Siyasal Parti Tipleri

Siyasal Parti Tipleri


Siyasal partiler iç yapılarına göre iki gruba ayrılır: Kadro partileri ve kitle partileri
Az sayıda üyeden oluşan kadro partilerinin amacı üye sayısını artırmak değildir Bunlar seçimden seçime adını duyuran, seçim aralarında etkinlikleri pek görülmeyen örgütlerdir Kadro partilerine özellikle ABD'de ve İngiltere'de rastlanır Bu ülkelerde partiler, parlamento grupları ile seçim komiteleri arasında sağlanan eşgüdümün sonucunda doğmuştur

Her ne kadar gruplar ile komiteler birleşmiş-lerse de, seçim komitelerinin ülke ölçeğinde birleşmesi sağlanamamıştır Bu nedenle iç yapıları zayıftır Kadro partilerinde seçimlere hazırlanmak, kampanyayı yürütmek ve adaylarla ilişkileri korumak için seçkinler bir araya getirilir
Bu seçkinleri, saygınlığı ve ilişkileriyle adaya güç sağlayabilecek kişiler, seçim kampanyasını yürütecek, seçmenlere yön verecek uzmanlar ve kampanyanın giderlerini karşılayacak zenginler oluşturur

Kitle partileri ise üye ve sempatizan sayısını sürekli artırmak isteyen örgütlerdir Kitle partileri işçi sınıfının gelişmesi ve genel oy hakkının elde edilmesiyle 19 yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıktı Bu dönemde sosyalist partiler kitle partisi olarak kuruldu Bu partilerin amacı işçi sınıfını siyasal bakımdan eğitmek, bu sınıf içinden ülkeyi yönetebilecek kişileri yetiştirmekti Ayrıca sosyalist partiler savundukları ilkeler ve siyasal programlan nedeniyle iş çevrelerinden ve büyük toprak sahiplerinden destek alma şansına da sahip değildi Bu nedenle parasal açıdan üyelerinin aidatlanna dayanmak zorundaydı Kitle partileri öbür etkinliklerinin yanında, büyük paralar gerektiren seçim kampanyalarının giderlerini de işte bu kaynaktan karşılar Böylece seçilen adaylann onları parasal yönden destekleyen birkaç kişiye bağımlı kılınması da önlenmiş olur

Komünist partiler de sosyalist partiler gibi kitle partisi olmakla birlikte daha disiplinli bir örgüt yapısına dayanır Her komünist parti üyesinin parti örgütü içinde aktif olarak çalışması kuraldır Ayrıca komünist partilerde üye yazılımı da sıkı bir denetim altındadır Üyeler karar süreçlerine, aşağıdan yukarıya doğru, etkinlikte bulunduklan örgütler kanalıyla katılırlar Karar alma süreci tamamlanıp belirli kararlar alındıktan sonra tüm üyeler koşulsuz olarak bu kararlann gerçekleşmesi için çalışırlar

Faşist partiler ise kitle partilerinin ayrı bir türünü oluşturur Bunlar otoriter bir öğreti doğrultusunda askeri tipte bir örgüt yapısına sahiptir Önderin mutlak egemenliğine bağlı olarak katı bir disiplin uygular

Siyasal partileri yöneticilerinin üyeleri ve milletvekilleri üzerindeki otoriteleri yönünden de ikiye ayırabiliriz: Serbest partiler, disiplinli partiler
Serbest partilerde üye ve parlamenterler siyasal sorunlar karşısında belirli bir yönde birlikte davranmak zorunda değillerdir Disiplinli partilerde ise üye ve parlamenterler parti yönetiminin aldığı kararlarla partinin tüzük ve programına uymak zorundadırlar