Rus Beşleri

Rus Beşleri





19 yüzyılın sonlarına doğru Rus müziğini Batı Avrupa müziğinin etkilerinden kurtararak özgün ve ulusal bir müzik yaratma amacı çevresinde birleşen beş besteci "Rus Beşleri" olarak anılır Grubun üyeleri Nikolay Rimski-Korsakov (1844-1908), Mo-dest Petroviç Mussorgski (1839-81), Mili Ba-lakirev (1837-1910), Aleksandr Borodin (1833-87) ve Cesar Antonoviç Cui'ydi (1835-1918)

18 yüzyıl boyunca Rusya'da en çok dinlenen müzik türü İtalyan operasıydı 19 yüzyılda edebiyat alanında ünlü Rus yazarı Aleksandr Puşkin'le başlayan ulusalcı hareket müziğe de yansıdı (bak PuşkİN, ALEKSANDR) İtalyan müzik anlayışına tepki duyan bestecilerden Mihail İvanoviç Glinka (1804-57) ve Aleksandr Sergeyeviç Dargomijski (1813-69), Rus halk müziğinin renklerini taşıyan ulusal bir müzik yaratma çabasına girdiler Müzikte yenileşme hareketini ilk benimseyenlerden biri de bir sonraki kuşak bestecilerinden Mili Balakirev'di Mussorgski, Borodin, Rimski-Korsakov ve Cui gibi dört yenilikçi besteci sık sık Balakirev'in evinde bir araya gelerek Rus halk müziğine ilişkin geniş kapsamlı araştırmalar ve tartışmalar yapmaya başladılar

Beş bestecinin bir araya gelmesini sağlayan ortak çaba, halk müziğinden yararlanma yöntemlerini saptamak ve ulusal müzik savının temellerini oluşturmaktı Bir gazete yazısında kendilerinden moguçaya kuçka (küçük güçlü grup) olarak söz edilmesi üzerine, besteciler önceleri bu adla, sonra da Rus Beşleri adıyla anıldı Balakirev dışında grubun öteki üyeleri yaşamlarını müzik dışı işlerle sürdürüyorlardı St Petersburg'da (bugün Leningrad) Askeri Mühendislik Akademisi'nde öğretmen olan Cui, besteciliğinden çok müzik eleştirmeni olarak tanındı İtalyan operasının etkilerini sert bir dille eleştirdiği yazılarıyla Rus Beşle-ri'nin Avrupa'da tanınmasında önemli rol oynadı Grubun öteki üyeleriyle aynı görüşleri paylaşmasına karşın, daha çok Liszt, Cho-pin ve Schumann'dan etkilenmiş olan Cui, grubun halk müziği öğelerini en az kullanan üyesiydi

Borodin Tıp ve Cerrahi Akademisi'nde öğrenim görmüş bir kimyacıydı Müziğe ve bilime olan ilgisi erken yaşlarda ortaya çıktı 1862'de Balakirev'le tanışıncaya kadar müzik çalışmalarını kendi kendine sürdürmeye çalıştı O tarihten sonra Cui ve Mussorgski'yle birlikte Balakirev'den ders almaya başladı Yaşamı boyunca müziği ve mesleğini bir arada yürütmeye çalıştı Doğuştan gelen olağanüstü müzik yeteneğinin yanı sıra, daha o dönemde müziğin geleneksel yapısını zorlayan besteleriyle Rusya'dan önce Avrupa'da tanındı Rus Ulusal Müzik Okulu'nun kurulmasına da önemli katkıda bulunan Borodin, Ravel ve Debussy gibi 20 yüzyılın önde gelen İzlenimci bestecilerini de önemli ölçüde etkiledi




Rus Beşleri içinde en özgün yapıtları veren Mussorgski önceleri Rus soylularının görev aldığı bir muhafız alayında subayken, sonradan ailesinin tüm servetini yitirmesi üzerine devlet memuru oldu Grubun öteki üyeleriyle 1856'da tanıştı ve Balakirev'in etkisiyle besteci olmaya karar verdi Bestelerinde müziksel yapının ve armoninin geleneksel kurallarına karşı çıktığı için bazı müzik eleştirmenlerince İzlenimcilik Akımı'nın kurucusu olarak kabul edilir

Rimski-Korsakov ise St Petersburg'da, Deniz Harp Okulu'nda öğrenim görmüş bir deniz subayıydı (bak RİMSKİ-KORSAKOV, NİKOLAY) Grubun bir başka özelliği de birbirlerinin yarım kalmış yapıtlarını tamamlayıp bitirmeleriydi Sözgelimi Rimski-Korsakov Mussorgski'nin ölümü üzerine Boris Godunov ve Hovanşçina adlı operalarıyla, Çıplak Dağda Bir Gece adlı orkestra yapıtını, Borodin'in Prens İgor operasını tamamlamıştı

Rus Beşleri halk müziği ezgilerini ve tekniklerini kullanarak başta senfoni, konçerto ve opera olmak üzere çok sayıda beste yaptılar Halk müziği renklerinin en belirgin olduğu yapıtlar Balakirev'in İslamey (1869) adlı piyano rapsodisi, Borodin'in Aleksandr Puş-kin'in' bir öyküsünden esinlenerek yazdığı Prens İgor (1869-87) operası, Mussorgski'nin yine Puşkin'in bir oyunu üzerine yazdığı Boris Godunov (1874) operası ve Rimski-Korsakov'un çeşitli besteleridir