Kolombiya Cumhûriyeti - Tarihi - Ekonomisi

Kolombiya Cumhûriyeti





DEVLETİN ADI: Kolombiya Cumhûriyeti

BAŞŞEHRİ: Bogota

NÜFUSU: 33292000

YÜZÖLÇÜMÜ: 1141748 km2

RESMİ DİLİ: İspanyolca

DİNİ: Hıristiyanlık

PARA BİRİMİ: Peso

Güney Amerika'nın kuzeybatısında yer alan ve Güney Amerika'nın dördüncü büyük devleti Kuzeyinde Karaib Denizi, batısında Pasifik Okyanusu, kuzeydoğusunda ve doğusunda Venezuella, kuzeybatısında Panama, güneydoğusunda Brezilya, güneybatısında Ekvador yer alır


Târihi






Kolombiya toprakları, 16 yüzyılın başlarında Ganzalo Jiménez de Quesada ve Sebastian de Balalcozar komutasındaki İspanyollar tarafından bulunmuş ve sömürge hâline getirilmiştir
On sekizinci yüzyıla kadar ülke, İspanyol asıllı beyazlar tarafından yönetildi Bundan sonra başlayan bağımsızlık mücadelesini Kuzey Amerika ve Fransa İhtilalleri daha da kuvvetlendirdi






1886'da ülkeye, kıtayı keşfeden Kolomb'un ismi verildi ve Kolombiya Cumhuriyeti ilan edildi 1903 yılında, ülke topraklarına dahil olan Panama, ABD'nin yardımı ile Kolombiya'dan ayrılarak bağımsız bir devlet oldu Bu ayrılma yüzünden ABD ile Kolombiya arasında 1921 yılına kadar süren gerginlik oldu Bu tarihten sonra Kolombiya yönetimine iki büyük parti olan Liberaller Partisi ile Muhafazakârlar Partisi hâkim oldu Fakat bu iki parti arasındaki sürtüşmeler, iç karışıklıklara ve ülkenin uzun süre diktatörler tarafından yönetilmesine sebeb oldu Sivil hükümetle yönetilen Kolombiya'da günümüzde iç karışıklıklar devam etmektedir


Fizikî Yapı


Kolombiya , fizikî yapı bakımından üç değişik bölgeye ayrılır
Kıyıları: Güney Amerika'da iki büyük okyanusa kıyısı olan tek ülke Kolombiya'dır Büyük Okyanus kıyısında Siarra Baudo bölgesi, Atlas Okyanusunun kıyısında ise Santa Marta bölgesi dışında bütün kıyılar düz ve alçaktır






Dağları: Kolombiya Andları, ülkenin güney-batı sınırı yakınlarından yelpaze biçiminde açılarak kuzey ve kuzeydoğu yönüne doğru uzanarak üç dağ silsilesini meydana getirirler Bunlar Doğu Cordillera, Orta ve Batı Cordillera adlarını alırlar Batı Cordillera Dağları diğer dağlara nisbeten daha alçaktır Fakat Cumbal Yanardağı (4892 m) gibi yer yer yüksek tepeleri vardır








Orta Cordillera yüksektir ve tepeleri devamlı karla kaplıdır Batı ile Orta Cordillera arasında yer alan dar Cauca Vâdisini, buraya adını veren Cauca Nehri sular
Orta ve Doğu Cordillera dağları arasındaki geniş vâdiyi, Meydelona Nehri sular Doğu Cordillera Dağlarında 2000-3000 m yüksekliğe ulaşan yaylalar çokdur Bu bölge, verimli arazisi ile ülkenin tarım alanını meydana getirir


Doğu bölgesi: Bu bölge Orinoko ve Amazon gibi büyük nehirlerin kollarıyla sulanan, geniş ve düz bir alandır Bu bölgenin kuzeyi savanlarla, güney kesimi ise ekvator ormanlarıyla kaplıdır Ülke topraklarının yaklaşık yarısını meydana getiren bölgede nüfusun ancak % 20'lik bir kısmı yaşar


İklim


Kolombiya'nın ekvatora yakın olması sebebiyle, iklim, tropikal özellik gösterir İklim, bölgelere göre farklılıklar gösterir Batı Cordillera'nın batısında kalan bölüme yıllık ortalama 10160 mm yağış düşerken, Karaib Denizi kıyılarında ise yıllık yağış ortalaması 255 mm'nin altındadır Doğu kısımda ise nemli tropikal iklim hüküm sürer


Tabiî Kaynaklar






Bitki örtüsü ve hayvanlar: Bitki örtüsü de iklim gibi bölgelere göre değişir Amazon çevresinde tropikal ormanlar, Büyük Okyanus kıyılarında bataklık koruları, kuzey kesiminde nemli otlaklar, yüksek dağlarda dağ bitkileri, La Guajira'da ise çöl bitkileri bulunur Böyle farklı bitki örtüsüne sahip olan ülkede jaguar, aslan, tilki, gözlüklü ayı gibi memeli hayvanlar, iki bine yaklaşan kuş türü, çok sayıda böcek ve sürüngen vardır
Mâdenleri: Ülke, yeraltı kaynakları bakımından zengindir Petrol, altın, platin, zümrüt, kömür, demir, kireçtaşı gibi çeşitli madenler bulunmaktadır Platin üretiminde dünyada ikinci sırayı alır


Nüfus ve Sosyal Hayat






33292000 olan ülke nüfûsu dört etnik gruptan meydana gelmiştir Nüfûsun % 7'sini Kızılderililer, % 5'ni Zenciler, % 20'sini beyazlar, geri kalan kısmını ise melezler meydana getirir
Nüfûsunun büyük kısmı, Doğu Cordillera Dağlarının yaylalarında ve Atlas Okyanusu kıyılarında yoğunlaşmıştır Büyük şehirler, ülkenin değişik kısımlarına yayılmıştır Önemli şehirleri: Medellin, Berangu ve Cartogena'dır
Resmi dil, İspanyolcadır Ama Kızılderililere ve siyahlara ait dillerin kelimeleriyle zenginleşmiş ve değişmiştir Halkın büyük kısmı Hıristiyanlığın Katolik mezhebine mensuptur






Eğitim: Ülkede ilköğretimin 5 yılı mecbûrî ve ücretsizdir Güney Amerika'da okur-yazar oranı en yüksek olan ülkelerden biri de Kolombiya'dır Halkın % 80'i okuma yazma bilmektedir 22 üniversitesi vardır


Siyâsî Hayat






Başkanlık sistemine dayanan bir Cumhûriyet ile yönetilen ülkede yasama yetkisi, Parlamentoya âittir Parlamento 4 yıl için seçilen 112 üyeli senato ve 214 üyeli temsilciler meclisinden meydana gelir


Ekonomi


Tarım: Tarım, genellikle kahve üretimine dayalıdır Kahve üretiminde dünyada birinci sırayı alır Kahve, daha çok Cauca ve Magdalena vâdilerinde yetişir Kahvenin yanında mısır, şekerkamışı, pamuk, muz, pirinç, patates, buğday ve tütün yetiştirilir Büyük baş hayvancılık genellikle Karaib kıyılarında veAudların doğusundaki ovalarda gelişmiştir
Sanâyi: Ülkede son yıllarda başlatılan sanâyi hamleleri başarılı olmuştur Sanâyi merkezleri üç büyük şehir çevresinde toplanmıştır Tekstil sanâyii ilerlemiştir Petrol rafinerileri, çimento, lâstik, kağıt fabrikaları, besin maddeleri işleyen fabrikalar ve genellikle yabancı yatırımlarla kurulan otomobil, elektrikli âletler ve kimyevî madde fabrikaları vardır






Ticâret: Kolombiya ticâretinin en önemli ürünü kahvedir İhrâcâtının yarısını kahve meydana getirmektedir Bunu petrol, muz, pamuk, şeker, platin, altın, tütün ve büyükbaş hayvan tâkib eder Dışarıdan ise motorlu araç ve makina satın alır
Ulaşım: Ülkeyi enine kesen dağ silsileleri yol yapımını engellemektedir Ülkedeki karayollarının uzunluğu 106218 km demiryollarının uzunluğu ise 3500 km'dir Karayollarının % 10'u asfalttır Magdelena Irmağının 1500 km'lik kısmı ulaşıma elverişlidir
Büyük şehirlerinde, 1919 yılında kurulan Havayolları ile hava ulaşımı yapılmaktadır Ülkede 69 havaalanı vardır