![]() |
Hareket Ve Kuvvet |
![]() |
![]() |
#1 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Hareket Ve KuvvetHareket ve Kuvvet A – HER CİSİM HAREKETLİDİR 1 ![]() 2 ![]() 3 ![]() 4 ![]() B – KUVVET İTME – ÇEKMEDİR 1 ![]() 2 ![]() 3 ![]() A – HER CİSİM HAREKETLİDİR Evrende her şey hareketli midir ? Çevremizde hareket eden bir çok varlık görürüz ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1 ![]() Hareket halindeki her cisim bir yol izler bu yola ne denir ? Hareketli bir cismin hareketi sırasında izlediği yola YÖRÜNGE denir ![]() cisimlerin yörüngelerine göre hareket şekilleri nelerdir ? cismin izlediği yol düz ise hareketten söz edebiliriz ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 2 ![]() Aşağıdaki şekle göre köpeğin konumu nasıldır? Köpek , evin önündedir ![]() ![]() ![]() Konumu nasıl tanımlayabiliriz ? Bir cismin bulunduğu yere , o cismin konumu denir ![]() ![]() Hareket ile konum arasında nasıl bir ilişki vardır ? Bir cismin konumu,sabit bir noktaya göre zamanla değişiyorsa cisim hareket ediyor demektir ![]() ![]() ![]() ![]() ilk konum = 10m son konum = 50m yer değiştirme = 50 – 10 = 40 m Şekildeki araba 40m yer değiştirmiş , hareket etmiştir ![]() Bir cismin hareketli yada hareketsiz olduğuna nasıl karar verebiliriz ? Bir cismin hareketli yada hareketsiz görünmesi , onu gözleyenin bulunduğu yere göre değişir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bir cismin aldığı yol ile yer değiştirme miktarı her zaman aynı mıdır? şekildeki yolu ok hizasında yürüyen adam 6m + 8m = 14 m yol almıştır ![]() ![]() ![]() 3 ![]() konumla zaman arasında nasıl bir ilişki vardır ? hareket ,zamana göre konum değiştirmektir ![]() ![]() ![]() ETKİNLİK / GÖZLEM Okulun bahçesinde 50m uzunluğunda bir yer belirleyin ![]() ![]() ![]() DÜŞÜNÜP TARTIŞALIM Hareketli varlıklar aynı yolu değişik sürelerde alırlar ![]() 4 ![]() Hareket eden cisimlerin birim zamanda aldıkları yollar farklı mıdır ? çevremizde hareket eden cisimler aynı uzaklığı değişik sürelerde aldıklarını gözlemleyebiliriz ![]() ![]() ![]() ![]() Hız bir cismin birim zamanda yer değiştirmesidir ![]() Bir doğru üzerinde hareket eden cismin aldığı yola birim zamana bölersek cismin hızı bulunur ![]() Hız = yol : zaman ETKİNLİK / GÖZLEM Beden eğitimi salonunda yada bahçede bir koşu düzeneyerek iki arkadaşınızın koşma hızlarını ölçebilirsiniz ![]() ![]() ![]() ![]() ÖRNEK : 50 metrelik yolu 5 saniyede koşan Göksu ‘nun hızı ne kadardır ? Yolu zamana bölersek 50 : 5 = 10m/sn (metre / saniye ) Göksu'nun hızı saniyede 10 metredir ![]() ![]() Hız birimi nedir ? Uluslar arası birim sisteminde ; yol birimi metre , zaman birimi saniye ,hız birimi metre bölü saniye ( m /sn )dir ![]() ![]() ÖRNEK : Ahmet amca , kamyonuyla 300 kilometrelik yolu 5 saatte alıyor ![]() Yol : zaman = hız 300 : 5 = 60 km/sa saatteki ortalama hızı ![]() Ortalama hız ne demektir ? Hareketli bir cismin hızı hareket süresince farklı olabilir ![]() ![]() ![]() ![]() ortalama hız = toplam yol : toplam zaman Bu kamyonun hareket süresinin 3 saat olduğunu düşünürsek toplam yol ; 25km + 55km + 70km = 150 km 150 km : 3 saat = 50 km/sa kamyonun ortalama hızıdır ![]() ![]() ÖRNEK : Bir trenin ortalama hızı saatte 60 km’dir ![]() 1 saatte ; 60 km giderse ? saatte 240 km gider zaman = yol : hız zamanı bulmak için yolu , otalama birim hıza böleriz ![]() 240 : 60 = 4 saatte gider ![]() ÖRNEK : iki kent arası otomobille 4 saat otobüsle 5 saat sürmektedir ![]() Otomobilin saatteki hızı 80 km ise otobüsün hızı ne kadardır? otomobil 1 saatte 80 km hızla gittiğine göre otobüs bu uzaklığı 5 satte aldığına göre 80 x 4 = 320 km iki kent arası 320 : 5= 64 km ortalama hızla gitmektedir ![]() __________________ |
![]() |
![]() |
![]() |
Cevap : Hareket Ve Kuvvet |
![]() |
![]() |
#2 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Cevap : Hareket Ve KuvvetHAREKET VE KUVVET Hareket, fizikte mekanik konusu içerisinde yer alır ![]() ![]() ![]() ![]() İnsanların en iyi çok ilgilendiği ve günlük yaşamında karşılaştığı fiziksel olaylardan birisi harekettir ![]() ![]() HAREKET BİLİMİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ Hareket çok eski zamanlardan beri insanların ilgisini çeken bir konu olmakla beraber, sistematiğinin oluşması ancak 1600'lü yıllara denk gelmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() HAREKET VE KUVVET KONUSU İÇİN BAZI TEMEL KAVRAMLAR Skaler ve Vektörel Büyüklükler Sadece bir sayı ve bir birim ile belirtilen uzunluk, kütle, zaman gibi büyüklüklere skaler büyüklükler denir ![]() ![]() Vektörel büyüklükler ise, bir sayı ve bir birim yanında yönü de olan büyüklüklerdir ![]() ![]() Uzunluk ve Zaman Birimleri Hareketi iyi anlayabilmek için ilk olarak temel uzunluk ve zaman ölçülerini bilmek gerekir ![]() Metre uzunluğun temel ölçü birimidir ![]() ![]() ![]() Bir metrenin uzunluğunu belirlemenin bir başka yolu ise, bilimdeki hızlı gelişmelerden birisi olan ışık hızından yararlanmaktır ![]() ![]() Saniye ise = Sezyum atomunun yayınladığı belli bir dalga boyundaki ışığın, 9192631770 devir yapması için geçen zamandır ![]() Kütle, enerji, zaman, hız, kuvvet ve sıcaklık gibi bir ölçme aracı ile ölçülebilen büyüklükler fiziksel niceliklerdir ![]() ![]() Bunlar: 1) Skaler Büyüklükler 2) Vektörel Büyüklüklerdir ![]() 1) Skaler Büyüklükler Yalnızca sayılarla ifade edilebilen ve bir birimi olan büyüklüklere denir ![]() ![]() ![]() ![]() 2) Vektörel Büyüklükler Ölçülen büyüklüklerin bazılarındaki sayısal değer ve birim bazen bu veriyi anlamak için yeterli değildir ![]() ![]() ![]() Vektörel büyüklük; şiddeti, yönü, doğrultusu ve başlangıç noktası belirlenebilen büyüklüklerdir ![]() ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Cevap : Hareket Ve Kuvvet |
![]() |
![]() |
#3 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Cevap : Hareket Ve KuvvetKUVVET Günlük yaşantımızda yapılan her işte kuvvet kullanırız ![]() ![]() ![]() ![]() Kuvvet, bir cisme temas ederek olabileceği gibi temas etmeden de meydana gelebilir ![]() ![]() ![]() Duran bir cismi harekete geçiren, hareket halindeki bir cismi durduran, cismin yön ve doğrultusunu değiştiren veya cisimlerin biçimlerinde değişiklik yapan etkiye kuvvet denir ![]() 1) Kuvvet etki ettiği cisimlere hareket kazandırabilir ![]() 2) Kuvvet cisimlerin hızlarını değiştirebilir ![]() 3) Kuvvet hareket eden cisimlerin yönünü değiştirebilir ![]() 4) Kuvvet cisimlerde şekil değişikliğine sebep olabilir ![]() 5) Kuvvetlerin cisimler üzerinde döndürme etkileri bulunur ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Kuvvetlerin Bileşkesi |
![]() |
![]() |
#4 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Kuvvetlerin BileşkesiKuvvetlerin Bileşkesi Her hangi bir cisme birden fazla kuvvet uygulandığında, cisme tek bir kuvvet uygulanıyormuş gibi olur ![]() ![]() ![]() ![]() Örneğin bir kişinin A noktasından B noktasına taşıdığı bir yükü taşımak için bir başka kişi yardım ederse bileşke kuvvet artacağından taşıma süresi kısalacaktır ![]() ![]() ![]() Aynı Yönlü Kuvvetlerin Bileşkesi Bir cisme aynı yön ve aynı doğru boyunca etkiyen iki ve daha fazla kuvvetin birleşmesi ile bu kuvvetlerin bileşke kuvveti ortaya çıkar ![]() ![]() Şekildeki M kütlesine etkiyen F1 ve F2 kuvvetlerinin toplamı bileşke kuvveti verir ![]() FB = F1 + F2 Örneğin, M kütlesine 15 Newton ve 25 Newtonluk iki kuvvet aynı yönde etkilediğinde bileşke kuvvet; FB = F1 + F2 ise FB = 15 + 25 = 40 Newton olur ![]() Zıt Yönlü Kuvvetlerin Bileşkesi Bir cisme aynı doğrultuda fakat ters yönlerde etkiyen iki kuvvetin bileşkesi, şiddeti büyük olan kuvvet yönündedir ![]() ![]() ![]() FB = F1 - F2 Yukarıdaki M cismine etkiyen iki farklı kuvvet zıt yönlü olduklarından, cismin hareket yönü şiddeti büyük olan kuvvet yönünde olacaktır ![]() Örneğin; F1 25 Newton iken F2 30 Newton olduğunda bileşke kuvvet; FB = F1 - F2 ise FB = 30 - 25 = 5 Newton olur ![]() ![]() Kesişen Kuvvetlerin Bileşkesi İki veya daha fazla kesişen kuvvetin etkisinde olan bir cisim, kuvvetlerin arasında yer alan bir doğrultuda hareket eder ![]() ![]() Aynı noktaya etkiyen kuvvetlerin bileşkesini bulmak için iki farklı yöntem vardır ![]() ![]() 1) Uç Uca Ekleme Metodu Uç uca ekleme metodunda kuvvetler, yön, doğrultu ve şiddetinde değişiklik yapılmadan ve sıralarına dikkat edilmeksizin uç uca eklenerek birleştirilirler ![]() ![]() Örneğin aşağıda verile iki kuvveti uç uca ekleme yöntemi ile birleştirecek olursak: şekilde verilen kuvvetlerin bileşkesini bulmak için aşağıdaki gibi uç uca ekleme yapılarak bileşke kuvvet bulunur ![]() 2) Paralel Kenar Metodu Kuvvetlerin başlangıç noktası bir noktadan referans kabul edilerek başlanır ![]() ![]() ![]() Örneğin aşağıda verilen iki kuvvetin bileşkesini paralel kenar yöntemine göre bulacak olursa; Bu iki kuvvetin başlangıç noktalarını birleştirerek bileşke kuvveti bulabiliriz ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Kuvvetin harekete etkileri |
![]() |
![]() |
#5 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Kuvvetin harekete etkileriKUVVETİN HAREKETE ETKİLERİ KONUM VE YER DEĞİŞTİRMEBir cismin konumu, başlangıç olarak seçilen sabit bir noktaya göre alınır ![]() ![]() Cismin ilk bulunduğu noktadan bilinen başka bir noktaya ulaşmak için aldığı yola yer değiştirme denir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Sürat =Alınan yol / Geçen zaman (Sürat = x/t) formülünden hareket edersek, bir nesnenin bir noktadan bir başka noktaya hareket etmesi sonucundaki yer değiştirmesinin, bu esnada geçen zamana bölümü sürati verir ![]() Örnek: Yavuz 500 metreyi 250 saniyede gittiğine göre Ali'nin sürati nedir? Çözüm: Eldeki verilerden yararlanarak sürati bulmak için, Yavuz'un aldığı yolun geçen süreye bölünmesi gerekir ![]() Sürat = 500 (m)/250 (s) ise Sürat = 2 m/s'dir ![]() ![]() ![]() Yukarıdaki örnekte kısa mesafeler için kullanılan metre/saniye birimi kullanılmıştır ![]() ![]() Süratle hız kavramları günlük hayatta birbiri yerine kullanılmasına rağmen fizikte birbirlerinden farklı kavramlardır ![]() ![]() ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
ortalama hız |
![]() |
![]() |
#6 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() ortalama hızORTALAMA HIZ Hızın bir vektör olduğu bilindiğinden, ortalama hız, bir nesnenin başlangıç noktasından bitiş noktasına kadar yer değiştirmesinin zamana bölümü ile bulunur ![]() ![]() ![]() Hız = Yer değiştirme / Geçen süre Hız bir vektörel büyüklük olduğundan bir yönü vardır ![]() ZamanYer değiştirmeHızSemboltxVBirimsaniyemetremetre/saniyeBirimin kısa yazımısmm/s Bir doğru boyunca, eşit zaman aralıklarında eşit miktarda yer değiştiren cisim sabit hızlıdır ![]() ![]() Örnek; Bir cisim doğrusal bir yolun 2/3'ünü saatte 20 m/s'lik hızla 20 saniyede giderken yolun diğer kısmını da 20 saniyede gidiyor ![]() ![]() İlk olarak cismin ilk 20 saniyedeki aldığı yolu bulmak gerekir ![]() Dx = V ![]() ![]() ![]() ![]() V = Dx/Dt ise 200/20 = 10 m/s olur ![]() Yukarıdaki şekilde cisim 0-20 saniye aralığında 20 m/s hızla, 21-40 saniye alalığında ise 10 m/s hızla sabit şekilde hareket ettiğinden hız zaman grafiği bu şekilde oluşmuştur ![]() Süleyman YAMAN
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Newton |
![]() |
![]() |
#7 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() NewtonOkuma Parçası Newton Galile öldü; Newton doğdu ![]() ![]() ![]() Newton, dünyaya yaklaşık olarak iki ya da üç yüz yılda bir geldiğini söyleyebileceğimiz ender görülen türde bir bilim adamıdır ![]() ![]() ![]() Çağdaş fizikçilerin büyük bir bölümü bugün Newton’un buluşlarının gerçekte sanıldığı kadar büyük bir önem taşımadığını, fizik alanında Newton’a gelene dek erişilmiş olan düzey göz önüne alındığında Newton olmasa da çağdaşlarından herhangi birinin bu buluşları gerçekleştirmiş olacağını ileri sürmektedirler ![]() Buna karşılık Newton’u, çağdaşlarından ayıran bir özellik O'nun yanıtlara çok kısa bir süre içinde erişmiş olmasıdır (Her ne kadar bunu açıklaması için aradan yirmi yıl geçmesi gerektiyse de yanıtların hemen hemen tümünü daha 21 yaşındayken biliyordu) ![]() Copernicus, Kepler ve özellikle Gallileo’nun, bilimin henüz varlığını sürdürebilme yolunda savaş vermek zorunda olduğu bir çağda yaşamış olmalarına karşılık, Newton bu savaşın artık kazınılmış bulunduğu bir dünyaya gelmişti ve bu yüzden de kendisinden öncekilere kıyasla daha şanslıydı ![]() Diğer yandan bazı yönlerden olumsuz olarak tanımlanabilecek bir kişiliğe sahip olduğu da söylenebilir ![]() ![]() Newton, çalışmalarını kimsenin yardımına başvurmaksızın tek başına yürütmeyi seçen bilim adamlarından biriydi ![]() ![]() Küçük bir çiftçi olan babası kendi doğumnudan kısa bir süre önce ölmüş olduğu için Woollsthorpe’da ve daha sonra girdiği Cambridge Üniversitesi’ndeki tüm harcamalarını amcası karşılamıştı ![]() ![]() Newton’un gençlik yıllarına rastlayan 17 ![]() ![]() ![]() Uygulama yönünden bunlardan daha da önemlisi sıradan çarpım işleminin yanı sıra trigonometriye de büyük ölçüde hizmet eden logaritmaların bulunmuş olmasıydı ![]() ![]() Bugün Newton'un sorularını inceleyecek olursak, bilmediklerinin de bildikleri kadar önemli olduğunu hemen görürüz ![]()
![]() ![]() Ateş ve ısı konularıyla ilgilenenler arasında kimi zaman beklenmedik isimlere rastlayabilirsiniz ![]() ![]() Newton’un çalışmalarının ışık ve ısı etkileşimiyle ilgili bir yanı da şu soruda ifade edilmektedir: Büyük, katı ve sabit cisimler sıcaklıklarını en uzun süre koruyanlar değil midir ve sıcaklığı belli bir derecenin üzerine çıkarıldığı zaman böyle bir cisim bu yüksek sıcaklığın kendi içinde yansıması ve dağılması nedeniyle ışık yaymaya başlayıp, böylece daha da çok ısınmaz ve sıcaklığı güneyinki gibi olana kadar da ısınmayı sürdürmez mi? Newton burada, maddelerin belli bir dereceye kadar ısıtılması durumunda ışık yaymaya başlayacaklarını ve bu noktadan sonra kendi kendilerini otomatik olarak ısıtmayı sürdüreceklerini anlatmaktadır ![]() "Seslerin uyumu ya da uyumsuzluğunun havadaki titreşimlerin özelliklerinden kaynaklanması gibi renklerin gösterdiği uyum ya da uyumsuzluklar da buna benzer biçimde optik sinirler tarafından beyine iletilen titreşimlerin niteliğine bağlı değil midir?" Aslında bu görüş çoğu kimseye akla yakın gelmiş olacak ki bu yönde çeşitli araştırmaların yapıldığını biliyoruz; ama sonunda bunun doğru olmadığı ortaya çıkacaktı ![]() "Işığın kırınımı, eter ortamının farklı yerindeki farklı yoğunlukların sonucu değil midir ve ışık her zaman bu ortamın daha yoğun bölümlerinden geri dönmez mi? Su, cam, kristal, değerli taşlar ve buna benzer diğer maddelerin içindeki eter havanın ve diğer maddelerin olmadığı geniş boşluklarda daha yoğun olarak bulunmaz mı?" Burada Newton, ışığın maddenin değil, eterin yokluğundan etkilendiğini ve maddenin içinde bulunan eterin boşluğu dolduran eter kadar yoğun olmadığını, buna bağlı olarak da ışığın katı ortamlarda daha hızlı hareket ettiğini ileri sürmektedir ![]() ![]() ![]() Newton, Opticks’de kas hareketlerinin özellikleri üzerinde de durmaktadır (Aslına bakılırsa fizik ve biyofizik alanlarına girip de şu ya da bu biçimde Newton’un eserlerinde ele alınmayan bir konu bulmak neredeyse olanaksızdır) ![]() Herhangi bir maddenin çeşitli bölümlerinin yapışma, sürtünme ya da aşınmasından doğan direnç, maddenin daha küçük parçalara bölünmesiyle zayıflatılabilir ![]() ![]() ![]() Bu garip ama gerçek olgunun nedeni, çok yüksek yönsel hızlardaki hareketlerle bağlantılı olarak ancak son zamanlarda anlaşılabilmiştir ![]() ![]() ![]() Örneğin çok güçlü bir patlamanın yol açtığı yüksek hızdaki bir şok dalgasının içerdiği ince ve gevşek durumdaki tozun hareketi, önüne çıkan kağıt mendil kadar ince bir engel tarafından 90 derecelik bir açıyla yolundan saptırılabilir ![]() Soruları kimya ile bağlantılı olarak sürdüren Newton, en sonunda atomun tanımlanması sorununa gelmektedir: Cisimlerin en küçük parçalarının sahip oldukları ve onların davranışlarını yöneten bir takım özellikler yok mudur? Bütün bunları göz önüne aldığım zaman bana öyle geliyor ki Tanrı başlangıçta maddeyi bölünemez, katı ve hareketli parçacıklardan yaratmıştır ve yaratılışın ilk aşamasında ortaya çıkan bu parçacıklar daha sonra onlardan oluşan tüm cisimlere kıyasla o denli daha çok katıdır ki onlar gibi aşınmaları ya da parçalanmaları sonsuza dek olanaksızdır ![]() Parçacıklar kendileri değişebilselerdi Dünya yüzündeki her şeyin doğası ya da sahip oldukları özelliklerin de aynı biçimde değişmesi gerekirdi ![]() ![]() Doğanın değişmez ve sonsuz olması için de maddesel varlıklarda meydana gelebilecek değişmeler ancak bu parçacıkların farklı biçimlerde birbirlerinden ayrılmaları, hareket etmeleri ve tekrar bir araya gelmeleri ile sınırlanmıştır ![]() Parçacıklardan oluşan cisimler de böylelikle parçacıkların kendilerinin bölünmesiyle değil, birbirleriyle temas halinde oldukları noktalarda birbirlerinden koparak ayrılmaları ile bölünürler ![]() ![]() ![]() "Öyle sanıyorum ki parçacıkların bu kuvvetten doğan pasif hareket ilkeleri ile bağlantılı bir vis inertiae’si bulunmasının yanı sıra hareketleri de yerçekimi, maddelerde çürüme ve fermantasyonu sağlayan etkenler ve cisimlerin birbirine yapışması gibi aktif ilkelerden kaynaklanmaktadır ![]() ![]() Kaynak: http://www ![]() ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Newton'un I. Hareket Yasası |
![]() |
![]() |
#8 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Newton'un I. Hareket YasasıNewton'un I
![]() Eylemsizlik ilkesi olarak da bilinen bu kural; bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesi sıfır ise cisim ya hareketsizdir veya düzgün doğrusal hareket ediyordur biçiminde ifade edilir ![]() Cisimler hareket durumlarını kendi başlarına değiştiremezler ![]() ![]() ![]() Bu kanuna örnek verilecek olursa; bir araç içerisinde gidiyorken araç hızlandığında öne veya arkaya doğru bir sendeleme meydana gelir ![]() ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Newton'un Eylemsizlik Prensibi |
![]() |
![]() |
#9 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Newton'un Eylemsizlik PrensibiOkuma Parçası Eğer maddesel bir noktanın yeri mutlak bir koordinat eksenler sistemine göre tarif edilirse ve bu maddesel nokta dışarıdan başka cisimlerin etkisi altında bulunmuyorsa bu nokta ivmesiz olarak hareket edecektir; yani ya yani ya hareketsiz duracak veya bir doğru üzerinde sabit bir hızla hareket edecektirNewton'un Eylemsizlik Prensibi ![]() Newton'un bu ifadesi şöyle açıklanabilir: Bir kuvvetin uygulanmasıyla durumunu değişmeye mecbur edilmediği takdirde, her cisim bulunduğu hareketsiz halinde veya düzgün hareket halinde kalır ![]() ![]() ![]() ![]() Bütün deneylerimiz gösterir ki; nerede ve ne zaman bir ivme meydana gelirse, bu ivme iki sebebin yalnız birinden veya her ikisinden dolayı meydana gelir ![]() ![]() ![]() Bu iki sebebin mevcut olmaması halinde, maddesel noktanın ivmesi bulunmayacağı hakikati, bazen her noktanın eylemsizliği vardır sözü ile ifade edilir ve bu sebepten mutlak bir eksenler sistemine eylemsiz sistem denir ![]() Kanunun kendisi, eylemsiz bir sisteminin anlamını genişletmemize imkan verir ![]() ![]() ![]() Birinci hareket kanunu, eğer P maddesel noktası başka bir cisim veya cisimlerin etkisi altında kalıyorsa ve bu etkiler birbirini yok etmiyorlarsa, P'nin eylemsiz bir eksenler sistemine göre hareketine ivme verilmiş olacaktır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kaynak: http://www ![]() ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
İvme (Hız Değişimi) |
![]() |
![]() |
#10 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() İvme (Hız Değişimi)İvme (Hız Değişimi) Cisimlerin hareketleri her zaman sabit hızlı hareket biçiminde olmaz ![]() ![]() ![]() ![]() İvme, hızın birim zamandaki değişim miktarı olarak tanımlanır ![]() ![]() ![]() ![]() Hızlanan Hareket Yukarıdaki şekli incelediğimizde, araba ilk 5 saniyede ortalama 5 m/s hızla giderken, 10 ![]() ![]() ![]() ![]() Yukarıda verilen şeklin hız zaman grafiğini çizecek olursak şu şekil ortaya çıkar:
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Newton'un III. Hareket Yasası (Etki-Tepki Yasası) |
![]() |
![]() |
#11 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Newton'un III. Hareket Yasası (Etki-Tepki Yasası)Newton'un III ![]() Eğer bir cisme herhangi bir büyüklükte bir kuvvet etkirse, cisim de bu kuvvete eşit fakat zıt yönde bir tepki gösterir ![]() ![]() ![]() ![]() Örneğin bir futbol topu şekilde olduğu gibi duvara doğru yönlenmiş olsun ![]() ![]() ![]() şeklinde ortaya çıkar Bütün cisimlerin kütlelerinin birbirlerini çektikleri bilinmektedir![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yukarıdaki şekilde bilgisayarın ağırlığı (G=mg) masayı aşağı doğru iterken, masada zıt yönde bir kuvvetle (N=mg) bilgisayarı yukarıya doğru iteler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Not: Her etki kendisine eşit büyüklükte fakat zıt yönde bir tepki meydana getirir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
sürtünme kuvveti |
![]() |
![]() |
#12 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() sürtünme kuvvetiSÜRTÜNME KUVVETİ Bir cismi farklı yüzeylerde hareket ettirmenin, cismin hareketinde değişiklikler yaptığını günlük yaşantımızdan bilmekteyiz ![]() ![]() ![]() Cismin hareket ettiği yüzeyin pürüzlü olması, cismin harekete geçmesini zorlaştırırken, düz veya pürüzsüz yüzeylerde aynı cisim daha kolay harekete geçer ![]() ![]() ![]() Şekilde olduğu gibi iki traktör yolda gitmektedirler
![]() ![]() ![]() Bir zemin üzerinde bulunan bir cismi harekete geçirmek için, yüzeyin cisme uygulanan hareketin zıt yönünde oluşan sürtünme kuvvetinden daha büyük bir kuvvete gereksinim vardır ![]() ![]() Sabit hızla hareket eden bir cisme etkiyen sürtünme kuvveti ile harekete geçirici kuvvetin bileşkesi sıfırdır ![]() ![]() Bu bilgilerden hareketle; cisimler hareket ederken temas ettikleri yüzeylerin sürtünmesinden kaynaklanan ve yer değiştirmeye zıt yönde ortaya çıkan kuvvete sürtünme kuvveti denir ![]() Sürtünme Kuvvetinin Bağlı Olduğu Etkenler a) Yüzeyin pürüzlü olması Cismin hareket edeceği yüzeyin pürüzlü olması cismin hareketinde önemlidir ![]() ![]() Bütün yüzeylerde mutlaka pürüz vardır ![]() ![]() ![]() ![]() b) Cismin ağırlığı Bir cismin ağırlığı arttığında cismin ve yüzeyin girinti-çıkıntıları daha fazla birbiri içine gireceğinden sürtünme de artar ![]() ![]() ![]() Sürtünme Kuvvetinin Etkileri Sürtünme kuvveti, cisimlerin yüzeyde tutunmasına yardım eden bir etkendir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Buzun sürtünme kuvvetinin toprak veya asfalta göre daha düşük bir sürtünme kuvveti olduğu bilinmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() Sürtünme kuvvetinin hayatımızı kolaylaştıran çok büyük etkilerinin yanında günlük yaşantıda işleri zorlaştırdığı da bilinmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() Makineler çalışırken, içerisindeki parçalar birbirine sürtünürler ![]() ![]() ![]() ![]() Sürtünme Kuvvetini Artırmak ve Azaltmanın Yolları Sürtünme kuvvetinin, bir olayın gerçekleşmesi için yetersiz kaldığı durumlarda alınması gereken tedbirler vardır ![]() a) Kışın araba lastiklerine zincir takılması, b) Sporcuların ayakkabılarının altına dişler yapılması, c) İş makinelerinin tekerlerinde dişlerin daha büyük yapılması, d) Büyük kütlelerin altına tekerlek tipinde cisimlerin konulması, e) Makinelerin yağlanması, f) Dik yokuşlarda ulaşımı kolaylaştırmak için önlemler alınması,
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
serbest düşme ve yer çekimi |
![]() |
![]() |
#13 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() serbest düşme ve yer çekimiSERBEST DÜŞME VE YER ÇEKİMİ Aynı yüke sahip cisimlerin birbirini ittiği, zıt yüklerin ise birbirini çektiği bilinmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kütle Çekim Kuvveti Kütlelerin birbirine karşı çekim kuvvetleri vardır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() OKUMA PARÇASI Kütle Çekim Kuvveti Yukarı atılan bir cisim, bir süre sonra döner ve yere düşer ![]() ![]() ![]() ![]() Bu çekim, en yoğun cisimleri ve "boşluğu" eşit oranda donatır ![]() ![]() ![]() ![]() Bir yapma uyduyu, Dünya yörüngesine yerleştirmek için gerekli hız, saniyede 8 kilometreden (8 km/s) az değildir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kuşkusuz insanoğlu çok eski zamanlarda da kütle çekimini sezmiş ve onu hesaba katmış olmalı ![]() ![]() ![]() Masa üzerindeki bir kitabı inceleyelim ![]() ![]() ![]() ![]() Kitaba uygulanan kuvvet, sürtünme kuvvetine eşit ve zıt yönlü ise kitap sabit bir hızla hareket edebilecektir ![]() ![]() ![]() Şimdi, kitabın karşıdan karşıya kaygan hale getirilmiş yüzeyde itildiğini düşünelim ![]() ![]() ![]() Galileo, cisimler hareket halinde iken, durmaya ve hızlanmaya direnme (eylemsizlik) tabiatına sahip olduğu sonucuna da varmıştı ![]() ![]() Daha basit bir anlatımla, bir cisme etki eden net kuvvet sıfırsa ivmesi de sıfırdır ![]() ![]() ![]() Çok düzgün, cilalı, parlatılmış yatay bir yüzey üzerinde, sürtünme kuvvetini önemsemeyerek bir buz kalıbını ittiğinizi düşünün ![]() ![]() ![]() ![]() Peki bileşke kuvveti aynı tutarken cismin kütlesini iki katına çıkarırsak ne olur? İvme yarısına düşer; üç katına çıkarılırsa üçte birine düşer ![]() ![]() ![]() Elbette ki gezegenler, Kepler Yasalarına göre hareket ediyordu ![]() ![]() ![]() ![]() Newton, Galileo'nun sarkaç deneylerini inceledi ve buradan boşlukta serbestçe dolaşan gezegenlere etkiyen bir çekimin bulunması gerektiği sonucuna kolayca vardı ![]() ![]() ![]() ![]() Newton, kuvvet bilinirse, bunu kütle denen büyüklüğe bölünce ivmenin bulunabileceğini varsaymıştır ![]() ![]() Kısacası kütle, hareket edenin eylemsizliğini bildirir ve bu yüzden ona "eylemsizlik kütlesi" adı verilir ![]() ![]() ![]() Newton kuvveti şöyle tanımlıyor: Kuvvet, cisimleri hareketsizlik durumu ya da düzgün hareketi değiştirecek biçimde etkileyen bir eylemdir ![]() ![]() Böylece Dünya, Ay'ı etkilediği zaman ona bir kuvvet uyguluyordu ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() İki elektrik yükü arasındaki kuvvet de aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır ama; bunun kütle ile hiçbir ilgisi yoktur ![]() ![]() ![]() ![]() Bu özelliğin, ister Ay kadar büyük, isterse Ay modülü kadar küçük olsun bir gök cisminin yörüngesinin kütlesinden bağımsız olarak aynı olduğu sonucunu vermesi ilginçtir ![]() ![]() ![]() Kütle çekim alanlarının temel nitelikleri şöyle sıralanabilir:
![]() ![]() Newton, bir matematik sihirbazıydı ![]() ![]() ![]() Tarihçe kısaca şöyledir: Eski bilginler gezegenlerin gökyüzündeki hareketlerini gözlemleyerek onların Dünya ile birlikte Güneş çevresinde döndüğü sonucuna vardılar ![]() ![]() ![]() Güneş’in merkez olduğu bir çember üzerinde mi, yoksa başka bir eğri boyunca mı? Hızları neydi? Bunların yanıtlanması daha zun zaman aldı ![]() ![]() Daha sonra Danimarkalı astronom Tycho Brahe (1546-1601), soruyu yanıtlamak için bir yöntem önerdi ![]() ![]() ![]() Zengin bir kişi olan Tycho’nun Kopenhag yakınlarında bir adası vardı ![]() ![]() ![]() Toplanan bütün bilgi Kepler’in eline verildi; o da gezegenlerin Güneş etrafında ne türlü bir hareket yaptığını incelemeye koyuldu ![]() ![]() ![]() ![]() Kepler, Tycho Brahe’nin bu ölçüde bir hata yapamayacağını düşünüp, yanıtın doğru olmadığı sonucuna vardı ![]() ![]() ![]() Elips bütün ressamların bildiği bir eğridir: basık bir daire ![]() ![]() İkinci olarak, bir gezegenin Güneş çevresindeki yörüngesi bir elipstir; Güneş de odakların birindedir ![]() Kepler, bunun da yanıtını buldu ![]() ![]() ![]() Üç hafta ara ile çizilen iki doğru ve yörünge arasında kalan alan, yörüngenin her bölgesi için aynıdır ![]() ![]() Birkaç yıl sonra Kepler, üçüncü bir kural keşfetti ![]() ![]() ![]() ![]() Kepler’in bu üç yasası şu şekilde özetlenebilir: Yörünge bir elipstir; eşit sürelerde eşit alanlar taranır ve bir devir için geçen süre, boyutun üç bölü ikinci kuvvetiyle orantılıdır; yani boyutun küpünün kareköküyle ![]() ![]() Bundan sonraki soru şuydu: Gezegenleri Güneş çevresinde hareket ettiren şey nedir? Keplerle aynı dönemde yaşamış bazı kişiler bu soruyu şöyle yanıtlıyorlardı: Melekler kanatlarını çırparak gezegenleri arkadan yörünge boyunca iterler ![]() ![]() ![]() Aynı sıralarda Galileo da Dünya’daki sıradan cisimlerin hareket kurallarını inceliyor, bu inceleme sırasında da bazı deneyler yapıyordu ![]() ![]() Kural şuydu: Düz bir doğru üzerinde belirli bir hızla hareket eden bir cisim, hiçbir etken olmazsa bu doğru boyunca, aynı hızla, sonsuza kadar gitmeye devam edecektir ![]() ![]() Daha sonraki gelişme Newton’un şu soruyu tartışması ile başladı: Eğer cisim düz bir doğru boyunca hareket etmiyorsa ne olur? Buna verdiği yanıt da şu oldu: Hızı herhangi bir şekilde değiştirmek için kuvvet uygulamak gerekir ![]() ![]() Eğer gidiş yönü değişmişse kuvvet yandan uygulanması gerekir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Örneğin bir ipin ucuna bağlanmış bir taşı başımızın üzerinde döndürürsek, ipi çekmemiz gerektiğini fark ederiz ![]() ![]() Şimdi iki ayrı taş alıp önce birini sonra diğerini döndürelim ve ikinci taş için gereken kuvveti ölçelim ![]() ![]() ![]() Newton, bundan bir başka sonuç çıkardı ![]() ![]() ![]() Ancak gezegen bunu yapmıyor;kuvvetin olmaması durumunda bir süre sonra gitmiş olacağı ta uzaklarda değil, Güneş’e yakın bir yerde bulunuyor ![]() ![]() Bir gezegenin düz bir doğru boyunca hareket etmesinin bilinen bir nedeni yoktur ![]() ![]() ![]() ![]() Ancak,düşme olgusu için kuvvete gereksinim vardır ve kuvvetin kökeninin Güneş’e doğru olduğu da anlaşılmıştır ![]() ![]() Bu yasayı kullanarak Newton, kuvvetin Güneş yönünde olduğunu ve eğer gezegenlerin periyotlarının Güneş’ten olan uzaklıklarıyla nasıl değiştiği bilinirse, bu kuvvetin uzaklık ile nasıl değiştiğinin de bulunabileceğini gösterdi ve kuvvetin, uzaklığın karesi ile ters orantılı olduğunu saptadı ![]() Buraya kadar Newton, pek bir şey söylemiş sayılmaz; çünkü yalnızca Kepler’in ifade ettiği iki şeyi farklı biçimde dile getirmiş oluyordu ![]() ![]() İnsanlar Jüpiter’in uydularının Jüpiter çevresinde nasıl hareket ettiklerini teleskopla görmüşlerdi ![]() ![]() ![]() ![]() Eğer bu doğru ise, Güneş'in gezegenleri çektiği gibi dünya da Ay’ı kendisine doğru çekiyordu ![]() ![]() ![]() Newton, Ay’ı yörüngede tutan çekimin, nesneleri Dünya’ya çeken kuvvetle aynı şey olabileceğini düşündü ![]() ![]() ![]() Ayrıca birçok farklı olaya da açıklama getirildi ![]() ![]() ![]() ![]() Gerçekte ise yaklaşık on iki saatte bir, yani günde iki gel-git olduğunu biliyoruz ![]() ![]() ![]() ![]() Gerçekte Dünya da Ay gibi bir çember boyunca hareket eder ![]() ![]() ![]() İkisinin de ortak bir merkez etrafında dönmesiyle, Dünya açısından kuvvetler dengelenmiş oluyor; ancak bir yöndeki su öteki yöndekine göre daha çok çekildiği için su iki yanda da kabarıyor ![]() ![]() ![]() ![]() Bilim ilerleyip daha hassas ölçümler yapıldıkça "Newton Yasası" da daha zorlu sınamalarla karşılaştı ![]() ![]() ![]() ![]() Jüpiter’in gezegenleri, Newton Yasası ile hesaplanmış zamana göre, bazen sekiz dakika ileri, bazen sekiz dakika geri olan bir fark oluşturuyorlardı ![]() ![]() ![]() Yerçekimi yasasına güveni tam olan Danimarkalı astronom Roemer (1644-1710), bu durumda ışığın Jüpiter’in gezegenlerinden Dünya’ya gelmesinin zaman aldığı gibi ilginç bir sonuç çıkardı Ayrıca bu gezegenlere baktığımız zaman gördüğümüz şey onların o andaki durumu değil, ışığın bize gelmesi için geçen zamandan önceki durumuydu ![]() Jüpiter bize yakın olduğunda ışık daha kısa sürede, uzak olduğunda ise daha uzun sürede geliyordu ![]() ![]() ![]() Eğer bir yasa doğru ise başka bir yasanın bulunmasına da yol açabilir ![]() ![]() ![]() Bu süreç, adeta bir keşifler çağına yol açtı ![]() ![]() ![]() Daha sonraları ortaya yeni bir sorun çıktı ![]() ![]() ![]() ![]() Jüpiter, Satürn ve Uranüs’ün büyük gezegenler oldukları biliniyordu ![]() ![]() ![]() Adams ve Leverrier adındaki iki astronom, birbirinden bağımsız olarak yaptıkları çalışmalar sonucunda neredeyse aynı anda, Uranüs’ün hareketlerinin görünmeyen bir gezegenden etkilendiğini iler sürdüler ![]() ![]() ![]() Gözlemevlerinden birinin tepkisi "Saçma! Eline kalem kağıt alıp oturan biri, bize gezegen bulmak için nereye bakacağımızı söylüyor" şeklindeydi ![]() ![]() 20 ![]() ![]() ![]() ![]() Yasa, Güneş Sistemi dışında da geçerli midir? Galaksimizi bir arada tutan şey, yıldızlar arasındaki çekim kuvvetidir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Çekim kuvvetinin varolduğunu doğrudan kanıtlayabileceğimiz uzaklık bu kadar; yani Evren'in büyüklüğünün onda biri veya yüzde biri kadar uzaklıktır ![]() ![]() Bu yerçekimi, uzaklığın karesi ile ters orantılı olarak giderek zayıflar; uzaklık iki katın çıkınca o da dört kat zayıflar ve böylece diğer yıldızların güçlü alanlarının karmaşasında kaybolur ![]() ![]() ![]() Çekim Yasası, diğer yasaların çoğundan farklıdır ![]() ![]() ![]() Bir galaksiyi oluşturan birçok yıldız değil, sadece gazdır ![]() ![]() ![]() ![]() Böylece yıldızlar, çekim etkisiyle gazın sıkışıp bir araya gelmesiyle ortaya çıkıyorlar ![]() ![]() (Kaynak) http://www ![]() ![]() ![]()
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|