Bir İbn Bâcce Bibliyografyası

Bir İbn Bâcce Bibliyografyası

Zaragozalı müsteşrik Miguel Asin Palacios'un 1940'lı yıllarda, Sarakustalı
filozof İbn Bâcce'nin önemli eserlerini neşretmesine kadar, bu konu üzerinde çalışma yapacak bir araştırmacının önünde hemen hemen hiç bir orijinal metin bulunmuyordu Palacios'un neşirlerinden önce, İslam felsefesi araştırmacısının îbn Bâcce hakkındaki bilgisi terceme-i hal kitaplarının ilgili bölümleri iîe, kendisinden bahseden filozof metinlerine dayanmaktaydı Daha önemli bir kaynak ise, İbn Bâcce'den Latince ve İbraniceye yapılmış bir iki çeviri idi Bu çevirilerin en önemlisi ve daha yaygın olarak kullanılmış olanı da, Mosses Narboni'nin "Tedbîr el-Mütevahhid" den yapmış olduğu kısmî vc bir dereceye kadar gayri sahih çevirisi idi 14 yüzyılda yapılmış olan bu çeviri, 1859'da Minik tarafından Fransız-caya aktarılmış vc Melanges (D 30)" içerisinde yayınlanmıştır Çok yakın bir geçmişe kadar, İbn Bâcce üzerine yapılan modern çalışmaların hemen hemen tamamı Munk'ıın bu çevirisine dayanmaktaydı

Öyle ki, bazı araştırmacılar, orijinal İbn Bâcce metinlerinin neşirlerinden (MLsl, C 20, C 36, C 63-66) habersiz olarak, uzun yıllar Munk'un metnine bağlı kalmışlardır H, Z Ülken, ilk baskısı 1967 yılında yapılan "İslam Felsefesi" isimli eserinde (D 44), "Tedbîr d-Mütevah-hid"in kayıp olduğunu kaydetmektedir Daha bir çokları gibi, ikinci baskısı 1982'de yapılan bir "Arap Felsefesi Tarihi" çalışması da (D 15) bu hatayı tekrarlamaktadır
Palacios'un, motivasyonunu belki de hemşehri vefakarlığında bulan yakın ilgisi doğrultusunda, İbn Bâcce üzerine yapılan araştırmalar giderek artmış vc birçoğu küçük risalelerden oluşan eserlerinin önemli bir bölümü yayınlanmıştır Bu alanda yapılan çalışmalar, 1983 yılında, bir "müeiicfât" (C i) denemesini doğuracak düzeye ulaşmıştır
Elinizdeki bu çalışma, İbn Bâcce üzerine yapılan ikinci bibliyografya denemesidir

Yaşar AYDINLI
Yrd Doç Dr; Uludağ Univ İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi