Afrodit ve Romalılar'ın Venüs adlı aşk ve güzellik tanrıçası arasında bağıntı kurmuşlardı

Venüs bir iç gezegen olduğundan, Dünya' dan bakıldığında birbirini izleyen değişik biçimlerde görülür; bu biçim değişiklikleri, Ay'ın evrelerine benzer Bu durumu 17 yüzyılın başlarında İtalyan astronom Galileo keşfetti; bu buluş, eski yer merkezli evren görüşünün yanlış, Kopernik'in savunduğu günmerkezli evren (merkezinde Güneş bulunan ve gezegenlerin Güneş'in çevresinde dolandığı sistem) düşüncesinin ise daha doğru olduğunun inandırıcı bir kanıtı olarak kabul edildi Bir başka 17 yüzyıl astronomu olan Hollandalı Christiaan Huygens, Venüs tekerinde sürekli olarak görülebilen herhangi bir işaretin bulunmadığına dikkati çekti ve gezegenin kalın bir atmosferle örtülü olabileceğini ileri sürdü

Bugün, Huygens'ın bu görüşünün doğru çıktığını biliyoruz
Venüs'ün yoğun atmosferi 20 yüzyıla kadar bu gezegenin yüzeyini görebilmemizi engelledi Ama günümüzde spektroskopi ve radar gibi bilimsel tekniklerin kullanılmasıyla, Venüs'ü saran sırlardan bazıları çözülmüştür Buna ek olarak, 1960'larda ve 1970'lerde SSCB'nin uzaya fırlattığı Venera ve ABD'nin fırlattığı Mariner ve Pioneer dizisi uzay sondaları Venüs'ü yakından incelemiş ve bize gezegenin yüzeyine ilişkin ilk ayrıntılı bilgileri iletmiştir

VENÜS'E İLİŞKİN BİLGİLER

GÜNEŞ'TEN ORTALAMA UZAKLIK: 107,5 milyon km

YIL UZUNLUĞU: 224,7 Dünya günü

EKSENİÜZERİNDEKİ DÖNME PERİYODU: 243 Dünya günü (geriye, doğudan batıya doğru)

GÜN UZUNLUĞU: 118 Dünya günü

ÇAP: 12103 km

KÜTLE: 0,82 (Dünya = 1)

ÖZGÜL AĞIRLIK: 5,245 (Su = 1)

YÜZEYİNDEKİ ORTALAMA ÇEKİM KUVVETİ: 0,904 (Dünya = 1)

ATMOSFER BİLEŞİMİ: Yüzde 96 karbon dioksit; yüzde 3,5 azot; yüzde 0,002 su buharı; eser miktarda karbon monoksit, oksijen, kükürt dioksit, hidroklorik asit Üstteki bulut katmanları ise, sülfürik asit, kükürt dioksit ve serbest kükürtten oluşmaktadır

ATMOSFER BASINCI: 94 bar (Dünya=1 bar)

ORTALAMA YÜZEY SICAKLIĞI: 46Û°C

Ne var ki, Venüs'e ilişkin bilgiler, bu gezegenin görünümüne hayran olanları hayal kırıklığına uğratmıştır Venüs, canlılar açısından Güneş sisteminin en düşman gezegenlerinden biridir Yoğun atmosferinin yüzde 96'dan fazlası karbon dioksitten, yüzde 3,5'i azottan ve eser miktarda da su buharı, argon ve neondan oluşur Atmosferin üstü tümüyle, derişik sülfürik asit bulutlarından oluşan bir katmanla kaplanmış durumdadır; bu katmanın altında ise yoğun kükürt dioksit gazı ile katı ve sıvı kükürt bulutları yer alır




Buradaki kimyasal tepkimeler şimşeklere ve başkaelektrik çalkantılarına neden olur Karbon dioksit "sera etkisi"yle güneş ısısını geri yansıtmayıp tutar {bak Karbon Dîoksît ve Karbon MONOKSİT) Bu nedenle Venüs'ün yüzeyinde sıcaklık yaklaşık 460°C'dir, yani bu gezegen cehennem gibi kaynayan bir yerdir

SSCB'nin "Venera 9" ve "Venera 10" uzay sondalarının 1975'te Dünya'ya gönderdiği görüntüler, Venüs'ün yüzeyinin, bazılarının çapı 254 milimetreden büyük, kenarları keskin ya da yuvarlaklaşmış kayalarla ve taşlı çöllerle kaplı olduğunu ortaya koydu Yeryüzündeki radyoteleskoplann ve ABD uzay aracı "Pioneer Venüs 2"nin (1978) aracılığıyla radar tekniklerinden yararlanılarak çıkarılan yüzey haritaları da, Venüs'te birbirinden kopuk, yüksek sıradağların ve derin çanakların bulunduğunu açığa çıkardı Venüs'ün bilinen en yüksek dağı, 11000 metre yüksekliğindeki Maxwell Dağı'dır Venüs'ün yerçekimi Dünya'nınkinin onda dokuzu kadardır; ama yoğun ve zehirleyici atmosferinin yarattığı basınç bizim gezegenimizde deniz düzeyindeki geçerli olan normal hava basıncının 94 katından fazla olduğu için, insanların Venüs'te yaşaması olanaksızdır Dahası, oradaki kayaların akkor hale gelecek kadar sıcak olabileceği gerçeğini de buna katmak gerekir; kısacası Venüs, bizim kafalarımızda canlandırdığımız cehennemin bir benzeri olarak düşünülebilir

Venüs'ün kendi çevresindeki dönme düzlemi ile Güneş çevresindeki dolanım düzlemi arasındaki açı (eksen eğikliği) yalnızca 3° kadar olduğu için bu gezegenin üzerinde Dünya ve Mars'taki gibi mevsim değişiklikleri olmaz Venüs'ün Güneş çevresindeki dolanma süresi yaklaşık 225 gün, evre çevriminin tamamlanma süresi ise 584 gündür Buna karşılık, kendi ekseni üzerindeki bir tam dönüşünü en az 243 günde tamamlar Güneş sistemindeki öbür gezegenlerle karşılaştırıldığında dikkati çeken bir başka nokta da, Venüs'ün geriye doğru, yani doğudan batıya doğru dönüyor olmasıdır Venüs'te bir "gün" ya da bir başka deyişle iki öğle arası, 118 Dünya günü sürer Venüs'ün dönmesinde Dünya'nın oynadığı rol ilginçtir Güneş sistemindeki bütün gezegenler içinde, Dünya'nın 42 milyon km kadar yakınına gelerek ona en çok yaklaşan Venüs'tür Bunun tuhaf yanı, Venüs yörüngesi üzerinde ne zaman Dünya' ya en yakın olduğu noktaya gelse, hep aynı yüzünün bize dönük olmasıdır Belki de bu, bizim gezegenimizin Venüs üzerindeki kütle-çekimi etkisinden kaynaklanmaktadır