Şırnak-Tarihi-Ekonomisi

Şırnak Coğrafyası

Şırnak ili 37°31 kuzey enlemleri ve 42°28 doğu boylamları arasında yer almaktadır Yüzölçümü 7172 Km2 , ortalama 1400 metre rakımı ile deniz seviyesinden oldukça yüksek olan Şırnak ili topraklarının batı kesimi, yüzölçümünün ¾’ü Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Dicle Bölümünde yer alırken; geri kalan yüzölçümünün ¼’ü ise Doğu Anadolu Bölgesi içinde kalır

İl batıda Mardin, kuzeyde Siirt, kuzeydoğuda Hakkari illeri ile güneyde Irak ve Suriye Devletleriyle çevrilidir

a) Topoğrafik Yapısı

Şırnak ilinin batı ve güney kesimindeki bazı düzlükler dışında, büyük bölümü akarsular tarafından derince yarılmış platolar halindedir Bu coğrafi yapı içerisinde 2 agro-ekolojik alt bölge bulunmaktadır Birinci agro-ekolojik alt bölge, rakımı 300-400 metre arasındaki geniş ovaların yer aldığı Cizre, Silopi ve İdil İlçelerini; ikinci agro-ekolojik alt bölge ise rakımı 1000 metre ve üzerindeki engebeli, sarp yamaçlar ve yüksek dağların yer aldığı, tarım alanın az, buna karşılık orman ve meraların geniş çapta bulunduğu Merkez, Beytüşşebap, Güçlükonak ve Uludere İlçelerini kapsamaktadır

Dağlık kesimlerde Güneydoğu Toroslar sistemine bağlı yüksek kütleler vardır İlin önemli dağları; Cudi, Gabar, Namaz ve Altın Dağlarıdır Cizre, Silopi ve İdil İlçeleri geniş düzlükler halindedir İlin en önemli akarsuyu Kızılsu, Hezil ve Habur Çaylarının beslediği Dicle Nehridir


b) İklimi

Şırnak ilinin iklimini belirlerken ili, bulunduğu bölgelere göre değerlendirmek gerekir

1-İlin Doğu Anadolu Bölgesinde kalan Şırnak Merkez, Beytüşşebap ve Uludere ilçelerinde kışlar serttir Kuzeyden gelen soğuk havalar kışın bu yörenin sert ve karlı geçmesine neden olur Karla örtülü gün sayısı güney bölgesine göre daha fazladır

2-İlin Güneydoğu Anadolu Bölgesi içinde kalan Cizre, İdil, Güçlükonak ve Silopi İlçelerinde kışlar daha ılık fakat yazlar ise aşırı sıcaktır

İlde Doğu Anadolu ikliminin birbirine karşıt iki hava kütlesi etkisini göstermektedir Bunlardan birisi, bölgeyi özellikle kış aylarında etkisi altında bulunduran, buna karşılık yaz aylarında kuzeye çekilen soğuk kuru hava kütlesidir

Şırnak’ta yıllık yağış ortalaması 633 mm3 civarındadır

c) Bitki Örtüsü

Şırnak’ta bitki örtüsü iklim özelliğine bağlı olarak değişiklikler göstermektedir

İklimin karasal olması doğal bitki örtüsü üzerinde etkili olmuştur Mevsim içindeki yağışların az olması, doğal bitki örtüsünün bozkır olmasına neden olmuştur Dağlık alanda yer alan ormanlar seyrek niteliktedir Ormanaltı bitki örtüsünü kurakçıl bitkilerin oluşturduğu bu bölgedeki başlıca ağaç türü meşedir
Özellikle Beytüşşebap ve Uludere civarında bulunan dağların yüksek yerlerinde alpin çayırları bulunur

Şırnak Tarihi

Şırnak ili tarihsel olarak çok eski bir geçmişe sahiptir Şırnak ili Katip Çelebi’nin 17 yüzyılda yazdığı “Seyahatname” ve tarihi rivayetlere göre Nuh Tufanı öncesine dayanır Bu rivayetlere göre Cizre, tufandan sonra ikinci kez Hz Nuh (AS) ve oğulları tarafından inşa edilirken Cizre’nin kızgın sıcağından korunmak için, Şırnak yazlık ve yaylak olarak inşa edilmiştir

Şırnak, Nuh’un Gemisi kalıntılarının olduğu öne sürülen Cudi Dağı’nın Kuzeyinde Şehr-i Nuh adıyla kurulmuş, önceleri Şerneh, daha sonraki yıllarda ise Şırnak adını almıştır Şırnak ili tarihte bir çok önemli devletin başkentini kendi topraklarında barındırmıştır Birinci Babil devletinin başkenti BABİL(Kebeli Köyü) Cizre sınırları içindedir Aynı zamanda Guti (GUDİ) imparatorluğunun başkenti olan BAJARKARD Silopi ilçesi topraklarındadır


Şırnak; Guti, Babil, Med, Asur, Pers, Sasani, Emevi, Abbasi, Selçuklular ve Osmanlılar dönemlerinde Cizre’ye bağlı bir yerleşim birimi idi 1913 yılında ilçe olmuş ve Siirt iline bağlanmıştır Bu konumu 1990 yılına kadar sürmüştür 18051990 tarih ve 20522 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 16051990 tarih ve 3647 sayılı yasa ile il statüsüne kavuşmuştur İle bağlı altı ilçe bulunmaktadır Bu ilçeler Beytüşşebap, Cizre, Güçlükonak, İdil, Silopi ve Uludere’dir