Hurufîlik

Hurufîlik

Genel anlamda harfçlilik denen bu deyim, harflerden dini anlamlar çıkaran bir tarikatın da adıdır Hurufîlik denince İran'lı Şihâbeddin Fazlullah'ın kurduğu İslam tarikatı anlaşılır Bunlara göre harflerin birbirleriyle sonsuz sayıda birleşme olanakları vardır Harfler insan yüzünde de görülür İnsan yüzünde yedi kara hat vardır İki kaş, dört kirpik, bir saç Bunlar hutût-i ümmiyye'dir Batınîliğin temel düşüncesini sürdüren Hurufîlikte amaç, insandır

Örneğin, ayın harfi ağız, lâm harfi burun, ye harfi çene birleşince Ali (bu Arap harflerinin yanyana gelmesi bu adı yazar) insan yüzünde belirmiş olur İnsan yüzünde yedi kara hat vardır: İki kaş, dört kirpik, bir saç Bunlar, hutût-ı ümmiyye (ana hatlar)'dir Ergin erkeklerde yedi kara hat daha çıkar: Sağ ve sol yanlarda iki bıyık, iki sakal, iki burun, bir çene Bunlar da hutût-i ediyye (baba hatlarıdır Her iki yedi hat da hal (kendisi) ve mahal (yeri) olarak on dörder hattır ki, toplamı yirmi sekiz eder İşte bu yirmi sekiz hat, Kur'an'daki yirmi sekiz harfe karşılıktır

Fazlullah'ın Hurufiliğinden çok daha eski bulunan hatmilerin harfçiliğine de örnek olarak kelime-i tevhid'i harf açısından nasıl yorumladıklarını gösterebiliriz: Lâ ilahe illallah sözü Arap harfleriyle üç harfle yazılır, bunlar da lâm, elif ve he harfleridir Bu üç harf aklı, nefsi ve felek'i gösterir Dört kelime oluşu, insanın dört tabiatı bulunduğunu saptar Yedi hecedir, bu heceler insan başının iki gözü,iki kulağı, iki burun deliği ve bir ağzı olmak üzere yedi delikli öğrenine işarettir

On iki harfle yazılışı dà insanın on iki örge-nini belirtir Demek ki, kelime-i tevhid aslında insanı dile-getirir ve Tanrı'nın insanda belirtildiğini tanıtlar Özet olarak denilebilir ki, Hurufilik anlayışında varlık, harflerle açıklanır Bu tutum, antikçağ Pitagorasçılığının varlığı sayılarla açıklamasının başka bir biçimidir